Lokaantar

पौष २०७८

उत्पादनको हबमै धमाधम बन्द हुँदै इँटा उद्योग

बारा र पर्सा आसपासको सीमावर्ती क्षेत्रलाई इँटा उत्पादनको हब मानिन्छ । यो क्षेत्रका इँटा उद्योगले देखको अन्य स्थानका उद्योगको तुलनामा सस्तो दरमा इँटा आपूर्ति गर्दै आएका छन् । तर कोरोना महामारी शुरू भएयता उत्पादनको मुख्य क्षेत्रका उद्योग संकटमा परेका छन् । कोरोना महामारीका कारण मजदूर अभाव भएपछि बारा र पर्साका ५० भन्दा बढी इँटा उद्योग भन्द भइसकेका छन् । भारतसँग सीमा जोडिएका जिल्लामा सञ्चालित उद्योगमा अधिकांश भारतीय मजदूरले काम गर्दै आएकोमा अहिले कामदार अभाव भएको उद्योग सञ्चालकहरू बताउँछन् । आर्...

पूर्ण विवरण

सम्बन्धित सामग्री

आर्थिक समस्याका कारण रौतहटका इँटा उद्योग बन्द

रौतहट । इँटाको माग घट्दै जाँदा रौतहटका इँटा उद्योग बन्द हुन थालेका छन् । इँटा उत्पादनको लागत मूल्यभन्दा कममा विक्री गर्न खोज्दा समेत ग्राहक पाउन छाडेपछि उद्योग संकटमा परेका हुन् । एकातिर लागत बढ्ने र अर्कोतिर विक्री नहुने समस्याले इँटा उद्योग धमाधम बन्द हुन थालेका छन् । कच्चा सामग्रीको मूल्य वृद्धि, जग्गा र उपयुक्त माटोको अभाव, मजदूरको अभाव, आर्थिक समस्या लगायत कारण उत्पादनको लागत बढेको गुजरा नगरपालिका–६ मा रहेको गिरी इँटा उद्योगका सञ्चालक पवन गिरीले बताए । उनका अनुसार स्तरीय इँटा उत्पादन गर्न प्रतिइँटा १३ रुपैयाँ लागत पर्छ । सो इँटा ११/१२ रुपैयाँसम्ममा पनि विक्री नभएपछि इँटा उद्योगी निराश बनेको उनको भनाइ छ । इँटाको मागमा ह्रास र इँटा उधारोमा विक्री भएको र समयमा भुक्तानी नपाउनु जस्ता विविध समस्याले उद्योग बन्द गर्नुपरेको अर्का इँटा उद्योगी शेख अमिरुल्लाहले गुनासो गरे । इँटा उत्पादनका लागि आवश्यक पर्ने कोइला भारतले नेपाललाई निर्यात नगर्दा इँटाको मूल्य बढेको उनको भनाइ छ । उनका अनुसार इँटा पोल्न आवश्यक पर्ने इन्धन ‘कोइला’ अमेरिका र इन्डोनेसियाबाट आयात गर्नुपर्ने बाध्यताले यहाँसम्म आइपुग्दा प्रतिकिलो ४१ देखि ४६ रुपैयाँसम्म लागत पर्छ । कोइलाको मूल्य बढ्नु, त्यो पनि बेलामा उपलब्ध नहुनु, माग घट्नु, लागतभन्दा कम मूल्यमा इँटा विक्री गर्नुपर्ने बाध्यता र उधारोमा विक्री गर्नुपर्ने लगायतका समस्या यो क्षेत्रमा रहेको उनको भनाइ छ । पोल्न तयार परिएको काँचो इँटा बेमौसमी वर्षाको कारण भिजेर क्षति बेहोर्दै आएका इँटा भट्टाका सञ्चालक यसपटक भने आर्थिक समस्यामा परेका छन् । इँटा व्यवसायमा देखिएको समस्या सरकारले बजेटमा सम्बोधन नगरेको इँटा उद्योग संघ रौतहटका सचिव मोहन साहले बताए । मूल्य अभिवृद्धिकर (भ्याट) र आयकरको हर्जाना सरकारले मिनाहा गर्नुपर्ने माग संघले अघि सारेको उनको भनाइ छ । राजपुरमा रहेका वेस्ट इँटा उद्योग, सिमरा भवानीपुरको आजाद, विनायक, गिरी इँटा उद्योग बन्द भएका छन् ।

Aarthik Abhiyan बैशाख २०८०

इँटा उद्योगमा कोरोना कहर : उत्पादनको हबमै धमाधम बन्द हुँदै उद्योग

वीरगञ्ज (अस) । बारा र पर्सा र आसपासको सीमावर्ती क्षेत्रलाई इँटा उत्पादनको हब मानिन्छ । यो क्षेत्रका इँटा उद्योगले देशका अन्य स्थानका उद्योगको तुलनामा सस्तो दरमा इँटा आपूर्ति गर्दै आएका छन् । तर, कोरोना महामारी शुरू भएयता उत्पादनको मुख्य क्षेत्रका उद्योग संकटमा परेका छन् । कोरोना महामारीका कारण मजदूर अभाव भएपछि बारा र पर्साका ५० भन्दा बढी इँटा उद्योग बन्द भइसकेका छन् । भारतसँग सीमा जोडिएका जिल्लामा सञ्चालित उद्योगमा अधिकांश भारतीय मजदूर काम गर्दै आएकोमा अहिले कामदार अभाव भएको उद्योग सञ्चालकहरू बताउँछन् । इँटा व्यवयासी संघ बारा र पर्साका अनुसार कोरोना महामारी शुरू भएपछि आफ्नो घर गएका मजदूर फर्किएका छैनन् । बारम्बारको कोरोना लहरले मजदूर नपाएपछि ती उद्योग सञ्चालनमा आउन नसकेका हुन् । कोभिडको पहिलो लहरमा सामान्य असर देखिएकोमा दोस्रो र तेस्रो लहरसम्म आइपुग्दा उद्योग बन्द हुने क्रम बढ्दै गएको हो । अधिकांश यस्ता उद्योगमा भारतीय कामदार कार्यरत रहेको र कोरोनाका कारण मजदूर आपूर्ति हुन नसकेपछि उत्पादन नै बन्द गर्नु परेको संघका अध्यक्ष रामप्रकाश यादवले बताउँछन् । बारा र पर्सामा करीब २ सयको हाराहारीमा यस्ता उद्योग रहेकोमा अहिले १५० जति सञ्चालनमा रहेको अनुमान यादवको छ । इँटा उद्योग सञ्चालन हुन नसक्दा यी उद्योगमा भएको करीब २ अर्ब रुपैयाँबराबरको लगानी जोखिममा परेको सञ्चालकहरूले बताएका छन् । एउटा उद्योगमा ३ देखि ५ करोड रुपैयाँसम्म लगानी हुने अनुमान उनीहरूको छ । सञ्चालनमा रहेका उद्योग पनि पूर्ण क्षमतामा चल्न सकेका छैनन् । यस्ता उद्योगमा अधिकांश भारतीय कामदार छन् । ‘कोरोना शुरू भएपछि भारत गएका मजदूर नफर्किएपछि उद्योग सञ्चालनमा समस्या भयो । पटकपटकको कोरोना लहरले उद्योगमा मजदूर अभाव भएको छ,’ एक उद्योगीले भने । सामान्यतया एउटा उद्योगले वर्षमा ६ पटकसम्म इँटा उत्पादन गर्दछन् । एक पटकमा ५ लाखदेखि ७ लाखसम्म इँटा उत्पादन हुने उद्योगी बताउँछन् । एउटा उद्योगमा १५० देखि २०० सम्म कामदारको खाँचो पर्दछ । सञ्चालनमा रहेका उद्योगले पनि न्यून जनशक्तिमा काम चलाइरहेको बताएका छन् । केही दिनदेखि पूर्वी नेपालका कामदार आएको र त्यसैको बलमा डेढ सयजति उद्योग सञ्चालनमा आएको यादवले बताए । कामदार अभाव भएपछि इँटाको लागत बढेको गुनासो उद्यमीहरूले गरेका छन् ।

Aarthik Abhiyan पौष २०७८

प्रदेश १ भरि असोजपछि इँटा अभाव हुने संकेत

विराटनगर । कोरोना महामारीका कारण भारतीय मजदुर आउन नपाएपछि प्रदेश १ का इँटा उद्योगको उत्पादन रित्तिन थालेको छ । हिउँदमा खोल्नुपर्ने इँटा उद्योगको चिम्नी वरिपरिको अन्तिम लेयर पनि यसै बेला खोलेर इँटा उद्योगले बिक्री गर्न थालेपछि असोजपछि इँटा अभाव देखिएको हो । सोही कारण १८ रुपैयाँ प्रतिगोटा पाउँदै आएको १ नम्बर इँटाको मूल्य २३ रुपैयाँ पुगेको छ । भारतीय मजदुर प्रत्येक वर्ष भदौ अन्तिम देखि असोज महिनामा इँटाभट्टामा आउने र उनीहरू वैशाख लागेपछि फर्कने गरेका थिए । तर, सरकारले कोरोनाको कारण देखाउँदै गत वर्षदेखि भारतको कुचविहारबाट आउने मजदुर ल्याउने अनुमति उद्योगलाई नदिएपछि नेपाली अदक्ष मजदुरबाट इँटा उत्पादन पूर्ण रूपमा हुन नसक्दा अभाव सुरु भएको नेपाल उद्योग परिसंघ अध्यक्ष भीम घिमिरेले जानकारी दिए । उनका अनुसार उद्योगले अन्तिम लटमा पकाउन चिम्नीमा हालेको इँटा अर्को सिजनको सुरुमा मात्र खाली गर्ने गरेका थिए । तर, यसपटक बजारमा इँटा अभाव भई उपभोक्ताको माग थेग्न नसकेर व्यवसायीले धमाधम डक खाली गरिरहेका छन् । उद्योगले चिम्नी र इँटा पोल्ने टनेल सुरक्षाका लागि अन्तिम राउन्डको उत्पादन डकमै छाड्ने गर्दथे । डक खाली गर्दा बर्खामा टनेल र वाल भत्किएर ठूलो नोक्सानी हुने भएकाले हिउँद लागेपछि मात्र खाली गर्ने गरिएकामा अहिले सबै खाली भइसकेका छन् । यसबाट सुनसरी र मोरङका उपभोक्ताको झन्डै दुई महिनाको माग मात्र धानिने अनुमान व्यवसायीले गरेका छन् । डक खाली गर्दा झन्डै ४ करोड थान इँटा निस्किने अनुमान व्यवसायीको छ । एउटा डकमा करिब १० लाख थान इँटा हुन्छ । अध्यक्ष घिमिरेका अनुसार अब करिव २० प्रतिशत डक मात्र खुल्न बाँकी रहेको र असोजपछि बजारमा इँटा पाउने सम्भावना न्यून छ । मंसिर दोस्रो साताबाट भने नयाँ उत्पादन सुरु हुन्छ । अघिल्लो वर्ष कोरोना महामारीका कारण नेपाल–भारत सीमा बन्द हुँदा भारतबाट इँटा बनाउने मजदुर नेपाल आउन पाएनन् । सोही कारण मोरङ र सुनसरीका उद्योगले ९० प्रतिशत उत्पादन कटौती गरे । सामान्य अवस्थामा सुनसरी र मोरङमा सञ्चालित ५५ वटा इँटा उद्योगले वार्षिक २५ करोड थान इँटा उत्पादन गर्दै आएका थिए । गत वर्ष ती उद्योगले १० प्रतिशत मात्र उत्पादन गरेको इँटा उद्योग व्यवसायी संघ कोशीका पूर्वअध्यक्ष महेन्द्र साहले जानकारी दिए । ‘असहज अवस्थाका कारण धेरै उद्योगले इँटा उत्पादन गरेनन् । केही उद्योगले सीमित संख्यामा उत्पादन गरेका छन्,’ उनले भने । उत्पादन घटेका कारण गत फागुन, चैतदेखि नै बजारमा इँटा अभाव देखापरेको थियो । मागको तुलनामा इँटा आपूर्ति नहुँदा यसै अवधिमा मूल्य पनि बढेको छ । प्रतिगोटा १८ रुपैयाँमा पाइने इँटाको अहिलेको बजार मूल्य २३ रुपैयाँसम्म पुगेको छ । अहिले बजारमा न्यूनतम २१ देखि अधिकतम २३ रुपैयाँसम्ममा इँटा बिक्री भइरहेको पूर्वअध्यक्ष साहले बताए । ‘हामीले २१ रुपैयाँमा बेच्दै छौं तर बजारमा २३ रुपैयाँसम्म कारोबार भइरहेको छ’, साहले भने, ‘माग र आपूर्तिको असन्तुलनका कारण बजारमा मूल्य बढेको हो । अहिले मागअनुसार आपूर्ति गर्नसक्ने अवस्था छैन ।’ आगामी सिजनमा अवस्था सामान्य भएको खण्डमा श्रमिक आउन तयार रहेकाले उत्पादन बढ्ने र मूल्य पनि घट्ने व्यवसायी साहले बताए । सामान्य अवस्था भए इँटाको मूल्य बढीमा २० रुपैयाँ कायम हुने उनको भनाइ छ । तर, जारी कोइलाको मूल्यवृद्धि नियन्त्रण नभए मूल्य बढ्ने सम्भावना रहेको उनले सुनाए । नेपालका उद्योगहरूले अहिले अमेरिकाबाट कोइला आयात गर्दै आएका छन् । पानीजहाजको भाडा अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा वृद्धि भएको र डलरको मूल्यसमेत बढेका कारण इँटा उत्पादन लागत बढ्ने सम्भावना रहेको उनको बुझाइ छ । इँटा उत्पादन कम भएको समय गत वर्ष सरकारी पूर्वाधार निर्माणको काम पनि न्यून भएका थिए । यसले बजारमा सोचेजति अभावको अवस्था भने नभएको व्यवसायीले बताए । सार्वजनिक र निजी आवास निर्माणको काम पनि विगतको तुलनामा घटेको थियो । तर, उत्पादकले बजारमा मागअनुसार इँटा आपूर्ति गर्न सकेका थिएनन् । उपभोक्ताले सिराहा र सप्तरीबाट सानो साइजको इँटा ल्याएर काम चलाएका थिए । यस पटक भने भारतबाट श्रमिक ल्याउन समस्या नहुने अनुमान व्यवसायीले गरेका छन् । परिसंघले दक्ष श्रमिक ल्याउने कार्यमा सहजीकरण गरिदिन प्रदेश र संघीय सरकारसमक्ष पहल गरेको थियो । परिसंघकै पहलमा संघीय सरकारले जिल्ला प्रशासन कार्यालयलाई निर्देशन र स्थानीय पालिकाको स्वीकृतिमा श्रमिक ल्याउन सकिने व्यवस्था भएको अध्यक्ष घिमिरेले जानकारी दिए । सरकारले सहजीकरण गरिदिए यसपटक समयमै मजदुर ल्याउन सकिने भएकाले उत्पादन ६० प्रतिशतसम्म गर्न सकिने उनले बताए ।

Aarthik Abhiyan श्रावण २०७८

धान सुपर जोनका जग्गामा इँटाबालाको 'कब्जा', न्याय माग्दै स्थानीयको गुहार

झापा : धान सुपर जोन घोषित दक्षिणी झापाको कचनकवलमा इँटा उद्योगीले खेतीयोग्य जमिन खरिद गरी जथाभाबी माटो खन्दा किसान चिन्तित बनेका छन्। झापामै पहिलो स्थानीय तहको रुपमा सरकारले कचनकवललाई धान सुपर जोन घोषित गरेका थिए। सरकारले धान सुपर जोनका लागि गाउँपालिकामा करोडौँ लगानी गरिसकेको छ।तर, पछिल्लो समयमा गाउँपालिकामा धमाधम इँटा उद्योग खोल्ने र उद्योगलाई चाहिने माटो त्यही खेतीयोग्य जमिन खन्दै लैजान थालेका छन्। उद्योगीले खेतीयोग्य जमिन बजार भाउभन्दा बढी मूल्यमा खरिद गरी जथाभावी माटो खन्न थाले

थाहा खबर फाल्गुन २०७७

रौतहटका इँटा उद्योग बन्द हुँदै

उत्पादन लागतभन्दा कम मूल्यमा पनि इँटा विक्री हुन छोडेपछि रौतहटका इँटा उद्योग धमाधम बन्द भएका छन् । दुई वर्षअघि एक सय ६३ वटा उद्योग सञ्चालनमा रहेको यस जिल्लामा अहिले ४६ वटा मात्र सञ्चालनमा छन् ।

गोरखापत्र माघ २०७५