बढी बोनसदरका बीमालेखमै कम आकर्षण

काठमाडौं । जीवन बीमा कम्पनीका बढी बोनसदर भएका बीमा योजनाहरूमा सर्वसाधारणको आकर्षण निकै कम देखिएको छ । अर्को शब्दमा बीमा कम्पनीहरूले निकै थोरै ग्राहकमात्र आउन सक्ने योजनामा बढी बोनसदर कायम गरेको पाइन्छ । बढी बोनसदर निर्धारण गरिएका बीमा योजनामध्ये सबैभन्दा धेरै विक्री भएको मेट लाइफ इन्सोरेन्सले आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा २१ वर्ष वा सोभन्दा बढी अवधिको लागि ल्याएको शिक्षा संरक्षण बीमा योजना हो । यो योजनामा प्रतिहजारमा ८० रुपैयाँ बोनसदर निर्धारण गरिएको थियो । यो पोलिसी उक्त आर्थिक वर्षमा ४ हजार ८६२ ओटा विक्री भएको देखिन्छ । कम बोनसदर भएका बीमालेख भने योभन्दा निकै बढी परिमाणमा विक्री भएको देखिन्छ । यसको उदाहरण नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनीले आर्थिक वर्ष २०७७/७८ का लागि प्रतिहजारमा ६० रुपैयाँ बोनसदर तोकेको सावधिक जीवन बीमा (सुरक्षित जीवन, जीवन ज्योति, ग्रामीण सावधिक, सावधिक लघु केटाकेटी, बाल शिक्षा योजना, जीवनलक्ष्मी) योजना हो । उक्त पोलिसी सो आर्थिक वर्षमा २ लाख ९९ हजारभन्दा बढी विक्री भएको थियो । ज्योति लाइफ इन्स्योरेन्सले आर्थिक वर्ष (आव) २०७८/७९ मा सबैभन्दा बढी बोनसदर २५ वर्ष र त्यसभन्दा बढी अवधिको सावधिक बीमालेख योजना र सावधिक तथा आजीवन बीमालेख योजनामा दिएको थियो । यी दुवै योजनाअन्तर्गत प्रतिहजारमा ७५ रुपैयाँ बोनसदर निर्धारण गरिएको थियो । सावधिक बीमालेख योजनामा ३०० पोलिसी र सावधिक तथा आजीवन बीमालेख योजनामा १८७ पोलिसी उक्त आवमा विक्री भएका छन् । सूर्या लाइफ इन्स्योरेन्सले आव २०७८/७९ मा सबैभन्दा बढी बोनसदर २५ देखि २९ वर्षको एवं ३० र त्यसभन्दा माथिको चौरासी पूजा अग्रिम एकल भुक्तानी योजनामा दिएको थियो । यी दुवै योजनाअन्तर्गत प्रतिहजारमा ९० रुपैयाँ बोनसदर निर्धारण गरिएको थियो । यसमा २५ देखि २९ वर्षको चौरासी पूजा अग्रिम एकल भुक्तानी योजनामा कुनै पोलिसी विक्री भएनन् भने ३० र त्यसभन्दा माथिको चौरासी पूजा अग्रिम एकल भुक्तानी योजनामा दुईओटा पोलिसी उक्त आवमा विक्री भएको छ । सानिमा लाइफ इन्स्योरेन्सले आव २०७७/७८ मा सबैभन्दा बढी बोनसदर २५ वर्षदेखि माथिको सावधिक जीवन बीमा योजना (रेगुलर) र सावधिक तथा आजीवन बीमा योजनामा दिएको थियो । यी दुवै योजनाअन्तर्गत प्रतिहजारमा ७० रुपैयाँ बोनसदर निर्धारण गरिएको थियो । सावधिक जीवन बीमा योजना (रेगुलर) मा २२४ पोलिसी र सावधिक तथा आजीवन बीमा योजनामा ७३ ओटा पोलिसी उक्त आवमा विक्री भएको छ । युनियन लाइफ इन्स्योरेन्सले आव २०७७/७८ मा सबैभन्दा बढी बोनसदर २५ वर्ष वा त्यसभन्दा माथिको सावधिक तथा आजीवन जीवन बीमा योजनामा दिएको थियो । यो योजनाअन्तर्गत प्रतिहजारमा ७३ रुपैयाँ बोनसदर निर्धारण गरिएको थियो । सावधिक तथा आजीवन जीवन बीमा योजनामा १८४ पोलिसी उक्त आवमा विक्री भएका छन् । आइएमई लाइफ इन्स्योरेन्सले आव २०७८/७९ मा सबैभन्दा बढी बोनसदर ३० वर्ष र त्यसभन्दा माथिको सावधिक तथा सामूहिक जीवन बीमालेख र सावधिक/अग्रिम भुक्तानी तथा आजीवन बीमालेख योजनामा दिएको थियो । यी दुवै योजनाअन्तर्गत प्रतिहजारमा ७० रुपैयाँ बोनसदर निर्धारण गरिएको थियो । सावधिक तथा सामूहिक जीवन बीमालेख योजनामा १४६ पोलिसी र सावधिक/अग्रिम भुक्तानी तथा आजीवन बीमालेख योजनामा १० पोलिसी उक्त आवमा विक्री भएका छन् । सन नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्सले आव २०७८/७९ मा सबैभन्दा बढी बोनसदर २५ वर्ष वा त्यसभन्दा बढी अवधिको नवीन आजीवन जीवन बीमा (सावधिक तथा आजीवन) योजनामा दिएको थियो । उक्त योजनाअन्तर्गत प्रतिहजारमा ७५ रुपैयाँ बोनसदर निर्धारण गरिएको थियो । नवीन आजीवन जीवन बीमा (सावधिक तथा आजीवन) योजनामा ६५ पोलिसी सो वर्ष विक्री भएका थिए । रिलायबल नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्सले आव २०७७/७८ मा सबैभन्दा बढी बोनसदर २० वर्ष वा त्यसभन्दा माथिको रिलायबल सावधिक जीवन बीमालेख योजनामा दिएको थियो । यो योजनाअन्तर्गत प्रतिहजारमा ७५ रुपैयाँ बोनसदर निर्धारण गरिएको थियो । रिलायबल सावधिक जीवन बीमालेख योजनामा ११९ पोलिसी उक्त आवमा विक्री भएका छन् । सिटिजन लाइफ इन्स्योरेन्सले आव २०७७/७८ मा सबैभन्दा बढी बोनसदर ३० वर्ष वा सोभन्दा माथिको सावधिक (रेगुलर)जीवन बीमालेख योजनामा दिएको थियो । यो योजनाअन्तर्गत प्रतिहजारमा ७३ रुपैयाँ बोनसदर निर्धारण गरिएको थियो । सावधिक (रेगुलर) जीवन बीमालेख योजनामा २ पोलिसी उक्त आवमा विक्री भएका छन् । प्राइम लाइफ इन्स्योरेन्सले आव २०७७/७८ मा सबैभन्दा बढी बोनसदर २५ वर्षदेखि माथिको अग्रिम भुक्तानी सावधिक जीवन बीमालेख योजनामा दिएको थियो । यो योजनाअन्तर्गत प्रतिहजारमा ८० रुपैयाँ बोनसदर निर्धारण गरिएको थियो । अग्रिम भुक्तानी सावधिक जीवन बीमालेख योजनामा ९१ पोलिसी उक्त आवमा विक्री भएका छन् । एसियन लाइफ इन्स्योरेन्सले आव २०७८/७९ मा सबैभन्दा बढी बोनसदर २५ वर्ष वा त्यसभन्दा माथिको सावधिक तथा आजीवन बीमालेख योजनामा दिएको थियो । यो योजनाअन्तर्गत प्रतिहजारमा ७५ रुपैयाँ बोनसदर निर्धारण गरिएको थियो । सावधिक तथा आजीवन बीमालेख योजनामा ७११ पोलिसी उक्त आवमा विक्री भएका छन् । मेट लाइफ इन्स्योरेन्सले आव २०७८/७९ मा सबैभन्दा बढी बोनसदर २१ वर्ष वा त्यसभन्दा बढी अवधिको सावधिक जीवन बीमा र शिक्षा संरक्षण बीमा योजनामा दिएको थियो । यी दुवै योजनाअन्तर्गत प्रतिहजारमा ८० रुपैयाँ बोनसदर निर्धारण गरिएको थियो । सावधिक जीवन बीमा योजनामा १ हजार ५८४ र शिक्षा संरक्षण बीमा योजनामा ४ हजार ८६२ पोलिसी उक्त आवमा विक्री भएका छन् । नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्सले आव २०७७/७८ मा सबैभन्दा बढी बोनसदर (२६ देखि ३० वर्ष) र (३० वर्ष वा त्यसभन्दा माथि) अवधिको सावधिक जीवन बीमालेख (सुरक्षित जीवन, जीवन ज्योति, ग्रामीण सावधिक, सावधिक लघु, केटाकेटी, बाल शिक्षा योजना, जीवन लक्ष्मी), सावधिक जीवन बीमालेख (नौलो सुरक्षित जीवन बीमा), सावधिक तथा आजीवन बीमालेख (जीवन साहारा) र अन्य (जीवन साथी) योजनामा दिएको थियो । यी सबै योजनाअन्तर्गत प्रतिहजारमा ८२ रुपैयाँ बोनसदर निर्धारण गरिएको थियो । सावधिक जीवन बीमालेख (सुरक्षित जीवन, जीवन ज्योति, ग्रामीण सावधिक, सावधिक लघु, केटाकेटी, बाल शिक्षा योजना, जीवन लक्ष्मी) योजनामा २६ देखि ३० वर्षमा २ हजार ४७२ पोलिसी र ३० वर्ष वा त्यसभन्दा माथिमा २८१ पोलिसी, सावधिक जीवन बीमालेख (नौलो सुरक्षित जीवन बीमा) योजनामा २६ देखि ३० वर्षमा २३२ पोलिसी र ३० वर्ष वा त्यसभन्दा माथिमा २३८ पोलिसी, सावधिक तथा आजीवन बीमालेख (जीवन साहारा) योजनामा २६ देखि ३० वर्षमा १,८१६ पोलिसी र ३० वा सो भन्दा माथि मा ५९ पोलिसी, अन्य (जीवन साथी) योजनामा २६ देखि ३० वर्षमा २८३ पोलिसी उक्त आवमा विक्री भए भने ३० वर्ष वा त्यसभन्दा माथिमा कुनै पनि पोलिसी विक्री भएका छैनन् । नेशनल लाइफ इन्स्योरेन्सले आव २०७७/७८ मा सबैभन्दा बढी बोनसदर २६ देखि २९ वर्ष र ३० वर्ष वा त्यसभन्दा माथि अवधिको सावधिक जीवन बीमालेख तथा २६ वर्ष वा त्यसभन्दा माथि अवधिको सावधिक तथा आजीवन बीमालेख योजनामा दिएको थियो । यी दुवै योजनाअन्तर्गत प्रतिहजारमा ८५ रुपैयाँ बोनसदर निर्धारण गरिएको थियो । सावधिक जीवन बीमालेखको २६ देखि २९ वर्षमा २,२८५ पोलिसी, सावधिक जीवन बीमालेखको ३० वर्ष वा त्यसभन्दा माथिमा २ हजार २३० पोलिसी उक्त आवमा काटिए भने सावधिक तथा आजीवन बीमालेखको २६ वर्ष वा त्यसभन्दा माथिमा कुनै पनि पोलिसी विक्री भएन । रिलायन्स लाइफ इन्स्योरेन्सले आव २०७७/७८ मा सबैभन्दा बढी बोनसदर २५ वर्ष वा त्यसभन्दा माथिको सावधिक बीमा योजनामा दिएको थियो । यो योजनाअन्तर्गत प्रतिहजारमा ७५ रुपैयाँ बोनसदर निर्धारण गरिएको थियो । सावधिक बीमा योजनामा ३३६ पोलिसी उक्त आवमा विक्री भएका छन् । गुराँस लाइफ इन्स्योरेन्सले आव २०७६/७७ मा सबैभन्दा बढी बोनसदर २५ वर्ष वा त्यसभन्दा माथिको सावधिक तथा आजीवन योजनामा दिएको थियो । यो योजनाअन्तर्गत प्रतिहजारमा ७५ रुपैयाँ बोनसदर निर्धारण गरिएको थियो । सावधिक तथा आजीवन योजनामा ५४ पोलिसी उक्त आवमा विक्री भएका छन् । प्रभु लाइफ इन्स्योरेन्सले आव २०७६/७७ मा सबैभन्दा बढी बोनसदर २५ वर्ष वा त्यसभन्दा माथि अवधिको सावधिक जीवन बीमालेख र सावधिक तथा आजीवन बीमालेख योजनामा दिएको थियो । यी दुवै योजनाअन्तर्गत प्रतिहजारमा ७० रुपैयाँ बोनसदर निर्धारण गरिएको थियो । सावधिक जीवन बीमालेख योजनामा १५३ पोलिसी र सावधिक तथा आजीवन बीमालेख योजनामा १९ पोलिसी उक्त आवमा विक्री भएका छन् । लाइफ इन्स्योरेन्स कर्पोरेशन (नेपाल)ले आवमा २०७६/७७ मा सबैभन्दा बढी बोनसदर (२५ वर्ष वा सोभन्दा माथि) अवधिको सावधिक (३३३)जीवन विद्या (३५२), जीवन साथी (३५७), र जीवन आनन्द (३४२), तथा ३० वर्षदेखि माथि अवधिको बाल सावधिक (३४९) योजनामा दिएको थियो । यी सबै योजनाअन्तर्गत प्रतिहजारमा ७० रुपैयाँ बोनसदर निर्धारण गरिएको थियो । २५ वर्ष वा त्यसभन्दा माथि अवधिको सावधिक (३३३) जीवन विद्या (३५२), जीवन साथी (३५७) मा ३ हजार ३७० पोलिसी र २५ वर्ष वा सोभन्दा माथि अवधिको जीवन आनन्द (३४२) मा २ हजार ५९१ पोलिसी तथा ३० वर्षदेखि माथि अवधिको बाल सावधिक (३४९)मा १६ पोलिसी उक्त आवमा विक्री भएका छन् । महालक्ष्मी लाइफ इन्स्योरेन्सले आव २०७६/७७ मा सबैभन्दा बढी बोनसदर २६ देखि ३० वर्षसम्मको महालक्ष्मी सावधिक जीवन बीमा योजनामा दिएको थियो । यो योजनाअन्तर्गत प्रतिहजारमा ५२ रुपैयाँ बोनसदर निर्धारण गरिएको थियो । महालक्ष्मी सावधिक जीवन बीमा योजनामा ११ पोलिसी उक्त आवमा विक्री भएका छन् ।

सम्बन्धित सामग्री

चार महीनायताकै उच्च कारोबार, कम पूँजी भएका कम्पनीमा लगानीकर्ताको आकर्षण

काठमाडौं । साताको पहिलो कारोबार दिन आइतवार नेप्से परिसूचकसँगै कारोबार रकम बढेको छ । कारोबार रकम चार महीनायताकै उच्च छ । गत माघ २९ गते रू. ३ अर्ब ४ करोड बराबर शेयर कारोबार भएकोमा त्यसपछि जेठ २८ गते आइतवार रू. ३ अर्ब ४५ करोड बराबर कारोबार भएको हो । पछिल्ला केही दिनयता लगानीकर्ताले शेयर बजारमा सक्रियता बढाउन थालेको देखिन्छ । कर विवाद सुल्झिएसँगै उनीहरू बजारप्रति सकारात्मक देखिएका हुन् । पछिल्लो समय वित्तीय प्रणालीमा तरलता सहज हुन थालेको छ । फलस्वरूप ब्याजदर पनि घट्दो छ । यस कारण पनि शेयर बजारमा सकारात्मक प्रभाव परेको देखिन्छ ।  यति बेला अर्थतन्त्रका बाह्य क्षेत्रहरूमा सुधार हुँदै गएको रिपोर्ट राष्ट्र बैंकले सार्वजनिक गरेको छ । यसले पनि लगानीकर्ताको मनोबल थप बढाउन सक्ने देखिन्छ । लामो समयदेखि घटेको बजारमा बियरिस ट्रेण्ड सकिएको जानकारहरू बताउँछन् । शेयर बजार घटबढ भइरहन्छ । लगानीकर्ताले लगानी गर्नुपूर्व बजारको अवस्थासहित कम्पनीको समग्र पक्ष हेरेर लगानी गर्नुपर्ने विश्लेषकहरू बताउँछन् ।  आइतवार नेप्से परिसूचक २ दशमलव शून्य ९ प्रतिशत अर्थात् ४० दशमलव ४८ अंक बढेर १ हजार ९८० दशमलव शून्य ९ विन्दुमा पुगेको छ । यस दिन २७५ धितोपत्रको ९५ लाख २८ हजार २५५ कित्ता ६१ हजार ४५० पटकमा रू. ३ अर्ब ४५ करोडभन्दा बढीको कारोबार भएको हो ।  आइतवार भूगोल इनर्जि डेभलपमेन्ट कम्पनीको शेयर मूल्यमा सकारात्मक सर्किट लागेको छ । कम्पनीको शेयर मूल्य प्रतिकित्ता रू. २४५ दशमलव ३० कायम भएको छ । दोस्रोमा सिटी होटलको शेयर मूल्य ९ दशमलव ९९ प्रतिशत वृद्धि भएर प्रतिकित्ता रू. १२२ दशमलव २० पुगेको छ ।  आइतवार ग्लोबल आइएमई ब्यालेन्स्ड फण्ड १ को इकाई मूल्य सबैभन्दा बढी ३ दशमलव ८३ प्रतिशत घटेर रू. ८ दशमलव ७९ कायम भएको हो । दोस्रोमा मेगा म्युचुअल फण्ड १ को इकाई मूल्य २ दशमलव ५३ प्रतिशत घटेर रू. ७ दशमलव ३२ मा झरेको छ ।  यस दिन सर्वाधिक शेयर खरीदविक्रीको हिस्सा नागरिक लगानी कोषले ओगटेको छ । कोषको रू. ११ करोड ४७ लाख बराबर कारोबार भएको हो । त्यस्तै सर्वाधिक दोस्रोमा शिवम् सिमेन्ट्सको रू. १० करोड ८७ लाख बराबर कारोबार भएको हो ।  आइतवार १३ ओटै समूहगत परिसूचक समग्र बढेका छन् । वित्त समूहको परिसूचक सबैभन्दा बढी ५ दशमलव ७२ प्रतिशत वृद्धि भएको छ । लगानी समूहको ५ दशमलव ११ प्रतिशत र विकास बैंक समूहको परिसूचक ४ दशमलव ६६ प्रतिशत वृद्धि भएका छन् । बजार बढ्दा लगानीकर्ताको आकर्षण कम पूँजी भएका कम्पनीहरूमा पर्ने भएकाले यी समूहको परिसूचक बढेको देखिन्छ ।  यस दिन सेन्सेटिभ इन्डेक्स १ दशमलव ६७, फ्लोट इन्डेक्स १ दशमलव ८९ र सेन्सेटिभ फ्लोट इन्डेक्स १ दशमलव ७१ प्रतिशत वृद्धि भएका छन् ।

ऋणपत्रमा लगानीकर्ताको आकर्षण कम, विक्री हुनै मुस्किल

काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकका अनुसार आर्थिक वर्ष २०७९/८० को सात महिनामा आठ ओटा ऋणपत्र निष्कासन भएको छ । तर, बजारमा अन्य धितोपत्रहरूको तुलनामा ऋणपत्रप्रति लगानीकर्ताहरूको आकर्षण कम भएको पाइन्छ ।  नेपाल स्टक एक्सचेन्ज (नेप्से)का अनुसार अहिले नेप्सेमा २९ ओटा कर्पोरेट ऋणपत्रहरू सूचीकृत छन् । तर, नेपालमा अन्य धितोपत्रहरूको तुलनामा ऋणपत्रमा लगानीकर्ताहरूले आवेदन नै दिन नरूचाउने गरेको पाइन्छ ।  बजारका जानकारहरू नेपालको धितोपत्र बजारमा लगानीकर्ताहरूमा सचेतनाको कमी, कारोबार सुस्त हुनुका साथै ऋणपत्रबाट कम प्रतिफल आउने भएकाले ऋणपत्रमा लगानीकर्ताहरूको आकर्षण कम रहेको बताउँछन् ।  सिडिएससी एन्ड क्लियरिङ् लिमिटेडका अनुसार सात महिनामा निष्कासन भएको आठ ओटा ऋणपत्रमध्ये सात ओटामा मागभन्दा कम आवेदन परेको छ ।  एभरेष्ट बैंक लिमिटेडको एभरेष्ट बैंक लिमिटेड ऊर्जा ऋणपत्र २०८९ मा भने मागभन्दा २२२ प्रतिशत बढी आवेदन परेको थियो । यस्तै स्टयाण्डर्ड चार्टर्ड बैंक लिमिटेडले निष्कासन गरेको स्टयाण्डर्ड चार्टर्ड बैंक लिमिटेड ऋणपत्र ५ वर्ष, १०.३० % मा भने सबैभन्दा कम आवेदन परेको थियो । उक्त ऋणपत्रमा कुल निष्कासनको १२ प्रतिशत मात्र आवेदन परेको थियो ।  शेयर लगानीकर्ता दबाब समूहका महासचिव नयन बास्तोला नेपाली बजारको सानो हिस्साको लगानीकर्ताहरूमा मात्रै ऋणपत्रबारे जानकारी भएको बताउँछन् । कतिपय अवस्थामा लगानीकर्ताहरूले आईपीओमा भनेर ऋणपत्रमा आवेदन दिएकाले आफूले पछुताएको पनि बताउने गरेको उनले बताए ।  यस्तै बैंकहरूले अहिले निक्षेपको विभिन्न स्किमअन्तर्गत ऋणपत्रको भन्दा राम्रो प्रतिफल दिने गरेको पाइन्छ । त्यसैले लगानीकर्ताहरू ऋणपत्रमा लगानी गर्नभन्दा पनि निक्षेपमा राख्न रूचाउने गरेको बास्तोला बताउँछन् ।  बास्तोला भन्छन्, ‘नेपाल सरकारको साथै नियामकको पनि ऋणपत्र चासोको विषय नभएको पाइन्छ । लगानीकर्ताहरूको आकर्षण नहुँदा यसको कारोबार पनि सुस्त छ । ऋणपत्र पनि राजस्वको राम्रो स्रोत हुने भएकाले नियामकका साथै सरकारले यसको बजार विकास र विस्तारमा विशेष ध्यान दिन आवश्यक छ ।’ दीर्घकालीनरूपमा ऋणपत्रमा लगानी गर्दा राम्रो हुने भएता पनि बजारमा ऋणपत्रको कारोबार कम हुने गरेकाले यसप्रति लगानीकर्ता कम आकर्षित भएको सीबीआईएल क्यापिटल लिमिटेडका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत सबिर श्रेष्ठ बताउँछन् ।  ‘नेपालमा ऋणपत्रको कारोबार नै कम हुने भएकाले यसलाई क्यासमा परिणत गर्न लगानीकर्ताहरूका लागि त्यति सहज छैन । यस्तै फिक्स्ड डिपोजिटको तुलनामा ऋणपत्रलाई धितोमा राखेर कर्जा लिन पनि सहज छैन । त्यसैले नेपाली लगानीकर्ताहरूको ऋणपत्रप्रति कम आकर्षण हुनु स्वभाविक हो,’ उनले भने । यस्तै नेपाली लगानीकर्ताहरूमा ऋणपत्रको सचेतना पनि नभएको श्रेष्ठ बताउँछन् ।  क्र.स. ऋणपत्र निष्कासन आवेदन निष्कासनको तुलनामा माग % १ एभरेष्ट बैंक लिमिटेड २०००००० ५०१३४५ २५ (६ वर्ष, १०.५%, एभरेष्ट बैंक लिमिटेड ऋणपत्र २०८५) २ बैंक अफ काठमाडौं लिमिटेड ११००००० ८१८०९५ ७४ (७ वर्ष,१०.५%, बिओके डिबेन्चर २०८६) ३ हिमालयन बैंक लिमिटेड १०४५००० २९५८०६ २८ (७ वर्ष, १०.५%, हिमालयन बैंक लिमिटेड बोन्ड २०८६) ४ कुमारी बैंक लिमिटेड १२००००० २९२६३९ २४ (१० वर्ष, ११%, केबिएल डिबेन्चर २०८९ ) ५ नेपाल इन्फ्रास्ट्रक्चर बैंक लिमिटेड  ५०००००० २९८७६२४ ६० (७ वर्ष, ७%, निफ्रा ऊर्जा ऋणपत्र २०८५/८६)  ६ स्टयाण्डर्ड चार्टर्ड बैंक लिमिटेड २४००००० २९६४३२ १२ (५ वर्ष, १०.३०%, स्टयाण्डर्ड चार्टर्ड बैंक लिमिटेड ऋणपत्र) ७ ग्लोबल आइएमई बैंक ५०००००० २२०६४९९ ४४ (५ वर्ष, ११.२५%, ग्लोबल आइएमई बैंक डिबेन्चर २०८४/८५ \ २ एभरेष्ट बैंक लिमिटेड २०००००० ४४३६६३७ २२२ (बढी) (१० वर्ष ,५.५%, एभरेष्ट बैंक लिमिटेड ऊर्जा ऋणपत्र २०८९)

म्युचुअल फन्डको एकाइमा कम आकर्षण

काठमाडौं । पछिल्लो समय सर्वसाधारणमा साधारण शेयर जारी गर्ने कम्पनीको लर्को नै छ । सर्वसाधारणमा साधारण शेयर जारी हुँदा पहिलो दिनमै मागभन्दा बढी आवेदन पर्ने गरेको अवस्थामा सामूहिक लगानी कोषका एकाइ खरीदमा भने त्यो अवस्था छैन । हाल साधारण शेयरबाहेक सन्राइज फोकस्ड इक्विटी फन्ड सञ्चालनका लागि १२ करोड एकाइ विक्री खुला छ । सामान्यतया कम्पनीहरूले सर्वसाधारणलाई शेयर विक्री गर्दा आवेदनका लागि कम्तीमा ४ दिन समय दिनुपर्छ । कम्पनीहरूको शेयरको हकमा आवेदन दिन पाइने ४ दिनको अवधि पर्याप्त नै रहेको देखिन्छ । सर्वसाधारणमा शेयर जारी हुँदा पहिलो दिनमै आवश्यकभन्दा बढी आवेदन पर्ने गरेको छ । तर, सन्राइज क्यापिटलले सञ्चालन गर्न लागेको सन्राइज फोकस्ड इक्विटी फन्डको एकाइ न्यूनतम अवधि ४ दिनमा विक्री नभएपछि ढिलोमा बन्द हुने मितिसम्म पर्खिनुपर्ने भएको छ । सन्राइज क्यापिटल लिमिटेडले माघ १० गतेदेखि प्रतिएकाइ रू. १० अंकित दरको १२ करोड एकाइ विक्री गरिरहेको छ । कुल एकाइमध्ये १ करोड ८० लाख एकाइ कोष प्रवर्द्धक सन्राइज बैंक लिमिटेडलाई सुरक्षित राखी १० करोड २० लाख एकाइ सार्वजनिक निष्कासनमा ल्याएको हो । क्यापिटलले चाँडोमा एकाइ विक्री बन्द हुने मिति माघ १३ गतेसम्म तोकेको थियो । उक्त अवधिसम्म मागबमोजिम आवेदन नपरेपछि ढिलोमा विक्री बन्द हुने अवधि माघ २४ गतेसम्म आवेदन लिइने भएको छ । १० वर्षे अवधिको बन्दमुखी प्रकृतिको यस योजनाको कुल आकार रू. १ अर्ब २० करोड छ । उक्त योजनाको विक्री हुनुपर्ने न्यूनतम एकाइ ६ करोड छ । योजनाको एकाइ विक्री खुला भएको माघ १५ गते ६ दिन बितेको छ । सिडिएस एन्ड क्लियरिङ लिमिटेडले दिएको जानकारीअनुसार माघ १५ गतेसम्म यस योजनाको १ करोड ४१ लाख ३७ हजार ९७० एकाइ मात्र विक्री भएको छ । १९ हजार ७८३ जना आवेदकले उल्लिखित एकाइ खरीदका लागि आवेदन दिएका हुन् । आवेदनको तथ्यांक हेर्दा हालसम्म योजनाको ११ दशमलव ७८ प्रतिशत एकाइ मात्र विक्री भएको छ । प्राथमिक बजारमै सर्वसाधारणका लागि माघ १२ गतेदेखि मायाखोला हाइड्रोपावरले साधारण शेयर जारी गरेको छ । पहिलो दिनमै मागभन्दा बढी आवेदन परिसकेको कम्पनीको साधारण शेयर खरीदका लागि माघ १५ गतेसम्म ८ लाख ७ हजार ६९३ जनाले आवेदन दिएका छन् । १९ लाख ९२ हजार कित्ता साधारण शेयर सर्वसाधारणमा सार्वजनिक निष्कासन गरिएको हो । माघ १५ गतेसम्मको तथ्यांकअनुसार ८ लाखभन्दा बढी आवेदकले ९३ लाख १८ हजार २० कित्ता शेयर खरीद माग गरेका छन् । प्राथमिक बजारमै आईपीओ शीर्षकमा सार्वजनिक भएको कम्पनीको शेयर र सामूहिक लगानी कोषको एकाइ खरीदमा परेको आवेदनको तथ्यांकमा आकाश–जमीनकै फरक छ । लाखौंको संख्यामा रहेका प्राथमिक बजारका लगानीकर्तामध्ये म्युचुअल फन्डको एकाइ खरीदमा हजारौं मात्र सहभागी भएको देखिन्छ । सामूहिक लगानी कोषको एकाइबारे कम बुझाइ धितोपत्र बजारका लगानीकर्ता ५५ लाखभन्दा बढी छन् । हालसम्मको तथ्यांक हेर्दा प्राथमिक बजारमा निष्कासनमा आएका शेयर खरीदका लागि २७ लाखभन्दा बढीले आवेदन दिएको देखिन्छ । धितोपत्र दोस्रो बजारमा भने १४ लाखभन्दा बढी लगानीकर्ता मात्र सहभागी भएका छन् । यी लगानीकर्तामा जति साधारण शेयरको बारेमा बुझाइ छ त्यति सामूहिक लगानी कोषका बारेमा नभएको जानकार लगानीकर्ता बताउँछन् । लगानीकर्ता नयन बाँस्तोलाले नियामक निकाय र योजना सञ्चालक कम्पनीले अभियान नै चलाएर सामूहिक लगानी कोषबारे जानकारी दिनु आवश्यक रहेको बताए । शुरूका दिनमा जति सामूहिक लगानी कोषका एकाइमा लगानीकर्ताको आकर्षण थियो पछिल्लो समय घटेको उनले स्वीकार गरे । यसको प्रमुख कारण प्रतिफलसँग जोडिएको उनी बताउँछन् । सर्वसाधारण लगानीकर्ताको पूँजी जुटाएर उनीहरूलाई उचित प्रतिफल दिन सक्ने गरी सामूहिक लगानी कोषहरू अघि नबढेका कारण पनि अनुभवी लगानीकर्ता पछि हटेको भनाइ उनको छ । एउटा सामान्य लगानीकर्ताले बजारबाट दुई गुणा नाफा कमाउन सकेको अवस्थामा सामूहिक लगानी कोषहरूले चार गुणा नाफा कमाउन सक्ने क्षमता राख्नुपर्ने बाँस्तोला बताउँछन् । यसर्थ नियामक निकायले सामूहिक लगानीकोषहरूको संस्थागत, आर्थिक र सामाजिक सुशासनलाई ध्यानमा राखी उनीहरूको लगानीको दायरालाई फराकिलो बनाएर लैजानुपर्ने सुझावसमेत लगानीकर्ता बाँस्तोलाले दिएका छन् ।

सुपारी खेतीतर्फ किसानको आकर्षण बढ्दो

झापा– कम लगानीमा बढी आम्दानी हुने भएको हुँदा झापामा सुपारी खेतीतर्फ किसानको आकर्षण बढेको छ । जिल्लाको उत्तरी भेगतिर धानखेत मासेर सुपारी खेती विस्तार गर्ने लहर नै चलेको छ । एकपटक लगाएपछि पुस्तासम्म दीर्घकालीन आम्दानीको स्रोत बन्ने सुपारीको फलदेखि पातसमेत बोटबाटै बिक्री हुन्छ । जिल्लामा दुई हजार छ सय ३१ हेक्टर जमिनमा सुपारी खेती भइरहेको […]

धनकुटामा टनेल खेतीप्रति किसानको आकर्षण बढ्दै

धनकुटा । धनकुटामा पछिल्लो समय टनेल घरभित्र गरिने तरकारी खेतीतर्फ किसानको आकर्षण बढ्दै गएको छ । विशेष गरी सिंचाई सुविधा नभएको ठाउँमा टनेलभित्र तरकारी खेती सजिलैसँग गर्न सकिने, यस प्रविधिबाट खेती गर्दा बढी मेहनत नपर्ने, रोग तथा किराको प्रकोप पनि कम र उत्पादन लागत घट्ने किसानहरूले बताएका हुन् । टनेल घरभित्र खेती गर्दा हावा, हुरी […]

प्रविधिमैत्री बन्दै किसान

राप्तीसोनारी गाउँपालिका–७, फत्तेपुरका किसानमा पाँच वर्षअघि कुनै उत्साह थिएन। पुरानै प्रविधि, मिहिनत बढी तर उत्पादन कम। यस्तो अवस्थामा नयाँ पुस्ताका युवामा कृषि पेसाप्रति आकर्षण थिएन। निर्वाहमुखी कृषि मात्रै चलिरहेको थियो।...

दर्जनभन्दा बढी लघुवित्तको शेयरमूल्य रू.१ हजारभन्दा कम : लगानीको अवसर

वैशाख २१, काठमाडौं । पछिल्लो समय धितोपत्र दोस्रो बजारका परिसूचक निरन्तर ओरालो लागेसँगै सूचीकृत कम्पनीहरूको शेयरमूल्य पनि घटिरहेको छ । दोस्रो बजारमा राम्रो मूल्य कायम हुर्दै आएका लघुवित्त कम्पनीहरूको शेयरमूल्यमा पनि बजार घटेसँगै कमी आएको हो । पछिल्लो तथ्यांक अनुसार नेप्सेमा सूचीकृत ४८ ओटा लघुवित्त कम्पनीमध्ये १३ कम्पनीको शेयरमूल्य प्रतिकित्ता रू. १ हजारभन्दा कम कायम भएको छ । दोस्रो बजारले ऐतिहासिक रेकर्ड कायम गर्दाको अवस्थामा यी कम्पनीहरूको शेयरमूल्य ११ सयभन्दा माथि थियो ।अहिले यी लघुवित्त कम्पनीको शेयरमूल्य पछिल्लो समय रू. १ हजारभन्दा कम कायम भएको हो । यतिबेला दीर्घकालीन लगानीको लागि यी लघुवित्तको शेयर खरीद गर्न सकिने जानकारहरू बताउँछन् ।  दोस्रो बजारमा सूचीकृत कम्पनीहरूमध्ये पनि लघुवित्त कम्पनीको शेयरप्रति लगानीकर्ताहरूको आकर्षण बढी देखिन्छ । यो क्षेत्रका कम्पनीहरूको शेयरमूल्य बजार बढ्दा उच्च दरमै बढेको तथ्यांकका आधारमा पनि अहिले कम मूल्यमा खरीद गर्दा भविश्यमा राम्रो नाफा कमाउन सकिने कतिपय लगानीकर्ताको विश्लेषण छ । कुनै पनि कम्पनीमा लगानी गर्दा कम्पनीको जगेडा, लाभांश क्षमता, प्रतिशेयर आम्दानी लगायतका कम्पनीका महत्वपूर्ण आधारभूत पक्ष हेरेर मात्र लगानी गर्नुपर्ने हुन्छ ।  रू. १ हजारभन्दा कम मूल्य कायम भएका १३ लघुवित्तमध्ये सबैभन्दा कम शेयरमूल्य आरएसडिसी लघुवित्त वित्तीय संस्थाको रहेको छ । यो कम्पनीको शेयरमूल्य वैशाख १९ गते सोमवार प्रतिकित्ता रू. ६०४ दशमलव ३ रहेको छ । त्यसैगरी दोस्रोमा फष्र्ट माइक्रोफाइनान्सको शेयर मूल्य प्रतिकित्ता रू. ६९४ रहेको छ । लघुवित्त कम्पनीहरूले अरू कम्पनीले भन्दा बढी लाभांश दिने भएकाले पनि लगानीकर्ताको आकर्षण बढ्ने गरेको छ ।   नेप्सेमा सूचीकृत लघुवित्तमध्ये ४६ ओटाले आव २०७७/ ७८ को मुनाफाबाट  लाभांश घोषणा गरेका छन् । अधिकांशले उच्च दरममै लाभांश दिएका छन् । लाभांश घोषणा गरेका ४६ कम्पनीमध्ये सबैभन्दा बढी जीवन विकास लघुवित्तले ७० प्रतिशत बोनस शेयर र ३ दशमलव ६८ प्रतिशत नगद लाभांश (कर प्रयोजनसहित) गरेर कुल ७३ दशमलव ६८ प्रतिशत लाभांश वितरण गरेको छ । त्यसैगरी महिला लघुवित्तले ४७ दशलमव ५ प्रतिशत बोनस शेयर र २ दशमलव ५ प्रतिशत नगद लाभांश गरी कुल ५० प्रतिशत लाभांश वितरण गरेको छ । यसले गर्दा पनि लघुवित्त कम्पनीको शेयर खरीदमा लगानीकर्ता आकर्षित हुने गरेका छन् ।

कोदो खेती : लागत र मेहनत बढी, उत्पादन कम

लमजुङ – पहाडी जिल्ला लमजुङमा कोदो खेतीमा किसानको आकर्षण घट्दो छ । खेताला पाउन गाह्राे, लागत र मेहनतको तुलनामा उत्पादन कम हुने भएकाले लमजुङमा कोदो खेतीमा किसानको आकर्षण बढ्न नसकेको र उत्पादन घट्दो मात्रामा रहेको कृषि ज्ञान केन्द्र लमजुङका कृषि अर्थ विज्ञ एवम् सूचना अधिकारी मदन रेग्मीले जानकारी दिनुभयो । पुरानै बिउ तथा परम्परागत ढङ्गले कोदो खेती गर्नाले पनि लमजुङमा कोदोको उत्पादन बढ्न सकेको छैन । लमजुङमा गएकाे वर्ष सात हजार पाँच सय २५ हेक्टर क्षेत्रफलमा कोदो खेती गरिएकोमा सात हजार पाँच सय १५...

च्याउखेतीबाट मनग्य आम्दानी गर्दै धनकुटाका कृषक, विदेशबाट फर्किएकाको आकर्षण बढ्दो

घरनजिकै व्यवसाय सुरु गर्दा घरपरिवारका सदस्यले समेत सघाउने गरेका छन् । कम लागतमा बढी आम्दानी गर्न सकिने भएकाले च्याउखेतीमा गाउँका अन्य किसानहरूको पनि आकर्षण बढ्दै गएको स्थानीय टीका बस्नेत बताउनुहुन्छ ।

कुरिलो खेतीतर्फ कृषकको आकर्षण बढ्दै

नेपाल समाचारपत्र, पाल्पा ।  पछिल्लो समयमा पाल्पामा कुरिलो खेति फष्टाउन थालेको छ। आयुर्वेदिक फाइदा र कम लगानीमा राम्रो आम्दानी हुन थाले पछि कृषकहरु आकर्षण त्यसतर्फ बढेको हो ।यसको महत्व र फाइदा बुझेपछि पछिल्लो समयमा पाल्पामा किसानहरुले कुरिलो खेती शुरु गर्न थालेका छन् । कम खर्चमा बढी आम्दानी हुने कुरिलो खेतीका लागि पाल्पाको हावापानी राम्रो भएका […]