मंसिर १८, काठमाडौं । आजभोलि पसल बजारमा किनमेलका लागि क्यूआर कोर्डको प्रयोग बढ्दै गएको छ ।
यसको प्रयोग खासगरी होटल, रेष्टुरेन्ट, बैंक तथा वित्तीय संस्थामा क्यूआर कोडमार्फत भुक्तानी प्रचलन बढिरहेको छ । भुक्तानी मात्रै होइन सूचनासमेत क्यूआर कोडमार्फत नै गर्न थालिएको छ ।
नेपालमा मात्रै होइन विश्वव्यापी रुपममै क्यूआरकोड प्रविधिको तिव्र रुपमा विकास भइरहेको छ । तर, क्यूआर कोड प्रविधि के हो र कसरी काम गर्छ भन्ने विषय बारे अधिकांशलाई ज्ञान नहुन पनि सक्दछ ।
क्यूआर कोडको पूरा अर्थ हो क्विक रेस्पोन्स कोर्ड । यसको प्रयोग सवैभन्दा पहिले जापानमा गरिएको थियो । क्यूआर कोड सन् १९९४ मा कार निर्माता कम्पनी टोयोटा ग्रुपका एक जापानी सहायक डेन्सो वेभले विकास गरेका हुन् ।
पहिलो पटक अटोमोबाइल, फर्मास्युटिकल र रिटेल इन्डस्ट्रिमा इन्भेन्टरीलाई ट्र्याक गर्नका लागि यसको प्रयोग गरिएको थियो । त्यतिखेर निकै धेरै कामका लागि यसको उपयोग गरिन्थ्यो ।
सेतो र कालो पिक्स प्याटर्नको सानो क्रसवोर्ड पजल जस्ता देखिने क्यूआर कोडमा ब्रान्ड तथा कम्पनीको कोर्ड हुन्छ,जसलाई तत्काल स्क्यान गरेरठूलो डेटा क्षमता भएको प्रविधिले पहिचान गर्न सक्दछ ।
हुन त यसको प्रयोग आजभोलि सानो चिया पसलदेखि ठूला डिपार्टमेन्टल स्टोरहरूमा अनलाइन पेमेन्टका लागि क्यूआर कोड प्रयोग शुरु भइसकेको छ । तर यसको विकास र विस्तार भने ग्रामीण क्षेत्रमा अझै सर्वसाधारणको पहुँचभन्दा टाढा नै रहेको छ ।
कतिपय कम्पनीहरुले आफ्नो उत्पादनका बारेमा जानकारी दिन यसको प्रयोग गरेका छन् । सामान नक्कली र सक्कली के हो भेर छुट्याउन पनि यसको प्रयोग भएको छ । कतिपयले सामानको मूल्यलाई पनि क्यूआर कोडमा राखेको पाइन्छ । यसलाई विशेषतः कुनै पनि वस्तु वा उत्पादनका बारेमा जानकारी लिने छोटो माध्यमका रूपमा लिने गरिन्छ ।
कुनै विशेष किसिमको जानकारीलाई सांकेतिक शब्दमा परिवर्तन गर्नका लागि यसको उपयोग गर्ने गरिन्छ । क्यूआर कोड प्रयोग गरेर पेजहरू शेयर गर्न पनि सकिन्छ । व्यस्त जिवन शैली तथा आधुनिक सूचना प्रविधिसँगै मानिसहरु मोबाइल पेमेन्ट सेवा प्रयोग गर्नेतर्फ आकर्षित भइरहेका छन् ।यसको विकास तथा विस्तारतर्फ नेपाल राष्ट्र बैंकले पनि विगत एक वर्षदेखि विभिन्न कार्य गर्दै आएको छ ।
पछिल्लो समय त झन स्मार्टफोनमा पनि क्यूआर कोड स्क्यानर सुविधासहितका फिचर आउन थालेको छ । त्यसकारण क्यूआरकोड प्रविधि अझ विस्तार हुन मद्दत पुगेको छ ।
यो सम्पूर्ण प्रक्रियाका लागि मोबाइलमा इन्टरनेटको पहुँच भने हुनुपर्छ ।
