पश्चिमा संस्कृतिको बढ्दो प्रभावले लोप हुँदै धान नाच

बहुभाषिक, बहुसांस्कृतिक, बहुजातीय मुलुक नेपालमा हरेक जातजातिको मौलिक कला–संस्कृति राष्ट्रको सम्पत्ति हो र यसको पुनः उत्थानका लागि राज्य र सम्बन्धित समुदायको सहकार्य हुनु पर्दछ । तर, जातीय पहिचान र अधिकारको नाममा सडक तताउनेहरु आफ्नो कला, संस्कृति, सम्पदा मासिंदै गएकोमा भने कुनै चिन्ता व्यक्त गर्दैनन् । सरोकारवालाहरुको वेवास्ताका कारण लोप हुने अवस्थामा पुगेको एउटा कला हो …

सम्बन्धित सामग्री

लोप हुँदै धान नाच

धान नाच (याःलाङ) पूर्वी क्षेत्रमा बसोबास गर्ने आदिवासी जनजाति समुदाय अन्तर्गत लिम्बू (याक्थुङ) जातिको मौलिक संस्कृति हो । नयाँ पुस्ताले मौलिक संस्कार र संस्कृतिप्रति चासो नदिँदा धान नाच लोप हुँदै गएको छ । नयाँ पुस्ता आधुनिकतामा रमाउन थाल्नाले लिम्बू जाति तथा पुर्बेली समुदायमै लोकप्रिय रहेको धान नाच दिनदिनै लोप हुँदै गएको हो ।

लोप हुँदै लिम्बू समुदायको ‘धान नाच’ नयाँ पुस्ताले महत्व नै बुझेन

विराटनगर : ‘हामी मेलापात, पाहुना जाँदा धान नाचेर रात कटाउथ्यौँ।’ ७२ वर्षीय मेरा बुवाले आफ्नो तन्नेरी उमेरको किस्सा खुब सुनाउँथे। संखुवासभा जिल्लाको चैनपुरमा जन्नेमका बा मिश्रित समुदायमा हुर्के।राई, आर्र्य समुदाय, नेवार समुदायको बीचमा बाल्यकाल बितेकाले पनि होला आफ्नो भाषा लिम्बू भाषा बोल्न सक्दैनन्। तर, धान नाच अर्थात लिम्बू संस्कृतिसँग जोडिएको मौलिक नाचमा भने बढो चाख लाग्ने गरेको अनुभव सुनाउने गर्देथे। वारिपारिको गाँउमा (चैनपुरको केही स्थानमा लिम्बू समुदायको बाहुल्यता छ) पाहुना जाँदा

‘खला’बाट हराउँदै धान नाच

पाँचथर – लिम्बू समुदायमा नाचिने मौलिक नाच हो धान नाच । सुख–दुःख, मेलपात, हाटबजार र अरु उत्सवहरुमा पालाम गाउँदै यो नाच नाच्ने गरिन्छ । तर पछिल्लो समय लिम्बू समुदायको चिनारी धान नाच लोप हुँदै गएको छ । पूर्वका लिम्बू बाहुल्य जिल्लाहरु ताप्लेजुङ, पाँचथर, इलाम, झापा, मोरङ, सुनसरी, धनकुटा, तेह्रथुम र संखुवासभा लगायतमा नाचिने धान नाच लोप हुन लागेको हो । पहिले जताततै नाचिने धान नाच अहिले ‘खला’बाट विस्थापित भएर भिडियो र स्टेजमा सीमित हुन पुगेको छ । कला र संस्कृति नयाँ पुस्तालाई हस्तान्तर...

धान नाच लोप हुँदै, जोगाउन छैन युवाको रुचि

धनकुटा : पूर्वी नेपालमा बसोबास गर्दै आएका लिम्बू समुदायको आफ्नै भाषा, लिपी, कला र संस्कृति छ। धान नाच लिम्बू समुदायको मौलिक र लोकप्रिय संस्कृति हो।तर, पछिल्लो पुस्ताले आफ्नो समुदायको मौलिक संस्कृति धान नाचमा चासो नदिँदा लोप हुने अवस्थामा पुगेको छ।१०/१२ वर्ष पहिले स्थानीय गाउँघरमा विभिन्न अवसरमा लाग्ने मेलापातमा जताततै देखिने लिम्बूको मौलिक नाच हिजोआज देखिन छाडेको छ।धान नाच पूर्वी पहाडी जिल्ला धनकुटा, तेह्रथुम, संखुवासभा, पाँथचर, इलाम, ताप्लेजुङसहित भारतको सिक्किम, दार्जिलिङ, सुकिया पोखरी र