काठमाडौं । हाल नेपालमा दुई पुनर्बीमा कम्पनी सञ्चालनमा छन् । नियामक निकाय नेपाल बीमा प्राधिकरणले पुनर्बीमा कम्पनीहरूलाई पूँजीका हिसाबमा बलियो बनाउने उद्देश्यका साथ पूँजी वृद्धि अभियान शुरु गरेको छ । माघमै पुनर्बीमा कम्पनीहरूलाई एक वर्षको समयसीमा दिएर प्राधिकरणले पूँजी बढाउन निर्देशन दिइसकेको हो । बीमा प्राधिकरणको निर्देशनबमोजिम दुवै कम्पनीले २०८१ माघ मसान्तसम्म २० अर्ब रुपैयाँका दरले पूँजी कायम गर्नुपर्नेछ ।
पूँजी वृद्धिका लागि कम्पनीहरूलाई दबाब परेको छ भने लगानीकर्तालाई थप शेयरको अवसर प्राप्त हुनेछ । कम्पनीहरूले पूँजी बढाउनका लागि बोनस र हकप्रद शेयरकै सहारा लिनेछन् । पछिल्लो समय बजारले गति लिन नसकेको अवस्थाले होला हकप्रद शेयरप्रति लगानीकर्ताको आकर्षण कम देखिएको छ । सार्वजनिक निष्कासनमा आएका प्रायः सबै कम्पनीका हकप्रद शेयर पूर्णरूपमा विक्री नभई लिलामीमा आएको अवस्था छ ।
यो अवस्थामा कम्पनीहरूको शेयर कारोबारको अवस्थालाई हेर्दा लगानीकर्ता खासै उत्साहित भएको भने पाइँदैन । फागुनको कारोबारको अवस्थालाई हेर्दा माघको तुलनामा दुवै कम्पनीको शेयर मूल्य घटेको छ । नेपाल पुनर्बीमा कम्पनीको प्रतिकित्ता ८ रुपैयाँ र हिमालयन रिइन्स्योरेन्सको प्रतिकित्ता ५० रुपैयाँ १० पैसाले मूल्य घटेको हो ।
फागुनमा हिमालयन रिइन्स्योरेन्सको सर्वाधिक रकमको शेयर कारोबार भएको थियो । सर्वाधिक रकमको कारोबार भएको अवस्थामा कम्पनीको शेयर मूल्य घटेको हो । फागुनमा हिमालयन रिइन्स्योरेन्सको करिब ३ अर्ब रुपैयाँको र नेपाल पुनर्बीमा कम्पनीको ५२ करोड रुपैयाँभन्दा बढीको शेयर कारोबार भएको छ । पछिल्लो अन्तिम कारोबार दिन नेपाल पुनर्बीमा कम्पनीको शेयर मूल्य प्रतिकित्ता ७२३ रुपैयाँ ५० पैसा र हिमालयन रिइन्स्योरेन्सको शेयर मूल्य ५९६ रुपैयाँ ८० पैसा कायम भएको छ ।
पूँजी बढाउनुपर्ने अवस्थामा हिमालयन रिइन्स्योरेन्स कम्पनीले ४ प्रतिशत बोनस शेयरपछि ८० प्रतिशत हकप्रद शेयरमार्फत पूँजी बढाउने योजना अघि सारेको छ । हकप्रद र बोनससँगै कर प्रयोजनका लागि शून्य दशमलव २१ प्रतिशत नगद लाभांश वितरण गर्ने प्रस्ताव कम्पनीले गत फागुन २० गते सम्पन्न वार्षिक साधारण सभाबाट पारित गराइसकेको छ । बोनस शेयर वितरणपछि कायम हुने चुक्ता पूँजीको आधारमा ८० प्रतिशत हकप्रद शेयर हिमालयन रिइन्स्योरेन्सले निष्कासन गर्नेछ ।
कम्पनीले १० शेयर बराबर ८ शेयरको अनुपातमा ८ अर्ब ३२ करोड रुपैयाँ बराबरको हकप्रद शेयर निष्कासन गर्न लागेको हो । हकप्रदपछि कम्पनीको चुक्ता पूँजी १८ अर्ब ७२ करोड रुपैयाँ कायम हुनेछ । नेपाल बीमा प्राधिकरणले पुनर्बीमा कम्पनीका लागि तय गरेको न्यूनतम चुक्ता पूँजी कायम गर्न हकप्रदपछि पनि कम्पनीलाई थप १ अर्ब २८ करोड रुपैयाँ आवश्यक हुन्छ । उक्त रकम चालू आर्थिक वर्षको मुनाफाबाट बोनस शेयर वितरण गरी कायम गर्न सक्ने अवस्था रहेको छ । यद्यपि कम्पनीले यस विषयमा आधिकारिक निर्णय सार्वजनिक गरेको छैन ।
नेपाल पुनर्बीमा कम्पनीले भने कुनै पनि योजना सार्वजनिक रूपमा अघि ल्याएको अवस्था छैन । नेपाल पुनर्बीमा कम्पनीले गत आर्थिक वर्ष ०७९/८० को वार्षिक साधारण सभा गर्न बाँकी छ । विगतका वर्षहरूमा निरन्तर लाभांश वितरण गर्दै आएको यस कम्पनीले पूँजी वृद्धि गर्नुपर्ने बाध्यकारी अवस्थालाई ध्यानमा राखेर लाभांश प्रस्ताव गर्ने अनुमान लगाउन सकिन्छ ।
हाल नेपाल पुनर्बीमा कम्पनीको चुक्ता पूँजी १२ अर्ब ८१ करोड ३५ लाख ४४ हजार रुपैयाँ छ । नेपाल पुनर्बीमा कम्पनीले पनि पूँजी बढाउन बोनस र हकप्रदकै सहारा लिनेमा लगानीकर्ता भने विश्वस्त रहेको देखिन्छ ।
स्रोत : नेपाल स्टक एक्सचेञ्ज (नेप्से)।
