घोराही सिमेन्टको आईपीओ : घटेको बजारमा प्रिमियम

काठमाडौं । घोराही सिमेन्ट इण्डष्ट्री लिमिटेडले यतिबेला आयोजना प्रभावित स्थानीय र वैदेशिक रोजगारीमा रहेका नेपालीमा आईपीओ विक्री खुला गरिरहेको छ । कम्पनीले आयोजना प्रभावित स्थानीयमा प्रतिशेयर अंकित मूल्य रू. १०० मा प्रिमियमबापत रू. ३०० थप गरी प्रतिकित्ता रू. ४०० मा आईपीओ जारी गरेको हो । वैदेशिक रोजगारीमा रहेका नेपालीमा भने कम्पनीले प्रतिशेयर अंकित मूल्य रू. १०० मा प्रिमियमबापत रू. ३३५ थप गरी प्रतिकित्ता रू. ४३५ मा आईपीओ जारी गरेको हो । प्राथमिक बजारमा लामो समयपछि प्रिमियममा आईपीओ जारी भएको हो । कम्पनीको आईपीओ खरीदका लागि वैदेशिक रोजगारीमा गएका नेपालीले दिएको आवेदनको तथ्यांक हेर्दा कम आकर्षण रहेको बुझ्न सकिन्छ । आयोजना प्रभावित स्थानीयबाट प्राप्त भएको आवेदन पनि निकै कम रहेको विक्री प्रबन्धक हिमालयन क्यापिटल लिमिटेडले जानकारी दिएको छ । सिडिएस एण्ड क्लियरिङ लिमिटेड (CDSC)ले आफ्नो वेबसाइटमार्फत अन्य कम्पनीहरूको आईपीओ निष्कासन हुँदा स्थानीय र वैदेशिक रोजगारीमा रहेका नेपालीले दिएको आवेदनको विवरण सार्वजनिक गर्ने गर्दथ्यो । यस कम्पनीको आईपीओमा परेको आवेदनको तथ्यांक भने वैदेशिक रोजगारीमा रहेका नेपालीबाट प्राप्त आवेदनको मात्र रहेको छ । आयोजना प्रभावित स्थानीयले प्रिमियममा कम्पनीको आईपीओ खरीद गर्न नसक्ने बताउँदै आएका छन् । धितोपत्र दोस्रो बजारसमेत घटिरहेको अवस्थामा तोकिएको मूल्य तिरेर आईपीओ खरीद गर्न नसक्ने भनाइ स्थानीयहरूको छ । सर्वसाधारणतर्फको शेयरमध्ये १० प्रतिशत आरक्षित शेयर यसअघिका कम्पनीको आईपीओ खरीदका लागि मागभन्दा बढी आवेदन पर्ने गरेको थियो । यस कम्पनीको आईपीओ खरीदका लागि वैदेशिक रोजगारीमा रहेका नेपालीले जेठ २ गतेसम्म मात्र आवेदन दिन सक्नेछन् । सिडिएससीले दिएको तथ्यांकअनुसार कम्पनीको आईपीओ खरीदका लागि वैदेशिक रोजगारीमा गएका नेपालीबाट करीब ४ लाख कित्ता खरीद माग भएको छ । कम्पनीले वैदेशिक रोजगारीमा रहेका नेपालीका लागि ७ लाख ५४ हजार ६६१ कित्ता आईपीओ विक्री खुला गरेको हो । हालसम्म कम्पनीको आईपीओ खरीदका लागि वैदेशिक रोजगारीमा रहेका नेपालीबाट करीब ५३ प्रतिशत मात्र आवेदन प्राप्त भएको सीडीएससीको तथ्यांकले देखाउँछ ।

पूर्ण विवरण

सम्बन्धित सामग्री

प्रिमियममा आईपीओ निष्कासन गर्ने कम्पनी थपिँदै, कुन कम्पनीले पाउँछन् यो सुविधा ?

काठमाडौं । पछिल्लो समय प्रिमियममा आईपीओ निष्कासन गर्ने कम्पनीको संख्या बढ्न थालेको छ । नेपाल धितोपत्र बोर्ड (सेबोन)ले प्रिमियममा आईपीओ निष्कासन गर्न स्वीकृति दिन थालेपछि कतिपय निजी क्षेत्रका कम्पनीले साधारण सभाबाट उक्त प्रस्ताव पारित गराएर आईपीओ निष्कासनको प्रक्रिया अघि बढाएका छन् । कतिपयले भने साधारण सभामा प्रिमियममा आईपीओ जारी गर्ने प्रस्ताव राख्ने भएका छन् । प्रिमियममा शेयर निष्कासन गर्न अनुमति पाएका सबै कम्पनीले सर्वसाधारणमा शेयर जारी गरेर प्रिमियम मूल्यभन्दा पनि उच्च मूल्यमा दोस्रो बजारमा कारोबारमा आइसकेका छन् । दोस्रो बजारमा उच्च मूल्यमा कारोबार भएपछि अहिले स्थापित कम्पनी पनि प्रिमियम मूल्यमा शेयर निष्कासन गर्न उत्साहित भएको देखिन्छ । शिवम् होल्डिङ्ग्स लिमिटेड प्रिमियम मूल्यमा आईपीओ निष्कासन गर्नका लागि विक्री प्रबन्धकमा सिद्धार्थ क्यापिटल नियुक्त गरिसकेको छ । कम्पनीले १६ लाख कित्ता साधारण शेयर प्रिमियम मूल्यमा निष्कासन गर्ने तयारी गरेको हो । त्यस्तै जगदम्बा क्रेडिट इन्भेष्टमेन्ट लिमिटेडले पनि प्रिमियम मूल्यमा आईपीओ निष्कासन गर्ने प्रस्ताव पारित गर्न यही पुस २८ गते साधारण सभा आयोजना गरेको छ । त्यस्तै जगदम्बा स्टिल्स र ह्याम्स अस्पताल पनि प्रिमियम मूल्यमा आईपीओ निष्कासन गर्ने तयारीमा छन् । यी दुवै कम्पनीले आईपीओ निष्कासन गर्नका लागि सेबोनमा निवेदन दिइसकेका छन् । जगदम्बा स्टिल्सले अंकित मूल्यमा २ सय रुपैयाँ प्रिमियम थप गरेर प्रतिकित्ता ३ सय रुपैयाँमा २ करोड ७० हजार कित्ता आईपीओ निष्कासन गर्न सेबोनमा निवेदन दिएको छ । त्यसैगरी ह्याम्स अस्पतालले अंकित मूल्यमा १ सय ८८ रुपैयाँ प्रिमियम थपेर प्रतिकित्ता २८८ रुपैयाँमा ११ लाख २५ हजार कित्ता आईपीओ निष्कासन गर्न सेबोनमा निवेदन दिएको हो । चालू आर्थिक वर्ष (आव)मा सेबोनले सोनापुर मिनरल्स एण्ड आयल लिमिटेड र हिमालनयन रिइन्स्योरेन्सलाई प्रिमियम मूल्यमा आईपीओ निष्कासन गर्न स्वीकृति दिइसकेको छ । सोनापुर मिनरल्सको शेयर कारोबार धितोपत्रको दोस्रो बजारमा आइसकेको छ भने हिमालयन रिइन्स्योरेन्सको शेयर सूचीकृत प्रक्रियामा छ । त्यस्तै सर्वोत्तम सिमेन्टले बुक बिल्डिङ विधिबाट आईपीओ निष्कासन गर्न स्वीकृति पाइसकेको छ । पहिलो चरणमा योग्य संस्थागत लगानीकर्तामा बाँडफाँट गरेर दोस्रो चरणमा सर्वसाधारणमा आईपीओ जारी गर्ने सेबोनबाट अनुमति पाइसकेको छ । यस कम्पनीले पुस २५ गतेदेखि उद्योग प्रभावित स्थानीय र वैदेशिक रोजगारीमा रहेका नेपालीमा आईपीओ जारी गर्न लागेको छ । कम्पनीले बुक बिल्डिङ विधिबाट प्रतिकित्ता ३६० रुपैयाँ ९० पैसामा आईपीओ जारी गर्न लागेको हो । सोनापुर मिनरल्सको शेयर मूल्य बुधवार प्रतिकित्ता रू.४८२ दशमलव ९० कायम भएको छ । यस कम्पनीले अंकित मूल्यमा १३७ रुपैयाँ ५८ पैसा प्रिमियम थप गरी प्रतिकित्ता २३७ रुपैयाँ ५८ पैसाका दरले ९७ लाख ३२ हजार ५४४ कित्ता आईपीओ सर्वसाधारणमा निष्कासन गरेको थियो । गत आवमा घोराही सिमेन्ट इन्डष्ट्रिज, भगवती हाइड्रोपावर डेभलपमेन्ट कं. लिमिटेड, मान्डु हाइड्रोपावर, रिलायवल नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स, सन नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स, सिटिजन्स लाइफ इन्स्योरेन्स र आईएमई लाइफ इन्स्योरेन्स लिमिटेडलाई प्रिमियममा शेयर निष्कासन गर्न सेबोनले अनुमति दिएको थियो । पछिल्लो समय सेबोनले प्रिमियममा आईपीओ निष्कासन गर्न स्वीकृति दिएको कम्पनीको बारेमा संसदको लेखा समितिमा कुरा उठेको थियो । समितिमा कतिपय सांसदले वित्तीय विवरण राम्रो नभएका कम्पनीलाई प्रिमियम मूल्यमा आईपीओ निष्कासन गर्न दिएको आरोप लगाएका थिए । त्यसपछि कतिपय सामाजिक सञ्जाल प्रयोगकर्ताले कस्ता कम्पनीले प्रिमियम मूल्यमा आईपीओ जारी गर्न पाउँछन् भने प्रश्न उठाउन थालेका छन् । कस्ता कम्पनीले प्रिमियम मूल्यमा आईपीओ निष्कासन गर्न पाउँछन् ? धितोपत्र दर्ता तथा निष्कासन नियमावलीले लगातार तीन आवसम्म नाफामा रहेको प्रतिशेयर नेटवर्थ प्रतिशेयर अंकित मूल्यभन्दा बढी रहेका कम्पनीलाई प्रिमियम मूल्यमा आईपीओ निष्कासन गर्न सक्ने व्यवस्था छ । ‘प्रिमियम मूल्यमा आईपीओ निष्कासन गर्ने संगठित संस्था लगातार पछिल्लो तीन वर्षसम्म खुद मुनाफामा सञ्चालनमा रहेको, संगठित संस्थाको प्रतिशेयर चुक्ता पूँजीभन्दा प्रतिशेयर नेटवर्थ बढी भएको हुनपर्नेछ,’ धितोपत्र दर्ता तथा निष्कासन नियमावलीमा भनिएको छ, ‘संगठित संस्थाको साधारण सभाले प्रिमियम मूल्यमा धितोपत्र जारी गर्ने निर्णय गरेको, संगठित संस्थाले प्रिमियम मूल्य निर्धारण गर्दा अपनाइएको विधि, औचित्य र औचित्यलाई पुष्टि गर्ने गरी संगठित संस्थाभन्दा बाहिरका विज्ञ वा विज्ञ संस्थाबाट प्रमाणित धितोपत्र मूल्यांकन प्रतिवेदन, निर्देशिकामा उल्लिखित प्रिमियम निर्धारणसम्बन्धी व्यवस्था पालना गरेको र संगठित संस्थाले कम्तिमा औसत वा सोभन्दा माथिल्लो क्रेडिट रेटिङ्गको ग्रेड प्राप्त गरेको हुनुपर्नेछ ।’ कसरी हुन्छ प्रिमियममा मूल्य निर्धारण ? धितोपत्रको प्रारम्भिक सार्वजनिक निष्कासन वा विक्री प्रस्तावमार्फत निष्कासन गर्न चाहने संगठित संस्थाको धितोपत्रको प्रिमियम गणना गर्दा पछिल्लो तीन वर्षको पूँजीकृत भएको आम्दानी (क्यापिटलाइज्ड अर्निङ्ग), भविष्यमा प्राप्त हुने नगद प्रवाहको वर्तमान मूल्य (डिस्काउन्टेड क्यास फ्लो) र अन्तरराष्ट्रिय प्रचलनको आधारमा मूल्यांकनकर्ताले अपनाएको अन्य कुनै एक विधि अवलम्बन गरी प्राप्त हुने कुल मूल्यको औसत मूल्य गणना गर्नुपर्ने व्यवस्था धितोपत्र दर्ता तथा निष्कासन नियमावलीले गरेको छ । यसरी कायम भएको औसत मूल्य र संगठित संस्थाको पछिल्लो लेखापरीक्षण भएको वित्तीय विवरण अनुसारको प्रतिशेयर नेटवर्थको दुई गुणाले हुन आउने मूल्यमा जुन कम हुन्छ सो रकमलाई प्रिमियम कायम गर्नुपर्ने व्यवस्था नियमावलीले गरेको छ ।

Aarthik Abhiyan मंसिर २०८०

बढ्दो गतिमा आईपीओ

काठमाडौं। नेपालको धितोपत्र बजारको विस्तारमा सूचीकृत कम्पनीको महत्त्वपूर्ण भूमिका रहन्छ । कम्पनीको कार्यसम्पादन र सकारात्मक गतिविधिका कारण बजार सकारात्मक बन्ने हुन्छ । धितोपत्र बजारमा धेरै समूहअन्तर्गतका कम्पनीहरू सूचीकृत हुन्छन् । ती कम्पनीहरूको मूल्यमा परेको प्रभावका आधारमा समूहगत परिसूचकमा उतारचढाव हुन्छ, जसको समग्र प्रभाव धितोपत्र कारोबार मापक नेप्से परिसूचकमा पर्छ । यी कुरा उल्लेख गरिरहँदा पछिल्ला वर्ष धितोपत्र बजारमा कति र कस्ता कम्पनी थपिए ? बजारमा तिनको प्रभाव कस्तो पर्‍यो भन्ने विषय महत्त्वपूर्ण होला । यतिखेर धितोपत्रको दोस्रो बजारमा म्युचुअल फन्डका योजनाबाहेक २४१ कम्पनी सूचीकृत छन् । यी कम्पनीलाई १२ समूहमा विभाजन गरी सूचीकृत गरिएको छ । नेप्सेका अनुसार हाल १९ वाणिज्य बैंक, ८ उत्पादन तथा प्रशोधन, ६ होटेल तथा पर्यटन, ३ अन्य, ८७ जलविद्युत्, २ व्यापारिक, १२ निर्जीवन, १६ विकास बैंक, १५ वित्त, ५५ लघुवित्त, ११ जीवन बीमा र ७ कम्पनी लगानी समूहअन्तर्गतका छन् । कात्तिक १५ गतेसम्म धितोपत्रको दोस्रो बजारको कुल पूँजीकरण २८ खर्ब ६२ अर्ब ९९ करोड ३२ लाख रुपैयाँ पुगेको छ । यस दिन धितोपत्र दोस्रो बजार १८५८ दशमलव ५६ विन्दुमा छ । दोस्रो बजारमा सूचीकृत कम्पनी संख्या बढ्दै गए पनि पछिल्लो वर्ष बजारले गति लिन सकेन । प्रारम्भिक सार्वजनिक निष्कासन (आईपीओ) स्वीकृतिको अवस्था हेर्दा गत आर्थिक वर्ष (आव) २०७९/८० मा हालसम्मकै धेरै कम्पनीले पाएको देखिन्छ । धितोपत्र बजारमा शेयरको आपूर्ति बढे पनि मागको अवस्था अघिल्ला वर्षभन्दा गतवर्ष घटेको दोस्रो बजार सञ्चालक नेपाल स्टक एक्सचेन्ज (नेप्से)ले जानकारी दिएको छ । सर्वाधिक आईपीओ अनुमति गत आव २०७९/८० मा नेपाल धितोपत्र बोर्डले ४२ कम्पनीलाई आईपीओ अनुमति दिएको छ । एक वर्षमा ४२ कम्पनीले आईपीओ अनुमति पाएको पहिलोपटक हो । ती कम्पनीलाई २२ अर्ब ३७ करोड ८६ लाख १२ हजार रुपैयाँ बराबरको १३ करोड ५२ लाख ३९ हजार ९९४ कित्ता शेयर निष्कासन गर्न बोर्डले गतवर्ष अनुमति दिएको हो । गतवर्ष ७ कम्पनीले प्रिमियम मूल्यमा शेयर निष्कासन गर्न अनुमति पाएका छन् । ती कम्पनीमा घोराही सिमेन्ट, आइएमई लाइफ, भगवती हाइड्रोपावर, रिलायबल नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स, मान्डु हाइड्रोपावर र सिटिजन लाइफ इन्स्योरेन्ट छन् । बोर्डबाट गत आवको अन्त्यसम्म अनुमति पाएकामध्ये केही कम्पनीले प्रारम्भिक सार्वजनिक निष्कासन गर्न अझै बाँकी छ । गत आवमा बोर्डले २९ जलविद्युत्, चार बीमा, दुई अन्य, चार लघुवित्त, एक उत्पादन तथा प्रशोधन, एक होटेल र एक लगानी समूहका कम्पनीलाई आईपीओ अनुमति दिएको हो । अघिल्लो आव २०७८/७९ को तुलनामा २०७९/८० मा आईपीओ संख्या १४ ले बढी हो । आव २०७८/७९ मा बोर्डले २८ कम्पनीलाई ७ अर्ब २० करोड ३६ लाख ४२ हजार ५०० रुपैयाँ बराबरको ७ करोड २० लाख ३६ हजार ४२५ कित्ता आईपीओ अनुमति दिएको थियो । अघिल्लो वर्षको तुलनामा आव २०७९/८० मा ६ करोड ३२ लाख ३ हजार ५६९ कित्ताले बढी आईपीओ अनुमति दिएको छ । अघिल्लो वर्ष सबै कम्पनीले अंकित मूल्य १०० रुपैयाँमा शेयर विक्री गरेका थिए । अघिल्लो वर्ष आईपीओ अनुमति पाउने २८ मा १९ जलविद्युत्, आठ लघुवित्त र एक लगानी समूहअन्तर्गतका कम्पनी थिए । आईपीओ अनुमति पाउनेमा जलविद्युत् कम्पनी बढी अघिल्ला दुई आवको तथ्यांक हेर्दा आईपीओ स्वीकृति पाउनेमा जलविद्युत् कम्पनीको संख्या बढी छ । गत आवको कुल संख्यामा जलविद्युत् कम्पनीको अंश ६९ प्रतिशत छ । अनुमति पाएका २९ जलविद्युत् कम्पनीमध्ये मान्डु हाइड्रोपावरले प्रिमियमबापत १०६ रुपैयाँ थप गरी प्रतिकित्ता २०६ रुपैयाँमा शेयर बेचेको छ । अघिल्लो आवमा आईपीओ अनुमति पाउने २८ मा १९ जलविद्युत् कम्पनी थिए । आईपीओको अग्रस्थानमा रहेको जलविद्युत् कम्पनीको संख्या दोस्रो बजारमा समेत सबैभन्दा बढी छ । आईपीओलाई प्राथमिकता बढ्दो प्रारम्भिक सार्वजनिक निष्कासन गर्ने कम्पनी संख्या बढ्दै गएको अवस्थामा आगामी दिनमा अझ बढाएर लैजाने व्यवस्था बोर्डले गरेको छ । बोर्डले धितोपत्र बजारमा वास्तविक क्षेत्रका कम्पनी भित्त्याउने उद्देश्यले धितोपत्र दर्ता तथा निष्कासन नियमावली सातौंपटक संशोधन गरेको छ । सरकारले बोर्डले संशोधन गरेको उक्त नियमावली स्वीकृत गरिसकेकोले आगामी दिनमा बोर्डको उद्देश्य अनुपरूप कम्पनी भित्रिने अपेक्षा गरिएको छ । पब्लिक कम्पनीमा परिणत भएको एक वर्षभित्र आईपीओ जारी गर्न पाउने व्यवस्था संशोधित नियमावलीमा गरिएकाले आगामी दिनमा शेयर निष्कासन गर्ने कम्पनीको संख्या बढ्ने अनुमान गरिएको छ । एनआरएनको लगानी भित्र्याउन पहल नेपालको धितोपत्र बजारमा पछिल्ला वर्षमा आपूर्तिको तुलनामा माग कम देखिएको छ । यसको प्रत्यक्ष असर बजारमा परेको । नयाँनयाँ धितोपत्र औजार भित्त्याएर आम लगानीकर्ताको मनोबल बढाउने प्रयासमा जुटेको बोर्ड गैरआवासीय नेपाली (एनआरएन) को लगानीसमेत भित्त्याएर बजारको विकास र विस्तार गर्ने तयारीमा जुटेको छ । धितोपत्र औजारमा विविधता ल्याउने धेरै वर्षदेखिको योजना बोर्डले फेरि अघि बढाएको छ । गैरआवासीय नेपालीको लगानी भित्त्याउने दशकअघिको नीति हरेक वर्ष प्राथमिकतामा राख्दै आएको बोर्डले यस वर्षको नीति तथा कार्यक्रममा समेत स्थान दिएको छ । एनआरएनलाई पूँजी बजारमा सहज प्रवेशका लागि आवश्यक कानून तथा संस्थागत पूर्वाधार तयार गर्ने बोर्डको योजना छ । यसका लागि बोर्डले गैरआवासीय नेपाली लगानी गर्न उत्साहित हुने खालको नीति निर्माणमा जोड दिनुपर्ने आवश्यकता जानकारहरूले औंल्याएका छन् । बोर्डले सार्वजनिक निष्कासनअघि धितोपत्रको दोस्रो बजारको विकासलाई बढी प्राथमिकतामा राखेर अघि बढ्नुपर्ने माग लगानीकर्ताको छ । बढेको बजारमा मात्र आईपीओले राम्रो मूल्य पाउने भएकाले आईपीओप्रति आकर्षण बढ्न धितोपत्रको दोस्रो बजार बढ्नुपर्ने धारणा लगानीकर्ताको छ । पछिल्लो समय धितोपत्रको दोस्रो बजार घटेसँगै आईपीओ खरीदमा समेत लगानीकर्ताको माग कम हुँदै गएको देखिन्छ । यस आधारमा पनि नियामक निकाय बोर्डलाई धितोपत्रको प्राथमिक र दोस्रो बजारको विकास र विस्तारमा चुनौती थपिएको छ ।

Aarthik Abhiyan आश्विन २०८०

प्रिमियममा आईपीओ निष्कासन गरेका कम्पनीको शेयर मूल्य घट्दो

काठमाडौं । प्रिमियम मूल्यमा आईपीओ निष्कासन गरेका कम्पनीको शेयर मूल्य निरन्तर ओरालो लागेको छ । पछिल्लो समय प्रिमियम मूल्यमा आईपीओ निष्कासन गरी धितोपत्र दोस्रो बजारमा कारोबारमा आएका ७ कम्पनीमध्ये ५ ओटाको शेयर मूल्य घटेको छ, जसमा घोराही सिमेन्ट इन्डष्ट्रिज, रिलायबल नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स, सिटिजन्स लाइफ इन्स्योरेन्स, सन नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स र आइएमई लाइफ इन्स्योरेन्स छन् । प्राथमिक बजारमा महँगो दरमा आईपीओ निष्कासन गरेका यी कम्पनीहरूमा दोस्रो बजारमा भने लगानीकर्ताको आकर्षण देखिएको छैन । यी कम्पनीहरूको शेयर मूल्यमा कारोबारमा आएको एक–दुई दिन बढे पनि तेस्रो दिनबाट घट्ने गरेको पाइएको छ । खरीदकर्ताभन्दा पनि विक्रेता धेरै भएकाले शेयर मूल्य घटेको हो । प्रिमियम मूल्यमा आईपीओ निष्कासन गर्ने धेरैजसो कम्पनीको शेयरको संख्या धेरै छ । कम्पनीको शेयरको संख्या धेरै रहेकाले शेयरको आपूर्ति पनि बढेको छ । यस कारण दोस्रो बजारमा यी कम्पनीको शेयर मूल्य घटेको जानकारहरू बताउँछन् । प्रिमियममा आईपीओ निष्कासन गरेका कम्पनीहरूमध्ये घोराही सिमेण्टले सबैभन्दा महँगोमा शेयर निष्कासन गरेको थियो । कम्पनीले प्रतिकित्ता रू. ४३५ मा शेयर निष्कासन गरेको थियो । कम्पनीले अंकित मूल्यमा रू. ३३५ प्रिमियम थपेर आईपीओ निष्कासन गरेको थियो । कम्पनीको पहिलो कारोबार भने प्रतिकित्ता रू. ५६५ दशमलव ५० मा खुला भएको थियो । त्यसपछि कम्पनीको शेयर मूल्य अधिकतम रू. ५८१ दशमलव ४० सम्म पुगेको भए पनि गत बिहीवार यसको मूल्य प्रतिकित्ता रू.४३४ दशमलव ८ मा झरेको छ । यो आईपीओ मूल्यभन्दा पनि कम हो । त्यस्तै, चार जीवन बीमा कम्पनीले पनि नियामक निकाय बीमा प्राधिकरणले तोकेको चुक्ता पूँजी रू. ५ अर्ब पु¥याउनको लागि प्रिमियम मूल्यमा आईपीओ निष्कासन गरेका थिए । रिलायबल नेपाल लाइफले प्रिमियमसहित प्रतिकित्ता रू. २५७ मा आईपीओ निष्कासन गरेको थियो । कम्पनीको पहिलो कारोबार दिन प्रतिकित्ता रू.४८६ दशमलव ६ मा भएकोमा गत बिहीवार शेयर मूल्य घटेर ४२४ दशमलव ६ मा झरेको छ । कारोबार खुलेको पहिलो दिन कम्पनीको शेयर मूल्य उच्च हुँदा प्रतिकित्ता रू. ५३५ दशलमव २ सम्म पुगेको थियो । सिटिजन्स लाइफ इन्स्योरेन्सले प्रिमियमसहित प्रतिकित्ता रू. २४४ मा आईपीओ निष्कासन गरेको थियो । कम्पनीको पहिलो कारोबार दिन रू. ५०८ मा शेयर कारोबार खुला भएकोमा गत बिहीवार शेयर मूल्य प्रतिकित्ता रू. ४१० मा झरेको छ । त्यस्तै सन नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनीले प्रिमियमसहित प्रतिकित्ता रू. २३९ मा आईपीओ निष्कासन गरेको थियो । यस कम्पनीको पहिलो कारोबार दिन प्रतिकित्ता रू.४७५ दशमलव २ मा शेयर कारोबार खुला भएकोमा बिहीवार रू. ४४० मा झरेको छ । आइएमई लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनीले प्रिमियम सहित प्रतिकित्ता रू. २३६ दशमलव ९१ मा आईपीओ निष्कासन गरेको थियो । कम्पनीको पहिलो कारोबार प्रतिकित्ता रू.५२९ दशमलव ५ भएकोमा बिहीवार कम्पनीको शेयर मूल्य रू. ४८० दशलमव ९० मा झरेको छ । प्रिमियममा आईपीओ निष्कासन गरेका बाँकी दुई कम्पनीहरूको शेयर मूल्य भने बढेको छ । माण्डु हाइड्रोपावरले प्रिमियमसहित प्रतिकित्ता रू. २०६ मा आईपीओ निष्कासन गरेको थियो । गत बुधवार पहिलो कारोबारका लागि कम्पनीको शेयर मूल्य रू. ३७३ दशमलव २ तोकिएकोमा गत बिहीवार कम्पनीको शेयर मूल्य बढेर रू.४४० दशमलव १० पुगेको छ । यस्तै, गत बिहीवार पहिलो कारोबारका लागि रू ३६१.१ तोकिएको भगवती हाइड्रोपावरको शेयर मूल्य बढेर रू.३९७.२ पुगेको छ ।

Aarthik Abhiyan भाद्र २०८०

घोराही सिमेन्टको आईपीओ सबै आवेदकको भागमा पर्ने

काठमाडौं । घोराही सिमेन्ट इण्डष्ट्री लिमिटेडको आईपीओ सबै आवेदकहरूले पाउने भएका छन् । कम्पनीको आईपीओ खरीदका लागि अन्तिम दिनसम्म ६ लाख ७३ हजार ८३९ जनाको आवेदन परेको छ । सिडिएस एण्ड क्लियरिङ लिमिटेडले दिएको जानकारी अनुसार यी आवेदकहरूबाट २ करोड ५४ लाख २० हजार ३२० कित्ता आईपीओ खरीद माग भएको हो । कित्ताको हिसाबमा मागभन्दा करीब ३ गुणा बढी आवेदन परेको हो । कम्पनीको आईपीओ आवेदक संख्याको हिसाबमा बाँडफाँट हुनेछ । कम्पनीले सर्वसाधारणमा प्रिमियम मूल्यसहित प्रतिकित्ता रू. ४३५ मूल्यमा ६९ लाख ११ हजार ६७० कित्ता आईपीओ विक्री गरेको हो । पछिल्लो बाँडफाँट व्यवस्था अनुसार कम्पनीको आईपीओ ६ लाख ९१ हजार १६७ जनाले १० कित्ताका दरले पाउने थिए । तर, कम्पनीको आईपीओ खरीदका लागि योभन्दा कम संख्यामा आवेदकहरू रहेका छन् । सबै आवेदक योग्य भएमा सबै आवेदकहरूले १० कित्ता शेयर पाउनेछन् भने केही आवेदकहरूले २० कित्तासम्म शेयर हात पार्नेछन् । सर्वसाधारणमा आईपीओ निष्कासनका क्रममा परेको आवेदनको संख्यालाई हेर्दा घोराहीको आईपीओ खरीदका लागि कम आवेदकहरूले मात्र आवेदन दिएका छन् । सर्वसाधारणमै जारी भएको आईएमई लाइफको आईपीओ खरीदका लागि भने १२ लाख ९० हजार ७४१ जनाबाट आवेदन परेको छ । सिडिएससीका अनुसार अन्तिम दिनसम्म आईएमई लाइफको यी आवेदकहरूबाट १ करोड ५७ लाख ८७ हजार १५० कित्ता आईपीओ खरीद माग भएको हो, जुन मागभन्दा १ दशमलव ६४ गुणा बढी आवेदन हुन आउँछ । आईएमई लाइफले पनि प्रिमियम मूल्यमै सर्वसाधारणमा आईपीओ विक्री गरेको हो । यस कम्पनीले प्रतिकित्ता रू. १०० अंकित मूल्यमा प्रिमियमबापत रू. १३६ दशमलव ९१ थप गरी प्रतिकित्ता रू. २३६ दशमलव ९१ मा सर्वसाधारणमा आईपीओ जारी गरेको हो । कम्पनीले असार २० गतेदेखि २५ गतेसम्म सर्वसाधारणमा आईपीओ विक्री गरेको हो । घोराही सिमेन्टको आईपीओ भने नेपाल धितोपत्र बोर्डबाट अनुमति पाउदादेखि नै विवादित बनेको थियो । सर्वसाधारण लगानीकर्ताहरूले शुरुआती दिनदेखि नै घोराही सिमेन्टको आईपीओको प्रिमियम मूल्य बढी भएको भन्दै आईपीओ नभर्न आग्रह गर्दै आएका थिए । जेठ ३१ गतेदेखि विक्रीमा आएको घोराहीको आईपीओ खरीदमा नक्कली आवेदन दिएको प्रमाण भेटिएपछि असार ४ गतेदेखि स्थगित भएको थियो । बोर्डले आवश्यक छानबिन गर्न भन्दै घोराहीको आईपीओ असार ४ गतेदेखि नै रोक्का राखेको थियो । आर्थिक वर्षको अन्त्यको समय रहेकाले लगानीकर्ताको पैसा लामो समय रोक्का नराख्ने उद्देश्यसहित बोर्डले छानबिन जारी राख्दै निष्कासन प्रक्रिया खुला गर्ने निर्णय असार २० गते गरेको थियो । बोर्डको निर्णयपछि असार २१ गतेदेखि २५ गतेसम्म कम्पनीले सर्वसाधारणमा पुनः आईपीओ विक्री गरेको हो । कम्पनीको आईपीओ निष्कासन तथा विक्री प्रबन्धकमा हिमालयन क्यापिटल लिमिटेड र नबिल इन्भेष्टमेन्ट बैंकिङ लिमिटेड छन् । यस कम्पनीले २०६९ सालदेखि आफ्नै चुनढुंगा खानीमार्फत क्लिंकर उत्पादन गर्दै आएको छ । हाल कम्पनीले दाङ जिल्लामा रहेको सिमेन्ट तथा क्लिंकर उद्योगबाट नवीनतम प्रविधि प्रयोग गरी सिमेन्ट तथा क्लिंकर उत्पादन गरिरहेको छ । हाल कम्पनीले नेपालमा प्रसिद्ध सगरमाथा ब्रान्डअन्तर्गत क्लिंकर तथा ओपीसी र पीपीसी सिमेन्टको उत्पादन तथा विक्री वितरण गरिरहेको छ ।

Aarthik Abhiyan जेष्ठ २०८०

घोराही सिमेन्टको आईपीओ विवाद

शेयर बजार विस्तार भएसँगै यसमा अनेक किसिमका विकृति र हल्ला फैलने गर्दछ । कतिपय हल्ला निराधार हुन्छन् भने कतिपयचाहिँ अनुसन्धानबाट सही प्रमाणित पनि हुन्छन् । घोराही सिमेन्ट इन्डस्ट्रीले प्रिमियम मूल्यमा विक्री गर्न प्रारम्भिक सार्वजनिक निष्कासन (आईपीओ) जारी गरेको र त्यसमा बैंकमा रकम नभएका व्यक्तिले ठूलो संख्यामा आईपीओ भरेको भनेर विवाद आएको छ । नक्कली आवेदनकर्ताले आवेदन हालेको भनी आवाज उठेपछि नेपाल धितोपत्र बोर्डले आईपीओ निष्कासन प्रक्रिया रोकी अध्ययन थालेको छ । यस घटनाले विभिन्न प्रश्नहरू जन्माएको छ । पहिलो त कम्पनीले बढी माग भएको अवस्थामा आईपीओ विक्री बन्द गर्नुपर्नेमा उल्टै समय थप गर्‍यो । यसरी समय थप गरेकाले कम्पनीको नियतमाथि प्रश्न उठेको हो । किन म्याद थप्न पर्‍यो भन्नेमा उसले चित्तबुझ्दो जवाफ दिनसक्नुपर्छ । यद्यपि कम्पनीले विवाद सृजना भएदेखि नै आफ्नो दोष नभएको अडान लिइरहेको छ । कम्पनी मात्र नभई यस विवादमा सम्बद्ध सबै पक्षले आआफ्नो भनाइ राखेका छन् । नेपालको शेयरबजारमा यसबारे अझै जानकारीको कमी रहेको देखिन्छ । शेयरबजारमा लगानी गर्नु भनेको बैंकमा पैसा राख्नुसरह होइन भन्ने कुरा बुझ्न आवश्यक छ । प्रिमियम मूल्य नै महँगो भएको भनी शुरूमै यो आईपीओबारे विवाद उठेको हो । आईपीओ निष्कासन गर्दा क्रेडिट रेटिङ गर्नु अनिवार्य हुन्छ । घोराही सिमेन्टको क्रेडिट रेटिङ केयर रेटिङले गरेको हो । उक्त क्रेडिट रेटिङको कम्पनीसँग सम्बन्ध रहेको बताइन्छ । यद्यपि क्रेडिट रेटिङ कम्पनीले मनलाग्दी रेटिङ भने गर्ने होइन । रेटिङ गर्ने कम्पनीमा विदेशी कम्पनीको पनि संलग्नता हुने भएकाले नेपालमा हुने त्रुटिले उसको अन्तरराष्ट्रिय छविमा प्रभाव पर्छ । क्रेडिट रेटिङ कम्पनीले रेटिङ गर्न विभिन्न आधार लिएको हुन्छ । त्यसमा उसले यसमा हुन सक्ने सम्भावित पक्षबारे पनि उल्लेख गरेको हुन्छ र लगानीकर्तालाई त्यसबारे पनि सूचना दिइएको हुन्छ । उसले दिएको रेटिङकै आधारमा लगानी गर्नयोग्य हुने भए अमेरिकामा उच्च रेटिङ पाएका बैंकहरू किन डुब्थे ? त्यसैले लगानीकर्ताले आफै विश्लेषण गरेर लगानी गर्ने बानी गर्नुपर्छ । त्यसमा यो सहयोगी मात्रै हुन्छ । नेपालको शेयरबजारमा यसबारे अझै जानकारीको कमी रहेको देखिन्छ । शेयरबजारमा लगानी गर्नु भनेको बैंकमा पैसा राख्नुसरह होइन भन्ने कुरा बुझ्न आवश्यक छ । आईपीओ निष्कासनको अनुमति दिने नेपाल धितोपत्र बोर्डले घोराही सिमेन्टको आईपीओ निष्कासनमा सबै प्रक्रिया पूरा गरेको दाबी गरेको छ । पक्कै पनि बोर्डले आईपीओका लागि स्वीकृति दिँदा आवश्यक सबै दस्तावेजको अध्ययन गरेको हुनुपर्छ । प्रक्रिया पूरा गरेर आईपीओ निष्कासनका लागि स्वीकृति दिनुपर्ने बाध्यता उसको छ । घोराही सिमेन्टमा पनि यस्तै भएको छ भन्न सकिन्छ । यद्यपि बोर्डले यसरी प्राप्त कागजातको प्रामाणिकता र विश्वसनीयतामा अध्ययन नगरेको भने हुन सक्छ । बोर्डमा क्रेडिट रेटिङसम्बन्धी विज्ञ जनशक्ति नभए पनि कम्पनीले बुझाएको रिपोर्टलाई स्वीकार्नुको विकल्प देखिँदैन । बोर्डले अनुमति दिएको भन्दैमा सबै आईपीओ सुरक्षित लगानी हुन् भन्ने सोच गलत हो । कम्पनीले पूरा गरेको प्रक्रिया सही छ वा गलत भन्ने कुराको यकीन गर्न आवश्यक छ भने बोर्डलाई त्यस्तो अधिकारको व्यवस्था गर्न सकिन्छ । नेपाली शेयरबजारमा हल्ला अलि बढी हुने गरेको चर्चा पहिलेदेखिकै हो । त्यही हल्लाकै आधारमा कतिपयले कमाइरहेका पनि हुन्छन् । यो घटनाबाट लगानीकर्ताले पाठ सिक्नुपर्ने हुन्छ । त्यो पाठ हो : विनाविश्लेषण र अध्ययन आईपीओमा नै पनि लगानी गर्नु हुँदैन । इक्विटीको मूल्य कति सही हो भन्न सकिँदैन । सार्वजनिक हुनुअघि नै आर्थिक पक्ष कमजोर छ भनिएको नेपाल रिपब्लिक मिडियाको सबै आइपीओ विक्री नहुनुपर्ने हो तर आवश्यकभन्दा बढी माग भयो । यसको अर्थ लगानीकर्ताले त्यसलाई आफ्नै हिसाबले व्याख्या गरे । लाभ हुने ठानेर आकर्षित भए । त्यसैले शेयरबजारमा कसले कति मूल्य निर्धारण गर्‍यो वा कुन कम्पनी कस्तो भन्नु भन्दा पनि लगानीकर्ताले त्यसलाई कसरी लिन्छन् भन्ने नै महत्वपूर्ण कुरा हो ।

Aarthik Abhiyan जेष्ठ २०८०

घोराही सिमेन्टले आईपीओ निष्कासन गर्ने

घोराही सिमेन्ट इण्डष्ट्री लिमिटेडले यही जेठ ३२ गतेदेखि सर्वसाधारणमा आईपीओ निष्कासन गर्ने भएको छ । कम्पनीले सर्वसाधारणमा ३३५ रुपैयाँ प्रिमियम मूल्य थप गरी ४३५ रुपैयाँमा आईपीओ निष्कासन गर्न लागेको हो । कम्पनीलाई नेपाल धितोपत्र बोर्डले कुल ७९ लाख ४३ हजार ८०१ कित्ता आईपीओ बिक्री गर्न अनुमति दिएको थियो । कुल कित्तामध्ये कम्पनीले वैदेशिक रोजगारीमा रहेका […]

कारोबार दैनिक बैशाख २०८०

घोराही सिमेन्टको प्रिमियम आईपीओ जोखिमपूर्ण, विवरणपत्र नै भ्रामक

नेपाल धितोपत्र बोर्डले नै कुनै समय बढी मूल्य आम्दानी अनुपात भएका कम्पनीमा लगानी गर्नु जोखिमपूर्ण हुने भन्दै ५१ वटा कम्पनीको सूची प्रकाशन गरेर लगानीकर्तालाई सचेत बनाएको थियो । उही धितोपत्र बोर्डले पीई रेसियो ८७० गुणा हुनेगरी घोराही सिमेन्टलाई प्रिमियम मूल्यमा आईपीओ निष्कासन गर्न स्वीकृति प्रदान गर्नु आफैंमा विरोधाभाषपूर्ण छ ।

अनलाइनखबर चैत्र २०७९

उच्च प्रिमियम मूल्यसहित आईपीओ खोलेको घोराही सिमेन्ट शंकाको घेरामा

काठमाडौं । विभिन्न काण्डमा मुछिएको घोराही सिमेन्ट इन्डस्ट्रीले उद्योग प्रभावित क्षेत्रका स्थानीय बासिन्दा तथा वैदेशिक रोजगारीमा रहेका नेपालीका लागि जारी गरेको साधारण सेयर (आईपीओ)प्रति लगानीकर्ताको न्यून चासो देखिएको छ । मंगलबारदेखि बिक्री खुल्ला गरिएको कम्पनीको आईपीओ स्थानीयवासीबाट बहिष्कारजस्तै छ । वैदेशिक रोजगारी तर्फबाट पनि तीन दिनको अवधिमा पर्याप्त आवेदन नपरेको स्रोतले नेपाल समाचारपत्रलाई जानकारी दियो […]

नेपाल समाचारपत्र चैत्र २०७९

प्रिमियममा आईपीओ जारी गर्न घोराही सिमेन्टले पायो अनुमति

काठमाडौं । घोराही सिमेन्ट इन्डस्ट्री लिमिटेडले प्रिमियम मूल्यमा आईपीओ निष्कासनको अनुमति पाएको छ । नेपाल धितोपत्र बोर्डले वैशाख ६ गते कम्पनीलाई आईपीओ निष्कासनको अनुमति प्रदान गरेको हो । कम्पनीले उद्योग प्रभावित क्षेत्रका स्थानीय र सर्वसाधारणलाई गरी कुल ७९ लाख ४३ हजार ८०१ कित्ता शेयर निष्कासन गर्न अनुमति पाएको हो । कुल कित्ता आईपीओमध्ये ३ लाख ९७ हजार १९० कित्ता शेयर उद्योग प्रभावित स्थानीयलाई र ७५ लाख ४६ हजार ६११ कित्ता शेयर सर्वसाधारणमा वितरण हुनेछ । कम्पनीले स्थानीय र सर्वसाधारणलाई फरकफरक मूल्यमा आईपीओ विक्री गर्न अनुमति पाएको हो । बोर्डले आयोजना प्रभावित स्थानीयमा प्रतिकित्ता रू. ४०० र सर्वसाधारणलाई प्रतिकित्ता रू. ४३५ मा आईपीओ विक्री गर्न कम्पनीलाई अनुमति दिएको हो । कम्पनीको आईपीओ निष्कासन तथा विक्री प्रबन्धकमा हिमालयन क्यापिटल र नबिल इन्भेष्टमेन्ट विक्री प्रबन्धक रहेका छन् । कम्पनीले प्रिमियम मूल्यमा आईपीओ निष्कासनको अनुमति माग्दै गत साउन ९ गते बोर्डमा आवेदन दर्ता गराएको थियो । आवेदन दिएको नौ महीनामा कम्पनीले आईपीओ निष्कासनका लागि अनुमति पाएको हो । विसं. २०६४ सालमा दर्ता भई विसं. २०६९ सालदेखि आफ्नै चुनढुंगा खानीमार्फत क्लिंकर उत्पादन गरी व्यावसायिक उत्पादन शुरू गरेको घोराही सिमेन्ट इन्डस्ट्रीले दाङ जिल्लामा रहेको सिमेन्ट तथा क्लिंकर उद्योगबाट नवीनतम प्रविधि प्रयोग गरी सिमेन्ट तथा क्लिंकर उत्पादन गरिरहेको छ । कम्पनीले नेपालमा प्रसिद्ध सगरमाथा ब्रान्डअन्तर्गत क्लिंकर तथा ओपीसी र पीपीसी सिमेन्टको उत्पादन तथा विक्री वितरण गरिरहेको छ ।

Aarthik Abhiyan चैत्र २०७९

घोराही सिमेन्टले प्रिमियम मूल्यमा आईपीओ जारी गर्ने

१ साउन, काठमाडौं । घोराही सिमेन्ट इन्डस्ट्री लिमिटेडले प्रिमियम मूल्यमा आईपीओ जारी गर्ने भएको छ । कम्पनीले आईपीओ निष्कासको प्रक्रिया अगाडि बढाउँदै बिक्री प्रबन्धकमा हिमालयन क्यापिटल लिमिटेड र नबिल इन्भेष्टमेन्ट बैंकिङ लिमिटेडलाई नियुक्त गर्ने सम्झौता …

अनलाइनखबर आषाढ २०७९