काठमाडौं । व्यापार व्यवसाय गर्ने मन कसलाई हुदैंन र ? तर मन मात्रै भएर पनि व्यवसाय गर्न सकिदैन ।
धेरैले त हातमा सीप र राम्रा योजना हुँदा हुँदैपनि लगानी गर्न नसकेर व्यवसाय शुरू गर्न सक्दैनन् ।
धेरै लगानी गरेर शुरू गरिएका सबै व्यवसाय सफल हुन्छन् भन्ने पनि छैन । सानै लगानीबाट पनि राम्रो फाईदा लिन सकिन्छ भन्ने उदाहरण बनेकी छिन् भक्तपुरकी मैया खत्री ।
अचार भन्ने बित्तिकै पिरो, अमिलो र मिठो स्वाद भएको वस्तुको चित्र आउँछ । जसको नाम सुन्ने बित्तिकै धेरैको मुख रसाउँछ पनि ।
नेपाली समाजमा हरेक सभा, सम्मेलन, भोज, विवाह आदीमा अचारको ठूलो महत्व हुन्छ ।
यहाँ हरेक घर-घरमा विभिन्न प्रकारको अचार देख्न र खान पाईन्छ । अचारको परिकार सँगै स्वाद पनि भिन्न भिन्नै हुने गर्छन् ।
व्यस्त जीवनशैलीका कारण मन हुँदाहुँदै पनि अचार बनाउन सकिदैंन । किनेर ल्याएको अचार खाँदा घरमै बनाएको जस्तो स्वाद हुँदैन ।
घरमै बनाएको अचारको स्वाद दिने उदेश्य सहित मैया खत्रिले ८ वर्ष अघि अचार व्यवसायमा हात हालेकी थिइन् ।
खत्रीले काठमाडौंको असनमा २० प्रकारका तरकारी तथा फलफूलको अचारहरू बेच्दै आएकी छिन् ।
उनको पसलमा अहिले २० थरी भन्दा धेरै प्रकारका अचार छन् । आँप, मूला, खुर्सानी, लप्सी, अमला, मेथी, गोलभेडा, काक्रो, गुन्द्रुक, भट्मास, अकबरे खुर्सानी लगायतका अचारहरू बेच्दै आएको खत्रीले बताइन् ।
उनले माछा, मासुको पनि अचार बनाएर बेच्दै आएकी छन् । माछा, चिकेन, बफ लगायतका ननभेज परिकारको अचार पनि बनाउँदै आएको खत्रीले बताइन् ।
‘यहाँको स्पेशल अचार चाहीं अकबरे खुर्सानीको अचार हो, धेरैले त अकबरे अचार भनेरै चिन्ने गर्छन् ।’ उनले भनिन् ।
अचारका साथै उनले त्यहाँ सुकेको अकबरे खुर्सानी पनि बेच्ने गरेको बताईन् ।
बिहान ११ बजेदेखि अचार बेच्न उनी असनको चोकमा बस्छन् । सबै दिन एकनासले ग्राहक आउदैँन् । कुनै दिन भक्तपुरबाट ल्याएका अचारका डिब्बा फिर्ता पनि लैजानुपरेको उनको अनुभव छ ।
उनले बेच्ने सबै अचार आफैले आफ्नै घरमा बनाउँछन् । घरमा उनलाई सहयोग गर्ने परिवारका सदस्यका साथै ४ जना कामदार पनि छन् । उनले अचारमा प्रयोग गर्ने सामानहरू भने कालिमाटी बजारबाट लैजाने गरेको बताइन् ।
खत्री भन्छिन् ‘मैले यहाँ अचार बच्दै आको ८ वर्ष भयो । यहाँको अचार खाएर फेरी फेरी फर्केर आउने ग्राहकहरू धेरै छन् । अहिले त आत्राभन्दा बढी ग्राहकहरू दैनिक जस्तै आउँछन् । कहिलेकाहीँ उनीहरुले अर्डर पनि दिन्छन् । अर्डर अनुसार पनि अचार बनाउने गरेको छु ।’
‘सडकको छेउमा पसल राख्ने भएकाले कहिले माहनगरले लैजान्छ । कहिले पानिले भिजाउँछ ।’ उनले दुखका कुरा सुनाइन् ।
उनले बनाएको अचार अहिले काठमाडौं, भक्तपुर र ललितपुर तीनै जिल्लामा जाने गरेको छ ।
उनी भन्छन् ‘एकपटक खाएर खोज्दै आउने ग्राहक छन्, त्यो देख्दा खुसी लाग्छ । यहाँ बाट अचार किनेर आफन्त लाई विदेश पनि पठाइदिने गरेका छन् ।’
खत्रीले अहिले १० देखि १५ किलोसम्म अचार दैनिक बेच्ने गरेको बताइन् ।
उनले साना, मध्यम र ठूला खालको बट्टामा विभिन्न प्रकारका अचार बेच्न राखेकी छिन् ।
बट्टाको साइज र अचारको परिकार अनुसार उनको पसलमा अहिले भेज अचारको १५० देखि १००० रुपैयाँसम्म र ननभेज अचारको ३५० देखी २००० रुपैयाँसम्म पर्ने अचार छन् । उनले यो व्यवसायमा लाग्नु अघि खुर्सानी बेच्ने गरेको बताइन् ।
‘खुर्सानी बेच्दै गर्दा अचार बनाएर बेच्ने रहर आयो । त्यसपछि आफैले घरमा फुर्सदको समयमा अचार बनाउने गरेको थिए । छरछिमेक हुँदै बिस्तारै अचार किन्नेको संख्या बढ्न थाल्यो । त्यसपछि यसैमा राम्रो आम्दानी भएपछी व्यवस्थित तरिकाले नै बनाउन थाले ।’ खत्रीले भनिन्।
ग्राहक बढी आएको दिन १० देखि १५ हजार रुपैयाँसम्म व्यापार हुने उनले बताइन् । ‘सधैं त त्यतिको व्यापार हुँदैन कहिले ग्राहक थोरै पनि आउँछन् ।’ उनले भनिन् ।
पछिल्लो समय कोरोना महामारीका कारण व्यवसायमा केही असर परेको खत्रीले बताइन् ।
'अहिले पहिलाको जस्तो ग्राहक आउँदैनन्, त्यसकारणले बिहान ल्याएको अचार बेलुका फर्काउन पर्ने समस्या झेल्नु परेको छ ।' उनले भनिन् ।
आउने दिनमा थुप्रै किसिमका अचार बनाउने योजना बनाएकी मैयाले यसलाई ब्रान्डको रुपमा विकास गरेर राष्ट्रिय स्तरमा पुर्या उने योजना बनाएकी छिन् ।
