सत्तामा बस्नेले पद्धति बसाल्नु पर्दछ

नेपाली समाजमा पहिला धर्मको डर थियो । जसले गर्दा कुलमा दाग लाग्ला भनेर कसैले पनि धर्मको विरुद्धमा गएर केही काम गर्न सक्दैनथे । अहिले समाज निकै स्वार्थी बन्दै गएको छ । नैतिकताको मार्ग देखाउने सत्कर्ममा लाग्न प्रेरणा दिने धर्मबाट केही प्राप्ति नहुने भएपछि कोही कसैको ज्ञानगुनको कुरा सुन्नसमेत चाहँदैन । अहिले धेरैमा जर्ति र फोसा खाने बानीले गर्दा भक्ष्य र अभक्ष्य सबै पाच्य भएको छ । कमाउने उद्देश्यको चस्का सबैमा बसेको छ । त्यो बैध र अबैध के हो भन्ने कसैलाई मतलव छैन । पाँच राजनीतिक दल नेपाली काँग्रेस, नेकपा (माओवादी केन्द्र), नेकपा (एकीकृत समाजवादी), जनता समाजवादी पार्टी नेपाल र राष्ट्रिय जनमोर्चा नेपालको गठबन्धन मिलेर बनेको यो सरकारलाई विश्वासको मत दिँदा १६५ सांसदको बलियो समर्थन रहेकोमा दुईमत छैन । देउवा नेतृत्वको सरकारले पद्धतीय व्यवहार र अन्तरविरोधलाई चिर्दै कठिन परिस्थितिमा लोकतन्त्र जोगाउन यो गठबन्धन बाध्यताको उपज हो । यसमा जस र अपजसको बोझ भने एक्लो काँग्रेसमाथि तेर्सिने गर्दछ । तसर्थ यसबाट एकल नेतृत्वको जस्तो कल्पना गर्न सकिन्न । चाहे भने यो पाँच दलले ‘बयम पञ्चम, बयम पञ्चम, बयम पञ्चम शतानिते’ भएर शतिशालझैँ उभिन सक्दछन् । नेतृत्वले यसमा कसरी फुकीफुकी पाइला चाल्दछ, त्यसको परीक्षण वर्तमान समयमा हुने नै छ । चारै वेदको मन्त्रले तान्त्रिक विधिअनुसार शिवजीलाई पूजा गरेझैँ यी दलको कामलाई जनताले पूजा पनि गर्दछन्, जसरी शिवको पाँच मुहार सद्योजात, वामदेव, तत्पुरुष, अघोर र इशानलाई पुज्दछन् ।

सम्बन्धित सामग्री

सत्तामा बस्नेले उत्तर दिने हो, प्रश्न गर्न मिल्दैनः प्रदीप पौडेल

नेपाली काँग्रेसका सांसद प्रदीप पौडेलले सत्तामा बस्नेले प्रश्न गर्न नमिल्ने बताउनुभएको छ। बिहीबार काठमाडौंमा आयोजित प्रजातान्त्रिक विचार समाजको कार्यक्रममा बोल्दै उहाँले यस्तो बताउनुभएको हो।

स्वदेशमा किन बस्न चाहँदैनन् युवा ?

काठमाडौं । तीन दिनअघि कोरिया रोजगारीमा जाने विषयलाई लिएर भएको झडपमा दुई युवाले ज्यान गुमाए । शिप बिल्डिङमा भाषा परीक्षा दिएकाले म्यानुफ्याक्चरिङ सेक्टरमा पनि सहभागी गराउनुपर्ने माग गरेका थिए । यसबाट युवायुवतीको चाहना जे जसरी भए पनि वैदेशिक रोजगारीमा जाने देखिन्छ । त्यसो त कोरियाबाहेक अन्य मुलुकमा पनि रोजगारीमा जान खोज्ने युवायुवतीको संख्या बढ्दो छ ।  त्रिभुवन अन्तरराष्ट्रिय विमानस्थलमा पुग्दा विदेश पस्नेको संख्या निकै बढेको पाइन्छ । मुलुकको राजनीतिक व्यवस्थामा परिवर्तन भएपछि समग्र आर्थिक अवस्था सुधार हुने मात्र नभई हरेक युवायुवतीले रोजगारी पाउँछन् भन्ने राजनीतिक दलहरू पालैपालो सत्तामा पुगेको बेला यसरी देश छाड्नेहरूको संख्या बढेपछि यसको कारण के हो ? खोजी गर्नुपर्ने देखिएको छ । त्यसो त वैदेशिक रोजगारीमा जानु नराम्रो होइन तर महत्त्वपूर्ण कुरा किन अधिकांश युवायुवतीको चाहना वैदेशिक रोजगारी भयो भन्ने हो । विकासविद्हरूले नेपालबाट ठूलो संख्यामा युवायुवती विदेश पलायन भएको भन्दै स्वदेशमै काम गर्न सक्ने वातावरण बनाउन आग्रह गर्दै आएका छन् ।  आर्थिक वर्ष (आव) २०७९/८० मा श्रमस्वीकृति लिएर हालसम्मकै सबभन्दा बढी युवायुवती वैदेशिक रोजगारीमा गएका छन् । वैदेशिक रोजगार विभागका अनुसार त्यस वर्ष नयाँ र नवीकरणसहित ७ लाख ७१ हजार युवायुवती श्रमस्वीकृति लिएर वैदेशिक रोजगारीमा गए । त्यस्तै अध्ययनका लागि १ लाख १० हजार बढीले वैदेशिक अध्ययन अनुमतिपत्र लिए । यो क्रम अझै रोकिएको छैन । गत मङ्सिरमा मात्र वैदेशिक रोजगारीमा जान विभागबाट ७१ हजार २७६ ले श्रमस्वीकृति लिएका छन् । विकासविद्हरू अहिलेकै अवस्था कायम रहने हो भने केही वर्षमै देश युवाविहीन हुने आशंका गर्छन् ।  ‘देश विकास गर्न युवाशक्ति भएन भनेर रोइकराई गर्नुको साटो उचित पारिश्रमिकसहित कामको ग्यारेन्टी दिलाउने हो भने कैयौं युवा विदेश जान रोकिन्छन्,’ त्रिभुवन विश्वविद्यालयका अध्यापक बालकृष्ण शर्माले भने, ‘ओहोदामा बस्नेले केबल भाषण गर्ने, रोजगारीका अवसर सृजनामा पहल नगर्दा युवा पुस्ताले स्वदेशमा अवसर देखिरहेको छैन ।’ स्वदेशमा रोजगारीका अवसर सृजना गर्न उद्योगधन्दा र निजीक्षेत्रको विकास आवश्यक रहेको उनको भनाइ छ । विदेश पस्नेको संख्या बढेपछि देशको उत्पादनमूलक क्षेत्रको काम कसले गर्छ भन्ने चिन्ता गर्न थालिएको छ ।  स्वदेशमै पर्याप्त रोजगारी  त्रिपुरेश्वरको एक रेस्टुराँले सात जना कर्मचारी मागेको १ महीनाभन्दा बढी भइसक्यो । तर, अहिलेसम्म त्यो रेस्टुराँले आवश्यकताअनुसार कूक, वेटर, हेल्परजस्ता कर्मचारी फेला पार्न सकेको छैन । ‘राम्रा कर्मचारी फेला पार्न सके बिहान ८ देखि दिउँसो ४ बजेसम्म काम गरेबापत खाना खुवाएरै मासिक १५/१६ हजार रुपैयाँ पारिश्रमिक दिन खोजेका छौं,’ रेस्टुराँ सञ्चालक टीकाश्वरी जोशी भन्छिन् ।  त्यस्तै मोरङ, भौडा निवासी रमेश खतिवडाले राम्रो अनाज उत्पादन हुने जमीनका लागि कृषि मजदूर खोजेको महीनौं भइसक्यो । केही वर्षअघिदेखि काम गर्दै आएका व्यक्तिले अबदेखि खेती नगर्ने बताएपछि खतिवडाले कृषि मजदूर खोजिरहेका हुन् । खेतीपातीका लागि आवश्यक पर्ने मल, बीउ, पानी जस्ता सुविधा उपलब्ध गराउने शर्तमा कामदार खोज्दा पनि नपाएपछि हैरान भइसकेको उनले बताए । गाउँघरमै बसेर कृषिक्षेत्रमा काम गर्ने मजदूर फेला पार्न नसके पनि सोही काम गर्न कोरिया जाने युवायुवतीको भीड देख्दा उनलाई अचम्म लाग्छ । नेपालको तुलनामा विदेशमा गरिने कृषि र अन्य श्रममा निकै जोखिम हुँदाहुँदै पछिल्लो समय अनावश्यक रूपमा विदेश मोह बढेको उनको भनाइ छ । खतिवडा नेपालमा रोजगारी पाइएन भन्दै वैदेशिक रोजगारीमा जानु परेको गुनासो गर्नेको तर्कलाई सही मान्दैनन् । ‘अहिले नै सञ्चालनमा रहेका उद्योगधन्दा र कृषिक्षेत्रका लागि श्रमिकको अभाव भइसकेको छ,’ उनी भन्छन्, ‘धेरैले लगानी गर्न नपाएर घरजग्गा खरीद गर्न खपत गरिरहेको रकम उत्पादनमूलक क्षेत्र तथा उद्योग, कलकारखानामा लगाउने हो भने श्रमबजार विस्तार हुन्छ ।’  सरकारले युवालाई स्वदेशकै कामप्रति मोह जगाउन विशेष योजना र कार्यक्रम ल्याउन आवश्यक भइसकेको उद्योगी, व्यवसायी बताउँछन् । काठमाडौं, कालिकास्थानका भावुकजंग थापाले ६ महीनाअघि जन्मेको छोराको रेखदेख र घरायसी काम गर्न घरेलु कामदार खोजेको ३ महीनाभन्दा बढी भइसक्यो । घरेलु कामदारका लागि उनले नाम चलेका अखबारदेखि एफएम रेडियोसम्ममा विज्ञापन गरे । तर, अहिलेसम्म घरेलु कामदार फेला पार्नु त कता हो कता उक्त विज्ञापनबारे चासो राख्ने व्यक्तिसमेत फेला नपरेको उनले बताए । ‘बिहान र बेलुका दुई/दुई घण्टा काम गरेबापत मासिक १३ हजार रुपैयाँ पारिश्रमिक दिने प्रस्ताव गर्दा पनि खोजेको घरेलु कामदार महिला फेला पार्न सकेको छैन,’ उनले भने, ‘युवायुवती रोजगारी पाइएन भनेर सडकमा चर्को कुरा गर्छन् । तर, कामको अवसर दिँदा बेरोजगार भएको गुनासो गर्नेले पनि चासो नदिने रहेछन् ।’  सोही काम गर्न कैयौं महिला खाडी मुलुकमा पुगिरहेको र त्यहाँ विभिन्न समस्यामा परेका खबर सुन्दा आफूलाई अचम्म लाग्ने गरेको थापाको भनाइ छ । स्वदेशमै रोजगारीका अवसर हुँदा समेत युवायुवतीको विदेश मोह नघट्दा अब सरकारले युवालाई स्वदेशकै कामप्रति मोह जगाउन विशेष योजना र कार्यक्रम ल्याउन आवश्यक भइसकेको उद्योगी, व्यवसायी बताउँछन् । नेपाल स्वास्थ्य व्यवसायी महासंघका एक पदाधिकारीले अधिकांश युवायुवतीको चाहना वैदेशिक रोजगारी हुँदा नेपालमा उद्योग, व्यवसाय चलाउन गाह्रो परिरहेको गुनासो पोखे ।  उनले विदेश मोहले स्वास्थ्य संस्थामा काम गर्ने डाक्टर, नर्सको समेत अभाव भइरहेको बताए । ‘अब पनि राज्य वैदेशिक रोजगारीबाट प्राप्त हुने विप्रेषणको अंक गणितमा रमाउने हो भने नेपालमा वृद्धवृद्धा र बालबालिका मात्र हुनेछन्,’ उनले भने, ‘त्यसैले राज्यले युवालाई स्वदेशमै बसेर काम गर्ने वातावरण बनाउन आवश्यक भइसकेको छ । ता कि भविष्यमा भोग्नुपर्ने जनशक्ति अभावलाई व्यवस्थापन गर्न सकियोस् ।’ विज्ञहरू काठमाडौंमा मात्र ३० देखि ५० हजार महिलाले घरेलु कामदारका रूपमा काम पाउन सक्ने सम्भावना रहेको बताउँछन् । घरेलु कामदारबाहेक स्वदेशमा सिकर्मी, डकर्मीदेखि प्लम्बरसम्मको अभाव हुने गरेको छ ।  राष्ट्रिय तथ्यांक कार्यालयका पूर्वउपमहानिर्देशक रुद्र सुवालका अनुसार पर्यटन, यातायात र व्यापारको क्षेत्रमा प्रशस्तै रोजगारीको सम्भावना छ । श्रम तथा व्यवसायजन्य सुरक्षा विभागका कर्मचारी नेपालमा कति श्रमिक खपत हुन्छन् भन्नेबारे गहन अध्ययन नभए पनि नेपालको श्रमबजारमा वर्षमा सरदर साढे २ लाख जनशक्ति खपत हुने बताउँछन् । हरेक वर्ष श्रमबजारमा प्रवेश गर्ने युवाशक्तिमध्ये ठूलो संख्या वैदेशिक रोजगारीमा जाँदा खेतीयोग्य जमीन बाँझो हुन थालिसकेको छ भने तराईका सीमावर्ती गाउँको कृषि कर्म भारतीय मजदूरको भरमा चलिरहेको छ, ।  यतिखेर औद्योगिक क्षेत्रका लागि मात्र १ लाखदेखि सवा लाख श्रमिकको आवश्यकता रहेको उद्यमी बताउँछन् । पछिल्लो समय श्रमिक केन्द्रित उद्योगमा कामदारको अभाव बढ्दै गइरहेको उनीहरूको भनाइ छ । पर्यटन, कृषि, यातायात, व्यापारलगायत क्षेत्रमा श्रमिकको अभाव बढ्दै गएको धेरैले अनुभव गरे पनि नेपालमा अहिलेसम्म गहन अध्ययन नभएका कारण यकीन संख्या भेट्न भने मुश्किल छ । राष्ट्रिय तथ्यांक कार्यालय वर्षमा करीब साढे ४ लाख युवाशक्ति श्रम बजारमा प्रवेश गर्ने बताउँछ । तर, वैदेशिक रोजगारीमा जानेको संख्या त्योभन्दा बढी हुने गरेको छ । श्रमस्वीकृति लिनेमध्ये करीब ९५ प्रतिशत खाडी मुलुक र मलेशिया जाने गर्छन् ।  वैदेशिक रोजगारीको मोह बढ्दै जानुको मुख्य कारण सरकारले देशमा उद्यमशीलताको वातावरण बनाउन नसक्नुलाई धेरैले लिएका छन् । कोरिया रोजगारीमा जान खोजिरहेका चितवनका केशव कार्कीले स्वदेशमा जुनसुकै काम गर्न खोजे पनि सरकारी निकायबाट सहयोगभन्दा बढी असहयोग हुने गरेको गुनासो गरे । ‘म पनि स्वदेशमै केही गर्छु भनेर कैयौं वर्ष खेतीपातीमा लागें,’ उनले भने, ‘तर, मैले कहिल्यै पनि न त भनेको समयमा मल पाउन सकें न उत्पादित वस्तुको बजार नै ।’ किसानको तहबाट गर्न नसकिने समस्याको समाधान अन्य मुलुकमा सरकारले गरिदिने गरेको प्रसंग सुनाउँदै उनले भने, ‘नेपालमा भने सरकारका तर्फबाट गर्नुपर्ने काम नभएपछि विदेश जानुको विकल्प नहुँदो रहेछ ।’ उनले बढ्दो वैदेशिक रोजगारीमा सरकार गम्भीर हुने हो भने किन युवा स्वदेशमा बस्न चाहँदैनन् भनेर अध्ययन गर्नु आवश्यक रहेको बताए ।

सरकारमा बस्नेले कालोधन्दा बढाए, मन्त्रीहरू नै खुलमखुला पैसा माग्छन्ः एमाले

काठमाडौँ– प्रमुख प्रतिपक्षी नेकपा एमालेले सरकारमा बस्नेहरूको कालोधन्दा बढेको बताएको छ । मुलुकमा डलर सञ्चिति घटिरहेको बेला केराउ, मरिच, छोकडा, खुपारीको आयात खुलाएर त्यसको तस्करीमार्फत् सत्तामा बस्नेले अवैध रूपमा कमाउन लागेको एमालेले आरोप लगाएको छ ।  पूर्वअर्थमन्त्री सुरेन्द्र पाण्डेले नेपालमा खपत नै नहुने र माग ...

सरकारमा बस्नेले कालोधन्दा बढाए, मन्त्रीहरू नै खुलमखुला पैसा माग्छन्ः एमाले

काठमाडौँ– प्रमुख प्रतिपक्षी नेकपा एमालेले सरकारमा बस्नेहरूको कालोधन्दा बढेको बताएको छ । मुलुकमा डलर सञ्चिति घटिरहेको बेला केराउ, मरिच, छोकडा, सुपारीको आयात खुलाएर त्यसको तस्करीमार्फत् सत्तामा बस्नेले अवैध रूपमा कमाउन लागेको एमालेले आरोप लगाएको छ ।  पूर्वअर्थमन्त्री सुरेन्द्र पाण्डेले नेपालमा खपत नै नहुने र माग ...

यसकारण सम्भव छ, तीनवटै तहको चुनाव एकै पटक

सत्तामा बस्नेले आफूलाई जे मन लाग्यो, त्यही गर्ने बानी त अपवाद बाहेक संसारकै प्रायः शासकको हो । बलियाले पनि जे मन लाग्यो, त्यही गर्ने उसको आचरण नै हो । शक्तिमा भएकाले र बल भएकाले त्यो शक्ति र बल दुरुपयोग नगर्नु नै असल आचरण हो । शक्ति र बलको सदुपयोग गर्ने देवता अनि यसको दुरुपयोग गर्ने दानव हो । ओलीजी २०७४ को चुनावी रणनीतिबाट शक्ति र बलमा पुग्नु भयो । यसमा को को जिम्मेवार छन्, यो अहिले चर्चा गर्न उपयुक्त छैन । तर उहाँले शक्ति र बललाई दुरुपयोग गरेर मुलुकलाई अस्थिर र द्वन्द्वमा धकेल्ने प्रय

बढ्दो बेरुजुले भ्रष्टाचारमा मलजल

मुलुकमा अनियमित खर्च बढ्ने क्रम जारी रहेको छ। बर्सेनि अनियमित व्यय मात्र नभएर सत्तामा बस्नेले आफूखुसी गरेको खर्चले अनियमिताको ग्राफ बढ्दो क्रममा रहेको देखाएको हो।महालेखा परीक्षकको कार्यालयद्वारा जारी वार्षिक प्रतिवेदनअनुसार २०७३ मा ७ प्रतिशत रहेको अनियमित खर्च २०७७ मा आइपुग्दा २३ दशमलव ५१ प्रतिशत पुगेको छ।महालेखा परीक्षकले प्रतिवेदनमार्फत हरेक वर्ष अनियमितताको विवरण सार्वजनिक गर्ने गर्छ। तर, महालेखाले औँल्याएको कमी कमजोरीमा अझसम्म सुधार गरेको देखिँदैन। लेखापरीक्षण ऐन, २०७५ को दफा २० ले प्रत्येक

कालमहिमा

२० वर्षअघि अमेरिकाले अफगानिस्तानमा रोपिदिएको प्रजातन्त्र तालिवानले उखेलिदिएको छ । यता ३०औं वर्षदेखि नेपाली जनताले पटक पटक लडेर ल्याएको संसदीय प्रजातन्त्र तिनै जनताले बनाएका तथाकथित नेताहरूले मिलेर उखेल्दै छन् । अरू त अरू आफूलाई संसदीय व्यवस्थाको मसिहा ठान्ने कांग्रेसले पनि संसद्को विशेष अधिवेशनमा हँसिया चलाएर हठात् अन्त्य गरेर अध्यादेशमार्फत शासन गर्न थालिसकेको छ । अध्यादेश ल्याएर शासन गर्न खोजेकै निहुँमा हटाइएका ओलीले अहिले देउवाले अध्यादेशमार्फत शासन गर्न थाले भनेर विरोध गरेका छन् । कहिले सासुको पालो कहिले बुहारीको पालो । प्रकृतिको नियम बदलिन सक्छ, तर नेपाली नेताका चरित्र बदलिँदैन । त्यसैले चितामा जाँदै गर्दा पनि कतै पद पाउने देखियो भने देशको चिन्ता देखाएर नभएको युवाजोश निकालेर वृद्ध नेता सिंहदरबारतिर हाम्फाल्न बेर लाउँदैन । गतवर्ष मात्र संसद्का लागि सवा अर्ब खर्च भएछ । तर संसद्ले एउटा पनि कानून बनाएन । जनताको पसिनाको कमाइबाट सुविधा टन्न लिने, तर काम चैं सिन्को पनि नभाँच्ने हो भने संसद् किन पो चाहिएला र ? सिन्को नभाँचे नि संसद् भवनभित्रको कुर्ची भाँच्न भने अब्बल छन् हाम्रा सांसदहरू ! संसदीय प्रजातन्त्रको जननी बेलायतमा कानून बनाउन संसद्का बैठकहरू बस्छन् । यहाँ कानून बनाउन संसद् बन्द गरिन्छ । बेलायतजस्तो राजतन्त्र भएको प्रतिगामी मुलुकमा पो त्यस्तो हुन्छ । हामी अग्रगामी पो हाैं, बेलायतको जस्तो त गर्नु भए नि । कसो ? बजारमा कि शेयरको कि त सांसदको खरीदविक्री बढेको छ । अरू सबै कुरा ठप्पै छ । राजनीतिमा व्यक्ति पूजा हुन थालेपछि कार्यकर्ता भक्तमा रूपान्तरित हुन्छन् । तपाईं भन्नुहोला– यो कस्तो अन्धायुग आयो ? तर आएको त धन्दायुग हो । धन्दाको बनोट चाहिँ बन्दा जस्तो हुन्छ पत्रैपत्र । धन्दाकारीहरूले जनतालाई वर्षौंदेखि दुई कुरा खुब बेचिरहेका छन्– डर र सपना । यो नेतातन्त्रको मनी मन्त्र हो, सपनाको शोरूम खोलेर डरैडरका सामान बेचिरहने । त्यसो भए नेपालका राजनीतिक दलहरूको वर्षौंदेखिका बखेडाहरू के हुन् त ? सार्थक मुद्दाहरूबाट जनताको ध्यान अन्यत्र मोड्ने निरर्थक विवाद हुन् । सुन्नुभएकै होला नि, चील आयो चील आयो भनेर कुखुरा चोर्न पल्केको छट्टु स्यालको कथा । अहिले तिनै स्यालहरू सांसद बनेर सत्तामा गएर सालासालीसम्मको सपना पूरा गर्न जनतालाई बेवकुफ बनाइरहेका मात्र हुन् । विवाद देश र जनताका मुद्दाको हितमा हुन्थ्यो भने त जनताले थाहा पाइहाल्थे । दलका बखेडा जनताका हितमा हुँदै होइनन्, नेताहरूका सीटका लागि मात्र हुन् । यो नै दुःखको कुरा हो । प्रकृतिको नियम बदलिन सक्छ, तर नेपाली नेताका चरित्र बदलिँदैन । त्यसैले चितामा जाँदै गर्दा पनि कतै पद पाउने देखियो भने देशको चिन्ता देखाएर नभएको युवाजोश निकालेर वृद्ध नेता सिंहदरबारतिर हाम्फाल्न बेर लाउँदैन । त्यसो त नेपालमा क्रान्तिकारी हुँ भन्दै वैकल्पिक दलहरू पनि अस्तित्वमा आएका छन् । सरकारमाथि धुँवाधार हमला पनि गरिरहेका छन् । तर हौसिहाल्नु पर्दैन । किनकि हमला ट्वीटरमा गरिरहेका छन् ! अचम्म त त्यतिबेला लाग्छ, सरकार बाहिर बस्दा सत्तामा बस्नेले गरेका सबै काम श्वेतपत्रमा समेत कालो र अँधेरो देखिन्छ । भ्रष्टाचार जहिले पनि पुरानो सत्ताको विरासत हुन्छ । सत्तामा पुगेको दुई–चार महीनापछि नै आफ्नो शासनमा देशले खुब विकास गरेको डिङ हाँक्न शुरू हुन्छ । अर्थात् आफू सत्तामा पुग्नासाथ रामराज्य शुरू हुन्छ । तर वास्तविकता हेर्न गाउँको त कुरा छाडौं, शहरबाट २–४ किलोमिटर बाहिर पनि पुग्नु पर्दैन, शहरभित्रकै सडक हेरे पुग्छ । २५ रुपैयाँ बोतलमा पानी किन्न पाइन्छ भनेको विकास हो र ? बरु यो त लोकतन्त्रको गालामा थप्पड होइन र ? किनकि यो ३० वर्षमा जनतालाई शुद्ध पानी पनि पिलाउन नसक्नेले बाँकी काम के चैं गर्लान् भनेर आश गर्ने ? त्यसैले सरकारले जतिसुकै विकासको गफ दिए पनि, जतिसुकै डिजिटल डिजिटल भनेर नारा लगाए पनि गुगलबाट दालभात डाउनलोड गरेर खान मिल्दैन क्यारे ! केही अनलाइन पोर्टल, फेसबुक खाता र युट्युबेहरूकोे चर्तिकला देखेर देश पूरै डिजिटल युगमा पुगिसकेको भनेर सरकारले मान्छ भने मेरो भन्नु केही छैन । नेपाली भोटर पनि यस्ता छन् कि बाटामा भेटिने पत्थरलाई देवता बनाउन बेरै लाउँदैनन् । परिणामस्वरूप देशमा जुत्ता सिलाउनेहरू भोकभोकै मरिरहेका छन् । तर जुत्ता खानुपर्नेहरू सत्तामा बसेर तलब, भत्ता खाइरहेका छन् । ‘रौप्दछौं हामी, गोड्दछौं हामी, दाइँ गर्छ अर्कै, पाखाको आई’ भनेजस्तै देशको अर्थतन्त्रको चक्र चलाउन दिनरात मेहनत गर्छन् कोही, तर सत्ताको तर मार्न पुगिरहेछन् कोही । हरेक कुरामा मूल्यवृद्धिले शतक पार गरेको छ र अरू थप वृद्धि हुनेवाला छ । सन्तोष यो कुरामा लाग्छ कि मूल्यवृद्धिको भार हाम्रा नवराजाहरूले पनि झेल्नुपर्नेछ । तर दुःखको कुरा यो छ कि राजाहरूको रथको जुवा हामी प्रजाकै काँधमा टिकेको हुन्छ । राजाका हेलिकोप्टरहरू हामी जनताकै रगत पसिनाकै इन्धनबाटै उड्ने गर्छन् । त्यसैले देउवा पाँचौंपटक प्रधानमन्त्री बन्नुभन्दा पहिले म भाग्यलाई मान्दैनथेँ । अहिले भने मान्न थालेको छु !   हिजो सत्तामा हुँदा ओलीजी कसैको सुन्दैनथे । अहिले देउवा पनि श्रीमतीबाहेक कसैको सुन्दैनन् । तर भन्छन् नि समय बलवान् छ । समयले सबैको एक एक हिसाब लिन्छ नै । हिजो बालुवाटारबाट सुशासनको नारा दिनेहरू पछि बालकोटको बार्दलीमा सीमित हुन पुगे । त्यसो त २०० वर्ष देशमा शासन गर्नेहरू नागार्जुनको डाँडोमा थन्किएका छन् । तर बेलाबेलामा नागार्जुनबाट तल ओर्ले भने मान्छे तर्सिन छाडेका छैनन् । समय लाग्छ, मानिसको स्मृतिबाट कुनै कुरा हराउन पनि । कालचक्रले सबै कुरा नष्ट गर्ने पनि होइन रहेछ । आफ्नै पेटमा राखेर आफूखुशी फेरि प्रकट पनि गरिदिँदो रहेछ । कालचक्र नै सबथोक रहेछ । त्यसैले त कवि शिरोमणिले कालमहिमा लेखेका रहेछन् । काल अर्थात् समयको अगाडि कसैको केही नलाग्दो रहेछ ।