भारतमा प्रतिव्यक्ति आय बढेर पौने २ लाख रुपया पुग्यो, '८ वर्षमै दोब्बर भयो आम्दानी'

काठमाडौं । भारतको प्रतिव्यक्ति आय बढेर करीब ८ वर्षमै दोब्बर भएको छ । सन् २०१४–१५ मा नरेन्द्र मोदी प्रधानमन्त्री बनेयता प्रति व्यक्ति आय बढेर दोब्बर भएको हो । अहिले भारतको प्रतिव्यक्ति आय १ लाख ७२ हजार रुपया पुगेको छ । तर असमान आय वितरण भने चुनौती पूर्ण नै रहेको राष्ट्रिय तथ्यांक कार्यालयको तथ्यांकले देखाएको छ । आर्थिक वर्ष २०२२/२३ मा भारतीयहरुको औसत वार्षिक आय १  लाख ७२ हजार  रुपया पुगेको छ । सन् २०१४/१५ मा यो ८६ हजार ६४७ रुपया थियो । अर्थात् यो अवधिमा प्रतिव्यक्ति आय ९९ प्रतिशतले बढेको छ । मूल्य वृद्धिसँगको समायोजनपछि भने आय वृद्धि ३५ प्रतिशत रहेको छ ।   सन् २०१४/१५ मा ७२ हजार ८०५ रहेको वास्तविक आय २०२२/२३ मा ९८ हजार ११८ रुपया पुगेको छ ।  विद्यमान मूल्यका आधारमा जीडीपीलाई हेर्ने हो भने चाँहि वृद्धि निकै कम भएको बताइएको छ । अर्को समस्या चाँहि वितरण हो । अधिकांश वृद्धि जनसंख्याका सबैभन्दा धनी १० प्रतिशतको हातमा छ । यसको ठिक विपरित औसत तलब घट्दो छ, वास्तविकतामा तलब झनै घटेको जेएनयूका पूर्व प्राध्यापक तथा विकास अर्थशास्त्री जयन्ती घोषले भनिन् । कोभिडको समयमा रियल र नोमिनल दबैमा प्रतिव्यक्ति आय घटेको थियो । २०२१ यता यसमा सुधार आइरहेको छ । विश्व विकास सूचकांकका आधारमा सन् २०१४ देखि सन् २०१९ को बीचमा भारतीयहरुको वास्तविक आधारमा प्रतिव्यक्ति आय वार्षिक ५ दशमलव ६ प्रतिशतले बढेको छ । स्वास्थ्य, शिक्षा र आर्थिक तथा सामाजिक गतिशिलतासम्बन्धी नतिजामा सुधार आएको छ । कोभिडका कारण अर्थतन्त्र चौपट बनेको थियो । अहिले उल्लेख्य आर्थिक पुनःबहाली भइरहेको छ । बहुपक्षीय कर्जादाता निकाय अन्तरराष्ट्रिय मुद्रा कोष (आईएमएफ)का अनुसार भारत बेलायतलाई उछिनेर विश्वको पाँचौं ठूलो अर्थतन्त्र बनेको छ । अब भारतभन्दा अगाडि अमेरिका, चीन, जापान र जर्मनी मात्रै छन् । एक दशकअघि भारत विश्वको ११ औं ठूलो अर्थतन्त्र थियो । एजेन्सी