थाहा खबर

बैशाख २०७९

स्वदेशी उत्पादन बढेपछि विद्युत् आयात घट्यो

काठमाडौं : नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले विस्तारै विद्युत् आयात घटाउँदै लगेको छ।पछिल्लो साता मुलुकभर वर्षा वृद्धिसँगै खोलानालामा जलप्रवाह बढ्न थालेपछि नेपालमा विद्युत् उत्पादन वृद्धि भएको छ। जसका कारण आयात पनि कम गरिएको प्राधिकरणका प्रवक्ता सुरेशकुमार भट्टराईले थाहा खबरलाई जानकारी दिए। उनका अनुसार हाल नेपालमा दैनिक करिब २९ हजार मेगावाट प्रतिघण्टा विद्युत् उत्पादन भइरहेको छ। नियमित पानी पर्न थालेपछि आन्तरिक उत्पादनमा सुधार आएको हो।३३ हजार मेगावट प्रतिघण्टा माग धान्नका लागि

पूर्ण विवरण

सम्बन्धित सामग्री

जेठ पहिलो साताबाट विद्युत् निर्यात हुँदै यस वर्ष १२ सय मेगावाट निर्यात गरिने

आगामी जेठ पहिलो साताबाट भारततर्फ विद्युत् निर्यात हुने भएको छ । सुक्खा यामका कारण स्वदेशी उत्पादन कम हुँदा अहिले भारतबाट नै विद्युत् आयात भइरहेको छ । अब गर्मीमा हिउँ पग्लिएर खोलामा पानीको...

नयाँ पत्रिका चैत्र २०७९

बिजुली निर्यात शुरू भए पनि आयात कायमै

काठमाडौं । स्वदेशी उत्पादन बढ्न थालेसँगै नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले भारतमा बिजुली निर्यात शुरू गरेको छ । प्राधिकरणले यहाँ खपत भएर बाँकी रहने विद्युत् भारतमा निर्यात गर्न थाले पनि आयात गर्नुपर्ने बाध्यता कायमै छ । प्राधिकरणले अझै भारतबाट चौबीसै घण्टा न्यूनतम ६० मेगावाट विद्युत् आयात गरिरहेको छ । प्राधिकरणले विशेषगरी सुदूरपश्चिम क्षेत्रलाई लक्ष्य गरेर टनकपुर प्रसारण लाइनबाट उक्त परिमाणमा विद्युत् आयात गरेको हो । सुदूरपश्चिममा विद्युत् आयोजनाको संख्या कम छ । त्यसो हुँदा त्यस क्षेत्रमा अझै पनि मागअनुसार विद्युत् उत्पादन हुन सकेको छैन । प्रसारण लाइन पर्याप्त नहुँदा अन्य क्षेत्रको बिजुली त्यहाँ पुर्‍याउन सकिएको छैन । यस्तै प्राविधिक समस्याले विद्युत् आयात गर्नुपर्ने बाध्यता कायमै रहेको प्राधिकरणका प्रवक्ता सुरेश भट्टराईले बताए । ‘भारतमा विद्युत् निर्यात गर्न शुरू गरे पनि प्राविधिक समस्याका कारण आयात गर्नुपर्ने बाध्यता कायमै छ । सुदूरपश्चिम क्षेत्रमा अझै पनि मागअनुसार विद्युत् उत्पादन हुन सकेको छैन,’ उनले भने, ‘त्यसैले टनकपुरबाट सामान्य अवस्थामा समेत ५०/६० मेगावाट विद्युत् आयात गरिरहेका छौं । तर, यो अवस्था लामो समयसम्म जाँदैन । स्वदेशी उत्पादन बढ्दै गएका कारण अब छिट्टै त्यो आयात पनि विस्थापित हुन्छ ।’ स्वदेशी उत्पादन बढेसँगै प्राधिकरणले गत बिहीवारदेखि भारतमा विद्युत् निर्यात गर्न थालेको थियो । त्रिशूली र देवीघाट जलविद्युत् आयोजनालाई स्रोत मानेर प्राधिकरणले बिहीवारदेखि ३९ मेगावाट विद्युत् निर्यात गर्दै आएको छ । शनिवारदेखि १४४ मेगावाट क्षमताको कालीगण्डकी जलविद्युत् आयोजनालाई स्रोत मानेर थप १४० मेगावाट विद्युत् निर्यात गरिरहेको छ । प्राधिकरणले अधिकतम प्रतियुनिट १९ रुपैयाँ (भारू १२) मा भारतमा बिजुली निर्यात गरिरहेको छ । नेपालका अधिकांश जलविद्युत् आयोजना नदी प्रवाहमा आधारित छन् । त्यसकारण वर्षायाममा खोलामा पानी बढी हुँदा आयोजनाहरू पूर्ण क्षमतामा सञ्चालन हुन्छन् । यहाँको उत्पादन बढी हुँदा भारतमा निर्यात गर्न सकिन्छ । तर, हिउँदमा खोलामा पानी कम हुँदा उत्पादन घट्छ । त्यो समयमा भने प्राधिकरणले भारतबाटै विद्युत् आयात गरेर यहाँको माग पूर्ति गर्दै आएको छ । भारतमा भने कोइलामा आधारित आयोजना बढी हुँदा जुनसुकै बेला पनि आवश्यकताअनुसार विद्युत् उत्पादन गर्न सकिन्छ । तर, पछिल्लो समय रूस–युक्रेन तनावका कारण कोइलाको अभाव हुँदा भारतमा विद्युत् उत्पादन कम छ । यसले गर्दा भारतमा बिजुली किनबेच मूल्य अझै पनि उच्च विन्दुमा छ । त्यो अवस्थामा प्राधिकरणले १/२ महीनायता भारतीय बजारबाट पर्याप्त मात्रामा बिजुली पाउन सकेको थिएन । त्यसबेला प्राधिकरणले यहाँ लोडशेडिङसमेत गरेको थियो । अहिले लोडशेडिङ गर्नुपर्ने बाध्यता अन्त्य भएको छ । मंगलवारदेखि त मर्स्याङ्दी जलविद्युत् आयोजनाको ७० मेगावाट बिजुली पनि निर्यात गरिने प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङले बताए । ‘स्वदेशी उत्पादन बढेसँगै हामीले अहिले दैनिक २०० मेगावाट हाराहारी विद्युत् निर्यात गर्न शुरू गरेका छौं । मंगलवारदेखि मर्स्याङ्दी आयोजनाको ७० मेगावाट पनि निर्यात गर्छौं,’ आर्थिक अभियानसँग उनले भने, ‘साथै, भारतबाट विद्युत् विक्रीको अनुमति पाएका अन्य आयोजनाको बिजुली पनि अब छिट्टै निर्यात हुन्छ ।’ भारतले कालीगण्डकी ए, मर्स्याङ्दी, मध्यमर्स्याङ्दी, लिखु–४, त्रिशूली र देवीघाट जलविद्युत् आयोजनाको ३६४ मेगावाट बिजुली आफ्नो बजारमा विक्री गर्न प्राधिकरणलाई स्वीकृति दिएको छ । बाँकी रहेका अन्य आयोजनाबाट पनि छिट्टै निर्यात शुरू गर्ने प्राधिकरणको तयारी छ । अहिले नेपालमा विद्युत्को कुल जडितक्षमता २२ सय मेगावाट हाराहारी छ । उत्पादन भने १५/१६ सय मेगावाट हाराहारी छ । पिक टाइममा विद्युत् माग पनि १५/१६ सय मेगावाट हाराहारी पुग्छ । त्यसअनुसार पिक टाइममा कम बिजुली निर्यात गर्नुपर्ने हुन्छ । अन्य समयमा भने २०० मेगावाट निरन्तर निर्यात भइरहेको प्राधिकरणको भनाइ छ ।

Aarthik Abhiyan बैशाख २०७९

भारतमा २०० मेगावाट बिजुली बेच्न टेन्डर

काठमाडौं । अहिले औपचारिक रूपमै लोडशेडिङ गरिरहेको नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले आगामी वर्षात्मा भने २०० मेगावाट बिजुली भारतमा विक्री गर्ने भएको छ । प्राधिकरणले बोलकबोल (टेन्डर) मार्फत उक्त परिमाणको बिजुली भारतमा विक्री गर्न लागेको हो । प्राधिकरणले नेपालका विभिन्न जलविद्युत् आयोजनाबाट उत्पादन हुने २०० मेगावाट बिजुली भारतमा विक्री गर्नेछ । यसका लागि शुक्रवार टेन्डर सूचना प्रकाशित गरी भारतीय विद्युत् व्यापार कम्पनीलाई प्रस्ताव पेश गर्न आह्वान गरेको छ । प्राधिकरणले साढे ४ महीना (२०२२ जुलाई १ देखि नोभेम्बर १५) सम्मका लागि त्यो बराबरको बिजुली भारत विक्री गर्न लागेको हो । उक्त विद्युत् किन्न इच्छुक भारतीय कम्पनीहरूले जेठ १३ गते (मे २७) मध्याह्न १२ बजेसम्म प्रस्ताव पेश गरिसक्नुपर्ने छ । सोही दिन प्राप्त प्रस्ताव खोलिने प्राधिकरणको भनाइ छ । इच्छुक कम्पनीले न्यूनतम ५० मेगावाट विद्युत् किन्ने गरी प्रस्ताव पेश गर्नुपर्ने शर्त राखिएको छ । विद्युत् खरीदविक्री दरका लागि भने सीमा तोकिएको छैन । टेन्डरमा जुन कम्पनीले धेरै दर तोक्छन्, उनीहरूलाई नै छनोट गरिने प्राधिकरणको भनाइ छ । यो टेन्डर सफल भएमा प्राधिकरणले पहिलोपटक भारतमा व्यावसायिक रूपमा विद्युत् निर्यात गर्न शुरू गर्नेछ । यसअघि विद्युत् आदानप्रदान वा इनर्जी बैंकिङको रूपमा भारतमा निर्यात गर्दै आएको थियो । प्राधिकरणले नेपालका विभिन्न ६ जलविद्युत् आयोजनाको ३६४ मेगावाट विद्युत् भारतमा विक्री गर्न पाउने गरी स्वीकृति पाएको छ । त्यसमध्येबाट २०० मेगावाट स्थिर मूल्य दरमा विक्री गर्ने गरी टेन्डर आह्वान गरिएको हो । प्राधिकरणले त्यसबाहेकको बिजुली भने भारतीय खुला विद्युत् बजार (डे अहेड मार्केट) मा दैनिक बिडिङ गरेर विक्री गर्न सक्नेछ । प्राधिकरणले भारतीय खुला विद्युत् बजारमा बिजुली किनबेच गर्न पाउने गरी यसअघि नै स्वीकृति पाइसकेको थियो । स्वीकृतिअनुसार प्राधिकरणले भारतीय बजारमा दैनिक बिडिङ गरेर पनि बिजुली किनबेच गर्न पाउनेछ । त्यसरी बिजुली किनबेच गर्दा हरेक दिन विक्री मूल्य फरक हुनेछ । साथै, टेन्डरमार्फत स्थिर मूल्यमा पनि बिजुली किनबेच गर्न पाइनेछ । अहिले प्राधिकरणले भारतको खुला बजारबाट दैनिक बिड गरेर विद्युत् आयात गरिरहेको छ । प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङले टेन्डरमार्फत भारतमा २०० मेगावाट विद्युत् विक्री गर्ने प्रक्रिया अगाडि बढाएको बताए । ‘भारतीय बजारमा ३६४ मेगावाट विद्युत् विक्री गर्न हामीले अनुमति पाइसकेका छौं । त्यसमा २०० मेगावाट टेन्डरमार्फत विक्री गर्न लागेका हौं,’ उनले भने, ‘भारतीय कम्पनीहरू के कसरी आउँदा रहेछन्, त्यो हेर्न पनि हामीले टेन्डर गरेका हौं । त्यसपछि पनि विद्युत् बाँकी भएमा डे अहेड मार्केटमा विक्री गर्न सक्नेछौं ।’ सुक्खा यामका कारण अहिले स्वदेशी उत्पादन कम हुँदा प्राधिकरणले भारतबाटै विद्युत् आयात गरिरहेको छ । तर, उसले भारतबाट मागअनुसार बिजुली पाउन सकेको छैन । भारतमा कोइलाबाट विद्युत् उत्पादन हुन्छ । रूस–युक्रेन तनावका कारण पछिल्लो समय कोइला अभाव हुँदा भारतको विद्युत् उत्पादन घटेर उतै लोडशेडिङ हुन थालेको छ । फलस्वरूप प्राधिकरणले त्यहाँबाट बिजुली पाउन नसकेको हो । आपूर्ति व्यवस्थापन गर्न यहाँ पनि औद्योगिक क्षेत्रमा लोडशेडिङ गर्न थालिएको छ । वर्षात्को समयमा खोलामा पानी बढेपछि यहाँको उत्पादन स्वत: बढ्छ । वर्षात्मा नेपालका जलविद्युत् आयोजनाहरू कुल क्षमतामै सञ्चालन हुन्छन् । त्यो अवस्थामा भने नेपालमा मागभन्दा बढी विद्युत् उत्पादन हुने गर्छ । अहिले राष्ट्रिय प्रसारण लाइनमा विद्युत्को कुल जडितक्षमता २१९१ मेगावाट छ । वर्षात्मा उक्त बराबर विद्युत् उत्पादन हुन्छ । अहिले नेपालको अधिकतम विद्युत् माग १६०० मेगावाट छ । त्यसअनुसार वर्षात्मा झन्डै ६०० मेगावाट विद्युत् खेर जाने अवस्था आउँछ । यसअघि २०७७ पुसमा प्राधिकरणले भारतमा २५ मेगावाट विद्युत् विक्री गर्ने गरी टेन्डर हालेको थियो । भारतको एनटीपीसी विद्युत् व्यापार निगम एनभीभीएनमार्फत भारतकै बीआरपीएल नामक कम्पनीले आह्वान गरेको टेन्डरमा प्राधिकरणले प्रतियुनिट ६ रुपैयाँ ६२ पैसा (४ दशमलव १४ भारतीय रुपैयाँ) मा त्यस बराबरको विद्युत् विक्री गरी प्रस्ताव पेश गरेको थियो । अन्त्यमा प्राधिकरण उक्त टेन्डरबाट बाहिरिएको थियो । त्यसबेला भारतमा बिजुली पर्याप्त थियो । नेपालले पनि सोही दरमा बिजुली किन्दै आएको थियो । सोही दरमा प्रस्ताव पेश गर्दा प्राधिकरण बाहिरिएको थियो । तर, यसपालि बिजुली विक्री हुने विश्वास गरिएको छ । अहिले भारतीय बजारमा विद्युत् संकट छ । त्यहाँ भारू १२ मै विद्युत् किनबेच हुने गरेको छ । त्यस अवस्थामा नेपालको विद्युत् सहजै विक्री हुने बताइएको छ ।

Aarthik Abhiyan चैत्र २०७८

ऊर्जा क्षेत्रलाई फर्केर हेर्दा : संकटमोचक बन्यो माथिल्लो तामाकोशी, आत्मनिर्भर बन्ने कहिले ?

Aarthik Abhiyan फाल्गुन २०७८

भारतले ३६४ मेगावाटका ६ आयोजनालाई विद्युत् विक्रीको अनुमति दिंदा माथिल्लो तामाकोशी किन अटाएन ?

Aarthik Abhiyan फाल्गुन २०७८

प्रसारण लाइनको समस्या र सरकारी प्रयास

हिउँदको समयमा नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले भारतबाट ६ सय ५० मेगावाटको हाराहारीमा विद्युत् आयात गरिरहेको छ भने एक सय मेगावाट थप आयात गर्न लागेको छ तर यही बेला प्रसारणलाइन अभावकै कारण ५० मेगावाटभन्दा बढी बिजुली खेर गएको स्वतन्त्र ऊर्जा उत्पादकहरूको संस्था (इप्पान) को भनाइ छ । एकातिर भारतबाट विद्युत् आयात गर्ने, अर्कोतिर स्वदेशी उत्पादन प्रसारणलाइन खेर […]

कारोबार दैनिक मंसिर २०७७