सर्वोत्तम सिमेन्ट आईपिओ: २४ लाख कित्ता शेयरको लागि आजबाट आशयपत्र पेश गर्ने समय

सर्वोत्तम सिमेन्टको आईपिओको लागि आजदेखि योग्य संस्थागत लगानीकर्ताले आशयपत्र पेश गर्न सक्ने छन् भएका छन् । कम्पनीले आइतबार रोड सो कार्यक्रम सम्पन्न गरेसंगै आज सोमबार अर्थात् असार २० गतेदेखि आशयपत्र पेश गर्न सक्ने भएका हुन्। योग्य संस्थागत लगानीकर्ताले असार २४ गतेसम्म दिउँसो १:३० बजेभित्र नेपाल स्टक एक्सचेन्ज नेप्सेको कार्यालयमा आशय पत्र पेश गरिसक्नु पर्ने छ। आशयपत्रमा योग्य संस्थागत लगानीकर्ताले आफुले खरिद गर्न चाहेको शेयरसंख्या र प्रति कित्ता खरिद आशय मूल्य पेश गर्नु पर्ने छ। यदि कम्पनीले पेश गरेको अनुमानित मूल्य भन्दा फरक हुने गरि आशय मूल्य पेश गरेमा मुल्यांकनको आधार समेत पेश गर्नु पर्ने छ । संगठित संस्थाले योग्य संस्थागत लगानीकर्ताबाट प्राप्त आशय मूल्यको अध्ययन गरी आधार मूल्य तय गर्नुपर्ने र उक्त आधार मूल्यमा २० प्रतिशत थप गर्दा कायम हुने मूल्य माथिल्लो सीमा र २० प्रतिशत घटाउदा कायम हुने मूल्य तल्लो सीमा हुने गरी मूल्य सीमा निर्धारण गर्नुपर्ने छ । बोर्डमा धितोपत्र दर्ता भई योग्य संस्थागत लगानीकर्तालाई निष्काशन गर्न तयार गरेको धितोपत्रको मूल्य सीमा सहितको विवरणपत्र स्वीकृत भएपश्चात् योग्य संस्थागत लगानीकर्तालाई बोलकबोल मार्फत् धितोपत्र निष्काशन गर्नुपर्ने छ ।कुनै एक योग्य संस्थागत लगानीकर्ताले निष्काशित धितोपत्रको २० प्रतिशतभन्दा बढी धितोपत्रको लागि बोलकबोल प्रस्ताव पेश गर्न नपाइने तथा कबोल गरेको शत प्रतिशत रकम तोकिएको निष्काशन बैंक खातामा जम्मा गर्नुपर्ने वा आवेदकको बैंक खातामा रोक्का राख्नुपर्ने वा गुड फर पेमेन्ट चेक पेश गर्नुपर्ने छ । योग्य संस्थागत लगानीकर्तालाई निष्काशित धितोपत्र पूर्ण रुपमा बिक्री हुदाँ कायम हुने मूल्य (कट अफ मूल्य) निर्धारण गरी कट अफ मूल्य र सो भन्दा माथिल्लो मूल्यमा कबोल गर्ने सबै आवेदनकर्ताहरुलाई माग बमोजिमको धितोपत्र कट अफ मूल्यमा बाँडफाँड गर्नुपर्ने, कट अफ मूल्यमा आवेदन गर्ने लगानीकर्तालाई माग बमोजिमको धितोपत्र बाँडफाँट गर्न नपुगेमा समानुपातिक रुपमा बाँडफाँट गर्नुपर्ने तथा बाँडफाँटमा नपरेको रकम बाँडफाँट भएको तीन कार्य दिनभित्र आर्जित व्याजसहित फिर्ता गर्नुपर्ने वा खाता फुकुवा गर्नुपर्ने छ ।सर्वसाधारण लगानीकर्तालाई कट अफ मूल्यमा १० प्रतिशत छुट दिई धितोपत्र निष्काशन गर्नुपर्ने छ । कम्पनीले ६० लाख कित्ता आईपिओ निष्काशन गर्ने तयारी गरेको छ । जसमध्ये ४० प्रतिशत अर्थात् २४ लाख कित्ता योग्य संस्थागत लगानीकर्ताका लागि छुट्याइएको छ । यो बुक विल्डिङको नियम नै हो । बाँकी रहेको ३६ लाख कित्तामध्ये ८ लाख कित्ता स्थानीयबासीलाई, ३ लाख कित्ता कर्मचारीलाई र २५ लाख कित्ता सर्वसाधारणका लागि जारी हुनेछ। सस्थागत लगानीकर्तालाई निष्काशन गरेको धितोपत्र बजारमा सूचिकरण भएको मितिले छ महिना सम्म बिक्री वा हस्तान्तरण गर्न सक्ने छैन । कम्पनीले आइतबार आईपिओ निष्काशनको लागि आइतबार संस्थागत लगानीकर्ताहरुसँग छलफल गरेको हो । रोड सो समेत भनिने यस छलफल कार्यक्रम आज आइतबार होटेल र्याडिसनमा भएको हो । कम्पनीले निष्काशन तथा विक्री प्रबन्धकको परामर्शमा धितोपत्रको अनुमानित मूल्य तथा मूल्यांकनको आधार र औचित्य समेत खुलाइएको प्रारम्भिक विवरणपत्र तयार गरी योग्य संस्थागत लगानीकर्तासँग छलफल कार्यक्रम (Roadshow) संचालन गरेको हो ।कार्यक्रममा बिक्रि प्रबन्धक ग्लोबल आईएमई क्यापिटलका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत पारसमणि ढकालले कम्पनीको शेयर मूल्यको भ्यालुएसन कसरी गरियो भन्नेबारे जानकारी दिएका थिए । त्यस्तै कम्पनीका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत सन्तोष केसीले कम्पनीको हालको अवस्था र भावी योजनाबारे जानकारी दिएका थिए । कम्पनीका अध्यक्ष विष्णु प्रसाद न्यौपाने र सीइओ केसीले योग्य संस्थागत लगानीकर्ताले उठान गरेका जिज्ञासा सम्बोधन गरेका थिए ।बिक्रि प्रबन्धक तथा सहायक बिक्रि प्रबन्धकहरुले सर्वोत्तम सिमेन्टको आईपिओको मूल्य प्रति कित्ता ६२७ रुपैयाँ ०६ पैसा जायज हुने निष्कर्ष निकालेका हुन् । बिक्रि प्रबन्धक ग्लोबल आईएमई क्यापिटल र सह बिक्रि प्रबन्धकहरु एनआईबिएल एस क्यापिटल तथा प्रभु क्यापिटलले कम्पनीको भ्यालुएसन मूल्य प्रति कित्ता ६२७ रुपैयाँ ०६ पैसा जायज हुने निष्कर्ष निकालेका हुन् । बिक्रि प्रबन्धकहरुले गुणात्मक (क्वालीटेटिभ) र मात्रात्मक (क्वान्टिटेटिभ) कारकहरुको विश्लेषण गरेर यो मूल्य तय गरेको जनाएको छ ।गुणात्मक कारक तर्फ १६ वटा कारण पेश गरिएको छ भने मात्रात्मक तर्फ ५ वटा तरिका अपनाएको उल्लेख गरिएको छ ।

पूर्ण विवरण

सम्बन्धित सामग्री

दुई महीनापछि आईपीओ स्वीकृति प्रक्रिया अघि बढ्यो

काठमाडौं । नेपाल धितोपत्र बोर्डले २ महीनापछि धितोपत्रको प्रारम्भिक सार्वजनिक निष्कासन (आईपीओ) को स्वीकृति प्रक्रियालाई अघि बढाएको छ । प्राथमिक बजारमा निरन्तर धितोपत्रको सार्वजनिक निष्कासनले दोस्रो बजारमा असर परेको गुनासो आएसँगै गत कात्तिक १ गतेपछि बोर्डले स्वीकृति प्रक्रिया रोकेको थियो । स्वीकृति प्रक्रियामा बोर्डका अध्यक्ष रमेशकुमार हमाल र व्यवस्थापनको लापरबाही भएको गुनासो आउन थालेपछि अध्यक्ष हमालले नै व्यक्तिगत आक्षेप लाग्ने काम नगर्ने भन्दै सञ्चालक समितिबाट निर्णय गराएर मात्र अनुमति दिने प्रस्ताव पेश गरेका थिए । बोर्ड सञ्चालक समिति बैठकले बोर्डको अध्यक्षलाई नै अधिकार दिने र व्यवस्थापनको सिफारिशमा स्वीकृति प्रक्रिया अघि बढाउने निर्णय गरेको एक सञ्चालकले जानकारी दिएका छन् । बोर्डमा सार्वजनिक निष्कासनको स्वीकृति प्रक्रियाका लागि विभाग गठन गरेर स्वच्छ र पारदर्शी रुपमा काम भइरहेको नियमन विभागले दाबी गरेको छ । सञ्चालक समितिले बाटो खुला गरेपछि यतिबेला बोर्डले प्रक्रिया पूरा गरेका कम्पनीलाई सार्वजनिक निष्कासनका लागि अनुमति दिने प्रक्रिया अघि बढाएको छ । बोर्डले स्वीकृति प्रक्रिया रोकेको ठीक २ महीनामा पुस १ गते कुमारी क्यापिटल लिमिटेडलाई १ अर्ब रुपैयाँ बराबरको १० करोड एकाइ विक्री गर्न अनुमति दिएको छ । बन्दमुखी प्रकृतिको कुमारी सबल योजना सञ्चालनका लागि बोर्डले क्यापिटललाई अनुमति दिएको हो । त्यसपछि पुस २ गते बोर्डले नेपाल इन्भेष्टमेण्ट मेगा बैंकलाई ४ अर्ब ४ करोड रुपैयाँ बराबरको ४० लाख ४० हजार कित्ता ऋणपत्र विक्री गर्न अनुमति दिएको छ । बैंकले १० वर्षे अवधिको १० प्रतिशत ब्याजदर रहेको एनआइएमबी डिबेन्चर २०९० निष्कासनका लागि अनुमति दिएको हो । त्यस्तै पुस ३ गते सर्वोत्तम सिमेन्टलाई दोस्रो चरणमा सर्वसाधारणका लागि ३६ लाख कित्ता शेयर बुक बिल्डिङ विधिबाट निष्कासन गर्न बोर्डले अनुमति दिएको छ । सर्वसाधारणमा प्रतिकित्ता ३६० रुपैयाँ ९० पैसाको दरले शेयर बेच्न सर्वोत्तमलाई बोर्डले अनुमति दिएको हो । बोर्डले सार्वजनिक निष्कासनमा विविधता कायम गरेको देखिन्छ । बोर्डले पुस ११ गते सिंगटी हाइड्रोपावरलाई शतप्रतिशत दरको १ करोड ४५ लाख कित्ता हकप्रद निष्कासन अनुमति दिएको छ । बोर्डले यसअघि कात्तिक १ गते हिमालयन रिइन्स्योरेन्स लिमिटेडलाई प्रिमियमसहित प्रतिकित्ता २०६ रुपैयाँमा शेयर निष्कासन गर्न अनुमति दिएको थियो । चालू वर्ष शुरू भएयता बोर्डले सोनापुर मिनरल्स एन्ड आयल लिमिटेड, सर्वोत्तम सिमेन्ट र हिमालयन रिइन्स्योरेन्सलाई प्रिमियम मूल्यमा शेयर निष्कासन गर्न अनुमति दिएको हो । चालू आर्थिक वर्षको हालसम्म ६ कम्पनीले प्रारम्भिक सार्वजनिक निष्कासन (आईपीओ) गर्न अनुमति पाएकोमा प्रिमियम मूल्यमा शेयर विक्री गर्ने कम्पनीको संख्या तीन छ । लामो समयदेखि घटिरहेको शेयरबजारमा प्रिमियम मूल्यमा जारी भएको सोनापुर मिनरल्सको शेयर कारोबारमा आएको दिनदेखि नकारात्मक सर्किटसहित खरीद मूल्यभन्दा तल झरेको थियो । पछिल्लो समय प्रिमियम मूल्यमा जारी भएको शेयरको चर्चा संसद्को सार्वजनिक लेखा समितिमा समेत भएको छ । बिहीवार बीमा कम्पनीहरूलाई कानूनविपरीत प्रिमियम मूल्यमा शेयर निष्कासन गर्न दिएको उजुरी परेपछि लेखा समितिले सम्बद्ध निकायहरूसँग छलफल गरेको छ । समितिले प्रिमियम मूल्यमा शेयर जारी गर्न दिएको असर दोस्रो बजारमा परेको भन्दै अन्तरराष्ट्रिय अभ्यासको रूपमा रहेको बुक बिल्डिङ विधि अवलम्बन गर्न निर्देशन दिएको छ ।

Aarthik Abhiyan मंसिर २०८०

तोकियो सर्वोत्तम सिमेन्टको ‘कट अफ’ मूल्य

बुक बिल्डिङ विधिबाट आईपीओ निष्काशन गर्न लागेको सर्वोत्तम सिमेन्टको सेयरको ‘कट अफ’ मूल्य तोकिएको छ । सर्वोत्तम सिमेन्टको सेयरको कटअफ प्राईस प्रतिकित्ता ५०१ रुपैयाँ तोकिएको छ । नेपाल स्टक एक्सचेन्जमा कम्पनीले मागेको आशय मूल्यको बिड खोलिएको हो । सर्वोत्तमको सेयरका लागि ६५ ओटा संस्थागत लगानीकर्ताले बिड गरेका थिए । कम्पनीले संस्थागत लगानीकर्ताको लागि २४ लाख कित्ता सेयर छुट्याएको छ ।अब आज तोकिएको आशय मूल्यको आधारमा सेयर बिक्री मूल्यसहित कम्पनीले धितोपत्र बोर्डमा निवेदन दिनेछ ।बुक विल्डिङ विधीअनुसार कम्पनीले कट अफ प्राइसमा २० प्रतिशत थप गरेर आधार मूल्य तय गर्ने भएकाले सर्वोत्तमको सेयरको आधार मूल्य प्रतिकित्ता ६०१ रुपैयाँ २० पैसा हुनेछ । कम्पनीले उक्त आधार मूल्यमा पनि थप २० प्रतिशत जोडेर प्रतिकित्ता सेयर ७२१ रुपैयाँ सम्ममा बिक्री गर्न सक्नेछ ।सर्वसाधारण लगानीकर्ताले भने कट अफ मूल्य भन्दा कममा नै सेयरमा आवेदन दिन पाउने छन् । सर्वसाधारण लगानीकर्तालाई कट अफ मूल्यमा १० प्रतिशत छुट दिई धितोपत्र निष्काशन गर्नुपर्ने छ । कम्पनीले ६० लाख कित्ता आईपिओ निष्काशन गर्ने तयारी गरेको छ । जसमध्ये ४० प्रतिशत अर्थात् २४ लाख कित्ता योग्य संस्थागत लगानीकर्ताका लागि छुट्याइएको छ । यो बुक विल्डिङको नियम नै हो । बाँकी रहेको ३६ लाख कित्तामध्ये ८ लाख कित्ता स्थानीयबासीलाई, ३ लाख कित्ता कर्मचारीलाई र २५ लाख कित्ता सर्वसाधारणका लागि जारी हुनेछ। यसअघिःसर्वोत्तम सिमेन्ट आईपिओ: २४ लाख कित्ता शेयरको लागि आजबाट आशयपत्र पेश गर्ने समय

Bizpati जेष्ठ २०७९

सर्वोत्तम सिमेन्टले सक्यो संस्थागत लगानीकर्तासँगको छलफल, खुल्यो आशयपत्र पेशको बाटो

Bizpati जेष्ठ २०७९

सर्वोत्तमका सेयरधनीलाई आईपिओ निष्काशनको वर्ष ३४.६५ प्रतिशत लाभांश

सर्वोत्तम सिमेन्टले आईपिओ निष्काशन गरेको वर्षमा ३४.६५ प्रतिशत लाभांश बितरण गर्ने प्रक्षेपण गरेको छ । कम्पनीको प्रारम्भिक विवरणपत्रमा कम्पनीले आर्थिक वर्ष ७९/८० मा १ अर्ब ६१ करोड रुपैयाँ बराबरको लाभांश बितरण गर्ने उल्लेख गरेको हो ।आईपिओ निष्काशनपछि कम्पनीको चुक्ता पुँजी ४ अर्ब ६५ करोड पुग्ने छ । कम्पनीले ३४.६५ प्रतिशतले हुन आउने १ अर्ब ६१ अर्ब १२ करोड २५ लाख रुपैयाँ बराबरको लाभांश बितरण गर्ने प्रक्षेपण गरेको हो । कम्पनीले आर्थिक वर्ष ८०/८१ मा पनि १ अर्ब ६१ अर्ब १२ करोड २५ लाख रुपैयाँ बराबरको लाभांश बितरण गर्ने प्रक्षेपण गरेको छ । कम्पनीको आइपिओ निष्काशन चालु आर्थिक वर्ष ७८/७९ मा नहुने देखिन्छ । कम्पनीले असार १९ गते आइतबार योग्य संस्थागत लगानीकर्तासँग रोड सो कार्यक्रम गर्दै छ । रोड सो कार्यक्रमपछि मूल्य तय गर्ने, नेपाल धितोपत्र बोर्डबाट विवरणपत्र स्वीकृत गराउने, योग्य संस्थागत लगानीकर्तालाई शेयर निष्काशन गर्ने, सर्बसाधारणलाई शेयर निष्काशनको लागि सूचना जारी गर्ने लगायतका कार्यहरु सकेर असार मै शेयर निष्काशन गर्न सम्भव देखिदैन । सोहि कारण कम्पनीको शेयर निष्काशन आर्थिक वर्ष ७९/८० मै हुने छ । र कम्पनीले ७९/८० कै मुनाफाबाट ३४.६५ प्रतिशतले हुन आउने १ अर्ब ६१ अर्ब १२ करोड २५ लाख रुपैयाँ बराबरको लाभांश बितरण गर्ने प्रक्षेपण गरेको हो ।शेयरको प्रति कित्ता मूल्य ६२७ रुपैयाँ ०६ पैसाबिक्रि प्रबन्धक तथा सहायक बिक्रि प्रबन्धकहरुले सर्वोत्तम सिमेन्टको शेयर मूल्य प्रति कित्ता ६२७ रुपैयाँ ०६ पैसा जायज हुने निष्कर्ष निकालेका छन् । बिक्रि प्रबन्धक ग्लोबल आईएमई क्यापिटल र सह बिक्रि प्रबन्धकहरु एनआईबिएल एस क्यापिटल तथा प्रभु क्यापिटलले कम्पनीको भ्यालुएसन मूल्य प्रति कित्ता ६२७ रुपैयाँ ०६ पैसा जायज हुने निष्कर्ष निकालेका हुन् ।बिक्रि प्रबन्धकहरुले गुणात्मक (क्वालीटेटिभ) र मात्रात्मक (क्वान्टिटेटिभ) कारकहरुको विश्लेषण गरेर यो मूल्य तय गरेको जनाएको छ ।गुणात्मक कारक तर्फ १६ वटा कारण पेश गरिएको छ भने मात्रात्मक तर्फ ५ वटा तरिका अपनाएको उल्लेख गरिएको छ । यद्यपि यो नै कम्पनीको आईपिओको अन्तिम मूल्य भने होइन । कम्पनीले योग्य संस्थागत लगानीकर्ताबाट प्राप्त आशय मूल्यको अध्ययन गरी आधार मूल्य तय गर्ने छ । संगठित संस्थाले योग्य संस्थागत लगानीकर्ताबाट प्राप्त आशय मूल्यको अध्ययन गरी आधार मूल्य तय गर्नुपर्ने र उक्त आधार मूल्यमा २० प्रतिशत थप गर्दा कायम हुने मूल्य माथिल्लो सीमा र २० प्रतिशत घटाउदा कायम हुने मूल्य तल्लो सीमा हुने गरी मूल्य सीमा निर्धारण गर्नुपर्ने छ । बोर्डमा धितोपत्र दर्ता भई योग्य संस्थागत लगानीकर्तालाई निष्काशन गर्न तयार गरेको धितोपत्रको मूल्य सीमा सहितको विवरणपत्र स्वीकृत भएपश्चात् योग्य संस्थागत लगानीकर्तालाई बोलकबोल मार्फत् धितोपत्र निष्काशन गर्नुपर्ने छ ।कुनै एक योग्य संस्थागत लगानीकर्ताले निष्काशित धितोपत्रको २० प्रतिशतभन्दा बढी धितोपत्रको लागि बोलकबोल प्रस्ताव पेश गर्न नपाइने तथा कबोल गरेको शत प्रतिशत रकम तोकिएको निष्काशन बैंक खातामा जम्मा गर्नुपर्ने वा आवेदकको बैंक खातामा रोक्का राख्नुपर्ने वा गुड फर पेमेन्ट चेक पेश गर्नुपर्ने छ । योग्य संस्थागत लगानीकर्तालाई निष्काशित धितोपत्र पूर्ण रुपमा बिक्री हुदाँ कायम हुने मूल्य (कट अफ मूल्य) निर्धारण गरी कट अफ मूल्य र सो भन्दा माथिल्लो मूल्यमा कबोल गर्ने सबै आवेदनकर्ताहरुलाई माग बमोजिमको धितोपत्र कट अफ मूल्यमा बाँडफाँड गर्नुपर्ने, कट अफ मूल्यमा आवेदन गर्ने लगानीकर्तालाई माग बमोजिमको धितोपत्र बाँडफाँट गर्न नपुगेमा समानुपातिक रुपमा बाँडफाँट गर्नुपर्ने तथा बाँडफाँटमा नपरेको रकम बाँडफाँट भएको तीन कार्य दिनभित्र आर्जित व्याजसहित फिर्ता गर्नुपर्ने वा खाता फुकुवा गर्नुपर्ने छ ।सर्वसाधारण लगानीकर्तालाई कट अफ मूल्यमा १० प्रतिशत छुट दिई धितोपत्र निष्काशन गर्नुपर्ने छ । कम्पनीले ६० लाख कित्ता आईपिओ निष्काशन गर्ने तयारी गरेको छ । जसमध्ये ४० प्रतिशत अर्थात् २४ लाख कित्ता योग्य संस्थागत लगानीकर्ताका लागि छुट्याइने कम्पनीले जनाएको छ। यो बुक विल्डिङको नियम नै हो । बाँकी रहेको ३६ लाख कित्तामध्ये ८ लाख कित्ता स्थानीयबासीलाई, ३ लाख कित्ता कर्मचारीलाई र २५ लाख कित्ता सर्वसाधारणका लागि जारी हुनेछ। कम्पनीले असार १९ गते आइतबार योग्य संस्थागत लगानीकर्तासँग रोड सो कार्यक्रम गर्दै छ । निष्काशन तथा विक्री प्रबन्धकको परामर्शमा धितोपत्रको अनुमानित मूल्य तथा मूल्यांकनको आधार र औचित्य समेत खुलाइएको प्रारम्भिक विवरणपत्र तयार गरी योग्य संस्थागत लगानीकर्तासँग छलफल कार्यक्रम (Roadshow) संचालन गर्नु पर्ने ब्यबस्था छ । न्यूनतम १० योग्य संस्थागत लगानीकर्तासँग खरिद गर्न चाहेको न्यूनतम धितोपत्र संख्या, खरिद आशय मूल्य तथा मूल्यांकनको आधार सहित प्रारम्भिक विवरणपत्रको सम्बन्धमा सुझाव प्राप्त गर्नुपर्ने छ । हाल योग्य संस्थागत लगानीकर्ताको संख्या १०० पुगिसकेको छ । योग्य संस्थागत लगानीकर्ताको रुपमा कार्य गर्न स्वीकृत संस्थाको पूर्ण सूची हेर्न यहाँ क्लिक गर्नु होला ।

Bizpati जेष्ठ २०७९

सर्वोत्तम सिमेन्ट आईपिओ: प्रारम्भिक मूल्य प्रति कित्ता ६२७ रुपैयाँ

बिक्रि प्रबन्धक तथा सहायक बिक्रि प्रबन्धकहरुले सर्वोत्तम सिमेन्टको आईपिओको मूल्य प्रति कित्ता ६२७ रुपैयाँ ०६ पैसा जायज हुने निष्कर्ष निकालेका हुन् । बिक्रि प्रबन्धक ग्लोबल आईएमई क्यापिटल र सह बिक्रि प्रबन्धकहरु एनआईबिएल एस क्यापिटल तथा प्रभु क्यापिटलले कम्पनीको भ्यालुएसन मूल्य प्रति कित्ता ६२७ रुपैयाँ ०६ पैसा जायज हुने निष्कर्ष निकालेका हुन् ।बिक्रि प्रबन्धकहरुले गुणात्मक (क्वालीटेटिभ) र मात्रात्मक (क्वान्टिटेटिभ) कारकहरुको विश्लेषण गरेर यो मूल्य तय गरेको जनाएको छ ।गुणात्मक कारक तर्फ १६ वटा कारण पेश गरिएको छ भने मात्रात्मक तर्फ ५ वटा तरिका अपनाएको उल्लेख गरिएको छ । यद्यपि यो नै कम्पनीको आईपिओको अन्तिम मूल्य भने होइन । कम्पनीले योग्य संस्थागत लगानीकर्ताबाट प्राप्त आशय मूल्यको अध्ययन गरी आधार मूल्य तय गर्ने छ । संगठित संस्थाले योग्य संस्थागत लगानीकर्ताबाट प्राप्त आशय मूल्यको अध्ययन गरी आधार मूल्य तय गर्नुपर्ने र उक्त आधार मूल्यमा २० प्रतिशत थप गर्दा कायम हुने मूल्य माथिल्लो सीमा र २० प्रतिशत घटाउदा कायम हुने मूल्य तल्लो सीमा हुने गरी मूल्य सीमा निर्धारण गर्नुपर्ने छ । बोर्डमा धितोपत्र दर्ता भई योग्य संस्थागत लगानीकर्तालाई निष्काशन गर्न तयार गरेको धितोपत्रको मूल्य सीमा सहितको विवरणपत्र स्वीकृत भएपश्चात् योग्य संस्थागत लगानीकर्तालाई बोलकबोल मार्फत् धितोपत्र निष्काशन गर्नुपर्ने छ ।कुनै एक योग्य संस्थागत लगानीकर्ताले निष्काशित धितोपत्रको २० प्रतिशतभन्दा बढी धितोपत्रको लागि बोलकबोल प्रस्ताव पेश गर्न नपाइने तथा कबोल गरेको शत प्रतिशत रकम तोकिएको निष्काशन बैंक खातामा जम्मा गर्नुपर्ने वा आवेदकको बैंक खातामा रोक्का राख्नुपर्ने वा गुड फर पेमेन्ट चेक पेश गर्नुपर्ने छ । योग्य संस्थागत लगानीकर्तालाई निष्काशित धितोपत्र पूर्ण रुपमा बिक्री हुदाँ कायम हुने मूल्य (कट अफ मूल्य) निर्धारण गरी कट अफ मूल्य र सो भन्दा माथिल्लो मूल्यमा कबोल गर्ने सबै आवेदनकर्ताहरुलाई माग बमोजिमको धितोपत्र कट अफ मूल्यमा बाँडफाँड गर्नुपर्ने, कट अफ मूल्यमा आवेदन गर्ने लगानीकर्तालाई माग बमोजिमको धितोपत्र बाँडफाँट गर्न नपुगेमा समानुपातिक रुपमा बाँडफाँट गर्नुपर्ने तथा बाँडफाँटमा नपरेको रकम बाँडफाँट भएको तीन कार्य दिनभित्र आर्जित व्याजसहित फिर्ता गर्नुपर्ने वा खाता फुकुवा गर्नुपर्ने छ ।सर्वसाधारण लगानीकर्तालाई कट अफ मूल्यमा १० प्रतिशत छुट दिई धितोपत्र निष्काशन गर्नुपर्ने छ । कम्पनीले ६० लाख कित्ता आईपिओ निष्काशन गर्ने तयारी गरेको छ । जसमध्ये ४० प्रतिशत अर्थात् २४ लाख कित्ता योग्य संस्थागत लगानीकर्ताका लागि छुट्याइने कम्पनीले जनाएको छ। यो बुक विल्डिङको नियम नै हो । बाँकी रहेको ३६ लाख कित्तामध्ये ८ लाख कित्ता स्थानीयबासीलाई, ३ लाख कित्ता कर्मचारीलाई र २५ लाख कित्ता सर्वसाधारणका लागि जारी हुनेछ। कम्पनीले असार १९ गते आइतबार योग्य संस्थागत लगानीकर्तासँग रोड सो कार्यक्रम गर्दै छ । निष्काशन तथा विक्री प्रबन्धकको परामर्शमा धितोपत्रको अनुमानित मूल्य तथा मूल्यांकनको आधार र औचित्य समेत खुलाइएको प्रारम्भिक विवरणपत्र तयार गरी योग्य संस्थागत लगानीकर्तासँग छलफल कार्यक्रम (Roadshow) संचालन गर्नु पर्ने ब्यबस्था छ । न्यूनतम १० योग्य संस्थागत लगानीकर्तासँग खरिद गर्न चाहेको न्यूनतम धितोपत्र संख्या, खरिद आशय मूल्य तथा मूल्यांकनको आधार सहित प्रारम्भिक विवरणपत्रको सम्बन्धमा सुझाव प्राप्त गर्नुपर्ने छ । हाल योग्य संस्थागत लगानीकर्ताको संख्या १०० पुगिसकेको छ । योग्य संस्थागत लगानीकर्ताको रुपमा कार्य गर्न स्वीकृत संस्थाको पूर्ण सूची हेर्न यहाँ क्लिक गर्नु होला ।

Bizpati जेष्ठ २०७९

भित्री कारोबार, परिवार र नियमन

नेपाल धितोपत्र बोर्डका अध्यक्ष भीष्मराज ढुंगाना र सदस्य चन्द्रप्रसाद ढकाल तथा बजार सञ्चालक नेपाल स्टक एक्सचेन्ज लिमिटेड (नेप्से) का कार्यकारी प्रमुख चन्द्रसिंह साउद भित्री कारोबारको विवादमा तानिएका छन् । बोर्डले बुक बिल्डिङ निर्देशिका, २०७७ जारी गरेपछि पहिलोपटक यस विधिबाट धितोपत्र निर्गमन गर्ने अन्तिम चरणमा पुगेको सर्वोत्तम सिमेन्ट लिमिटेडको शेयर ढुंगाना, ढकाल र साउदले क्रमशः छोरी, भाइ र पत्नीको नाममा किनेपछि भित्री कारोबारको प्रसंग बाहिर आएको हो । बोर्ड र नेप्से दुवैको तालुकी निकाय अर्थ मन्त्रालयले दुवै निकायका नाममा स्पष्टीकरण सोधेपछि अध्यक्ष ढुंगानाले भित्री कारोबार नभएको, छोरी विवाहित भएको हुँदा परिवारको परिभाषामा नपर्ने र असूचीकृत कम्पनी धितोपत्रसम्बन्धी कानूनको परिधिमा नपर्ने भन्दै मुख्यतः तीनओटा विषय उल्लेख गरी स्पष्टीकरण पेश गरेको सार्वजनिक भएको छ । स्पष्टीकरणमा परेको तीनओटा विषय संक्षेपमा विश्लेषण गरिएको छ । ढुंगानाले सर्वोत्तम सूचीकृत नभएको हुँदा धितोपत्रसम्बन्धी कानूनको परिधिमा नआएको कम्पनी हुँदा यसमा धितोपत्रसम्बन्धी कानूनी व्यवस्था लागू हुँदैन भनेर दिएको जवाफसँग सहमत हुन सकिँदैन । भित्री कारोबार ढुंगानाले भित्री कारोबार नभएको भनी दिएको स्पष्टीकरण उचित हो । ढुंगानासँगै अन्यको हकमा पनि भित्री कारोबार होइन । भित्री कारोबार नभए पनि नियमन निकायको माथिल्लो तहमा रहेकाबाट यस्तो कारोबार हुनु नैतिक र नियमसम्मत दुवै होइन । भित्री कारोबार हुनका लागि पहिलो शर्त कम्पनी सूचीकरण भएर खुला रूपमा एक्सचेन्जमा कारोबार भइरहेको हुनुपर्छ । सर्वोत्तम सूचीकृत कम्पनी नभएको हुँदा यसमा भित्री कारोबार भयो भन्नु सर्वार्थ अनुचित हो । धितोपत्रसम्बन्धी ऐन, २०६३ को दफा ९१(१) मा ‘कुनै व्यक्तिले धितोपत्रको मूल्यमा असर पार्नसक्ने सार्वजनिक नभएका भित्री सूचना वा जानकारीको आधारमा आफूले धितोपत्र कारोबार गरेमा वा अरूलाई कारोबार गर्न लगाएमा वा आफूलाई थाहा भएको सूचना वा जानकारी आफ्नो कर्तव्य पालनाको सिलसिलामा बाहेक अरू कसैलाई दिएमा त्यस्तो व्यक्तिले धितोपत्रको भित्री कारोबार गरेको मानिनेछ’ भनिएको छ । यसैको स्पष्टीकरणमा ‘भित्री सूचना वा जानकारी’ भन्नाले धितोपत्र जारी गर्ने कुनै कम्पनीबाट सार्वजनिक नभएको कुनै खास किसिमको सूचना वा जानकारी सार्वजनिक भएमा त्यस्तो धितोपत्रको मूल्यमा असर पर्नसक्ने किसिमका सूचना वा जानकारी सम्झनुपर्छ’ भनेको छ । यी दुई वाक्यमा रहेको ‘मूल्यमा असर पार्नसक्ने’ र ‘धितोपत्र जारी गर्ने कुनै कम्पनीबाट सार्वजनिक नभएको’ भन्ने दुई वाक्यांशले कम्पनी सूचीकरणमा रहेकोतर्फ इंगित गर्छ । यसको असर र प्रभाव तत्काल आजको भोलि देखिनुपर्छ । यो व्यवस्थाले १ हप्ताको पनि परिकल्पना गर्दैन । भित्री कारोबारमा कोको संलग्न हुनसक्छन् भन्ने विषयमा ऐनको दफा ९२ मा (१) कम्पनीका सञ्चालक, कर्मचारी वा शेयरधनी, (२) त्यस कम्पनीलाई पेशागत सेवा प्रदान गर्ने व्यक्ति (बाह्य लेखापरीक्षक, कानूनी सल्लाहकार आदि) र (३) माथि (१) र (२) मा उल्लिखित व्यक्ति वा स्रोतमा प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष सम्पर्क भई कुनै सूचना वा जानकारी प्राप्त गर्न सक्नेलाई सूचना र जानकारीमा पहुँच भएको व्यक्ति (लेखापरीक्षण वा ल फर्मको कर्मचारी, सञ्चालक, शेयरधनी वा कर्मचारीको नातेदार आदि) मानिएको छ । ऐनको यो व्यवस्थाले सूचीकृत वा सूचीकरण हुन लागेको कम्पनीका शेयरधनीले शेयर बेचेको घटनाक्रमलाई भित्री कारोबार भन्न मिल्दैन । कम्पनीका शेयरधनीलाई कानूनी बन्देजका कारण वा अदालती आदेशले शेयर बेच्नमा कुनै रोक लगाएको अवस्थामा बाहेक जुनसुकै बेला शेयर विक्री गर्न सक्छन् । शेयर सम्पत्ति हो, यस आधारमा सर्वोत्तमका शेयरधनीले आप्mनो नाममा रहेको शेयर विक्री गर्न सक्छन् । कम्पनी र शेयरधनीले विक्री गर्ने शेयर फरकफरक कुरा हो । स्मरण रहोस् सर्वोत्तमले आफ्नो शेयर बेचेको छैन, सर्वोत्तमका शेयरधनीले बेचेका हुन् । कम्पनीले बुक बिल्डिङ विधिबाट शेयर जारी गर्न छुट्ट्याएको शेयर कानूनमा तोकिएको विधिबाट ‘मूल्य अन्वेषण’ हुन बाँकी छ । परिवारको प्रसंग अध्यक्षलगायत तिनैजना आफूले शेयर किनेको देखिँदैन । ढुंगानाले छोरी विवाहित भएको, आफूले पालनपोषण गर्नु नपर्ने, परिवारको सदस्य नभएको र आफूले रकमसम्म उपलब्ध गराएको स्पष्टीकरण दिएका छन् । विवाहित छोरी परिवारको सदस्य नमानिने भनी दिएको जवाफमा असहमत हुने ठाउँ छैन । तर, परिवारको परिभाषाको सिमा कुन हदसम्म लागू हुन्छ भन्नेतर्फ दृष्टिगत गर्नुपर्छ । परिवार संकुचित अवधारण हो, यसको उपयोग कर्मचारी वा पदाधिकारीको पदसम्म मात्र सिमित हुन्छ र यो मुख्यतः भरणपोषणसँग सम्बन्ध राख्छ । कुनै संस्थामा आबद्ध भएको अवस्थामा त्यहाँबाट प्राप्त हुने सेवा सुविधाको हदसम्म यसलाई लागु गरिन्छ । जस्तो : कुनै कर्मचारी वा पदाधिकारीको परिवारले प्राप्त गर्ने औषोधोपचार वा बीमा सुविधा ककसलाई दिने भन्ने सन्दर्भमा एकै चूल्होमा खाने, आफैले भरणपोषण र काजकिरिया गर्नुपर्ने सदस्यसम्म सीमित हुन्छ । कुनै पनि आर्थिक कारोबारको सन्दर्भमा परिवार होइन, नजिकको नातेदार हेरिन्छ । परिवार र नातेदार फरकफरक अवधारणा हुन् । समाजशास्त्री÷मानवशास्त्रीले नातेदारी प्राथमिक, द्वितीयक र तृतीयक गरी तीन तहको हुने बताएका छन् । भारतीय समाजशास्त्री डा. श्यामाचरण दुवेले पिता, माता, दाजुभाइ, दिदीबहिनी, पति, पत्नी, पुत्र, पुत्री गरी ८ ओटा प्राथमिक नाता हुने बताएका छन् । प्राथमिक नाताका, प्राथमिक नातालाई द्वितीयक र द्वितीय नाताका पनि प्राथमिक नातालाई तृतीयक नाता भनिन्छ । अमेरिकी समाजशास्त्री जर्ज पिटर मुरडोकले द्वितीयक र तृतीयक नाता क्रमशः ३३ र १ सय ५१ ओटा हुने बताएका छन् । धितोपत्र बोर्ड सूचीकृत र सूचीकृत हुने क्रममा रहेका कम्पनीको नियामक हो । कम्पनीको सन्दर्भमा नातेदारको लर्को खोजी गर्दा कम्पनी ऐन, २०६३ आकर्षित हुन्छ । ऐनको दफा २(त्र) मा ‘नजिकको नातेदार’ भन्नाले एकासगोलको अंशियार वा पति, पत्नी, बाबु, आमा, सासू, ससुरा, दाजुभाइ, दिदीबहिनी, भाउजू, बुहारी, सालासाली, भिनाजु, काकाकाकी, मामामाइजू, छोराछोरी, छोराबुहारी, नाति, नातिनी, नातिनीबुहारी वा ज्वाइँ सम्झनुपर्छ’ भनेको छ । यस परिभाषाले ‘विवाहित वा अविवाहित’ केही नभनी ‘छोरी’ मात्र भनेबाट ‘विवाहित छोरी’ भनेर उन्मुक्ति पाइँदैन । कम्पनी ऐनले दिएको नजिकको नातेदारको सूची अपूरो देखिएको हुँदा प्राथमिक, द्वितीयक र तृतीयकसमेत १ सय ९२ ओटा नातेदारलाई समावेश गर्नुपर्ने देखिन्छ । मित र धर्मपुत्र/पुत्री नपरेको भए यसलाई पनि समेट्नुपर्छ । नियमनको परिधि ढुंगानाले सर्वोत्तम सूचीकृत नभएको हुँदा धितोपत्रसम्बन्धी कानूनको परिधिमा नआएको कम्पनी हुँदा यसमा धितोपत्रसम्बन्धी कानूनी व्यवस्था लागू हुँदैन भनेर दिएको जवाफसँग सहमत हुन सकिँदैन । हरेक पब्लिक कम्पनी सम्भावित सूचीकृत कम्पनी हुन् । त्यसमा पनि सर्वोत्तमले साधारणसभाबाट सूचीकरणमा जाने प्रस्ताव पारित गरिसकेको हुँदा धितोपत्रसम्बन्धी कानूनको परिधिमा आइसकेको छ । अझ सर्वोत्तमले धितोपत्रसम्बन्धी ऐनकै अधीनमा बनेको धितोपत्र व्यवसायी (मर्चेन्ट बैंकर) नियमावली, २०६४ अनुसार विक्री प्रबन्धकसमेत नियुक्त गरिसकेको अवस्थामा सर्वोत्तम धितोपत्रसम्बन्धी कानूनको परिधिमा पर्दैन भन्ने जवाफसँग सहमत हुन सकिँदैन । सूचीकरणमा आउने भन्ने निर्णय हुनासाथ कुनै पनि कम्पनी नियमनको परिधिमा आइसकेको हुँदा यसलाई नियमन गर्न छुट्टै निर्देशिका तर्जुमा गरी यथाशीघ्र लागू गर्नुपर्ने देखिन्छ । निर्देशिकामा साधारणसभाले सूचीकरणमा जाने प्रस्ताव पारित गरेदेखि सूचीकरण नभएसम्म केके गर्न पाइने केके गर्न नपाइने उल्लेख गर्नुपर्छ । लेखक धितोपत्रसम्बन्धी अध्येता अधिवक्ता हुन् ।

Aarthik Abhiyan आषाढ २०७८

सर्वोत्तम सिमेन्ट सेयर खरिदबारे मन्त्रालयले नेप्सेसँग माग्यो ओटीसी कारोबारको विवरण

बाह्रखरी आषाढ २०७८