माघ १३, काठमाडौं । कोरोना भाइरसको महामारी बीच पछिल्लो समय विश्वभर महँगी बढेको छ ।
ओमिक्रोन भेरिएन्टको प्रकोपको साथै मुद्रास्फीतिमा भइरहेको वृद्धितर्फ औंल्याउँदै बहुपक्षीय कर्जादाता निकाय अन्तरराष्ट्रिय मुद्रा कोष (आईएमएफ) ले पनि विश्वको आर्थिक वृद्धिदरको प्रक्षेपण घटाएको छ ।
यूरोजोनमा मुद्रास्फीति डिसेम्बरमा नै ५ प्रतिशतको कीर्तिमानी उचाईमा उक्लिएको थियो । अमेरिकामा मुद्रास्फीति ४० वर्षयता कहिले नदेखिएको स्तरमा पुगेको छ । जापानलगायत अन्य कयौं देशमा पनि महँगी बढेको बढ्यै छ ।
बेलायतमा पनि महँगी बढेर करीब ३० वर्षयताकै उच्च विन्दुमा उक्लिएको छ । इन्धन, खाद्य वस्तु र घरको भाडालगायतको भाउ बढ्दा महँगी बढेको छ । डिसेम्बरमा बेलायतमा उपभोक्ता मूल्य सूचक (सीपीआई) मा आधारित मुद्रास्फीति ५ दशमलव ४ प्रतिशतमा पुगेको थियो । यो सन् १९९२ को मार्च यताकै उच्च हो । त्यति बेला बेलायतमा महँगी ७ दशमलव १ प्रतिशत थियो ।
घरजग्गा बजारको लागि समस्या दोब्बर हुन सक्ने चिन्ता विज्ञहरुले गरेका छन् । एनएपीबीका जोनाथन रोलान्देका अनुसार महँगीले घर जग्गा बजारलाई दोब्बर झट्का दिन सक्नेछ । अहिले विश्वभर खाद्यान्न र इन्धनको शुल्कमा भएको वृद्धिका कारण महँगी सन् १९९२ यताकै उचाईमा भएकोले पहिलो त मानिसहरुसँग खर्च गर्नका लागि खल्तीमा कम पैसा हुनेछ ।
‘मूल्यमा तोकिएको सीमा हटाएपछि ऊर्जाको महसुल आगामी केही महीना थप ५० प्रतिशतले बढ्न सक्नेछ’, उनले भने । यस्तोमा नयाँ वित्तीय जिम्मेवारी पूरा गर्न सक्छु भनेर ढुक्क हुन नसक्दा पहिलो पटक घरजग्गा किन्न लागेका सम्भावित क्रेताहरुले पर्ख र हेरको नीति अपनाउने छन् । फलतः बजारमा घर क्रेताको अभाव हुने उनको भनाइ छ ।
महँगी बढ्दा सर्वसाधारणको जीवनयापन खर्च बढ्ने अनि यसले बेलायती केन्द्रीय बैंक ‘बैंक अफ इंगल्यान्ड’ (बीओई) माथि फेब्रुअरीमा बस्ने नीतिगत बैठकमा ब्याजदर बढाउन दबाब बढ्नेछ । बीओईले डिसेम्बरमा पनि ब्याजदर बढाएको थियो । ब्याजदर बढ्यो भने नयाँ घर क्रेताको चिन्ता त बढ्ने नै छ, अहिले घरको मासिक किस्ता तिरीरहेका विद्यमान घरमालिकमाथि तिर्नु पर्ने ब्याजको आकार पनि बढ्नेछ ।
घर क्रेताका लागि दोस्रो झट्का चाँहि बीओईबाट आउन सक्ने रोलान्दे बताउँछन् । महँगी घटाउन बीओईसँग सीमित उपायहरु भएकोले उसले ब्याजदर बढाउने उपायमाथि भर गर्नु पर्नेछ । यसले गर्दा सर्वसाधारणको खल्तीमा पैसा झनै कम हुनेछ । उनीहरुले कम खर्च गरे भने मुद्रास्फीति पनि साम्य हुनेछ तर अहिले विलासी वस्तुको रुपमा हेरिने उपभोग्य वस्तु मात्रै नभएर दैनिक अत्यावश्यक उपभोग्य वस्तुको समेत भाउ बढेको छ ।
खानेकुरा कम खाने, पानी कम चलाउने, वत्ती पनि नबाली अँध्यारोमा बस्ने, चिसो हुँदा हिटर पनि नताप्ने ? के गर्ने के नगर्ने ? सबै त अत्यावश्यक हुन् । ‘त्यसैले ब्याजदर बढेपनि मुद्रास्फीति वृद्धि नियन्त्रित नहुन सक्छ । यसले उल्टै ब्याजदर झनै बढाउन सक्छ कि ?’ रोलान्देले चिन्ता व्यक्त गरेका छन् ।
ब्याजदर बढेमा अहिले घरजग्गा किन्नका लागि लिएको कर्जा तिरिरहेका अनि कर्जा लिएर घरजग्गा किन्नेबारे सोचिरहेका करोडौं मानिसहरुका लागि समस्याकारी हुनेछ । त्यसैले आफूहरुले आगामी तीन महीना सचेत भएर बजारको अवस्था हेर्नुपर्ने उनले बताएका छन् ।
नेपालमा पनि महंगी धेरै बढीसकेको छ । यसको असर यहाँको घरजग्गा व्यवसायमा प्रत्यक्ष परिरहेको देख्न सकिन्छ ।
पछिल्लो ३/४ महीनादेखि घरजग्गा विक्री नहुँदा बैंक ऋणको ब्याज खप्टिदै गएको छ । यसले ऋण लिएर जग्गामा लगानी गरेका लगानीकर्तालाई अत्याएको छ । तर उनीहरुसँग पनि अहिले अरु विकल्प छैनन् । यस्तोमा केही व्यवसायीहरुको वित्तीय अवस्था खराब हुन सक्छ । (एजेन्सीको सहयोगमा)
