प्रधानमन्त्री देउवाले भनेः पञ्चेश्वर आयोजना बनाएरै छाड्छु

मोदीसँग नाकाको कुरा गर्छु : देउवा

धनगढी : प्रधानमन्त्री तथा नेपाली काँग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवाले सुदूरपश्चिमका ठूला राष्ट्रिय गौरवका आयोजनालाई सरकारले प्राथमिकतामा राखेको बताएका छन्। बिहीवार सुदूरपश्चिम प्रदेश अस्थायी मुकामसमेत रहेको धनगढी पुगेर उनले यस्तो बताएका हुन्। बिहीवारदेखि कैलाली उद्योग वाणिज्य संघले धनगढीमा आयोजना गरेको सुदूरपश्चिम महोत्सवको उद्घाटन समारोहमा बोल्दै देउवाले अब सुदूरपश्चिम समृद्ध हुने दाबी गरे। भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले सुदूरका चर्चित आयोजना पञ्चेश्वर आयोजना र पश्चिम सेती निर्माणको ल

थाहा खबर कार्तिक २०७९

पञ्चेश्वर आयोजना अगाडि बढ्छ : प्रधानमन्त्री देउवा

प्रधानमन्त्री एवं नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवाले पञ्चेश्वर बहुउद्देश्यीय आयोजना अगाडि बढ्ने बताएका छन् । बैतडीको शिवनाथ गाउँपालिकाको सुल्लेखानमा आयोजित सत्ता गठबन्धनको चुनावीसभालाई सम्बोधन गर्दै उनले भन, “पञ्चेश्वर आयोजना बन्छ, पञ्चेश्वर बनेमा यहाँको विकास हुन्छ । यसलाई अवश्य अगाडि बढाउँछौँ । पञ्चेश्वरलाई अगाडि बढाउन भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीज्यू पनि सकारात्मक हुनुहुन्छ ।”यसका साथै उनले पाटन–पञ्चेश्वर सडकखण्ड छिट्टै कालोपत्र हुने बताए । बैतडीको तल्लोस

Ratopati आश्विन २०७९

‘सुदूरपश्चिमका ठूला आयोजना प्राथमिकतामा’

बैतडी । नेपाली कांग्रेसका सभापति एवं प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले सुदूरपश्चिमको विकास प्राथमिकतामा रहेको बताउनुभएको छ । बुधबार संयुक्त लोकतान्त्रिक बाम गठबन्धनले पाटनमा आयोजना गरेको चुनावी आमसभालाई सम्बोधन गर्दै देउवाले सुदूरपश्चिमको विकासका लागि सुदूरपश्चिकै ठूला आयोजना प्राथमिकतामा रहेको बताउनुभयो । पश्चिम सेती, पञ्चेश्वर आयोजना, झुलाघाटमा मोटरेबल पुल, मध्यपहाडी लोकमार्ग, पाटन नमुना शहर काम सम्पन्न भएमा यहाँको […]

नेपाल समाचारपत्र आश्विन २०७९

झुलाघाटमा पुल बनाएरै छाड्छु : प्रधानमन्त्री देउवा

काठमाडाैं । नेपाली कांग्रेसका सभापति एवं प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले सुदूरपश्चिमको विकास प्राथमिकतामा रहेको बताउनुभएको छ । बुधबार संयुक्त लोकतान्त्रिक–वाम गठबन्धनले पाटनमा आयोजना गरेको चुनावीसभालाई सम्बोधन गर्दै उहाँले सुदूरपश्चिमको विकासका लागि यहाँका ठूला आयोजना प्राथमिकतामा रहेको बताउनुभयो । पश्चिमसेती, पञ्चेश्वर आयोजना, झुलाघाटमा मोटरेबल पुल, मध्यपहाडी लोकमार्ग, पाटन नमूना सहर निर्माणका काम सम्पन्न भएमा यहाँको विकास र […]

Image Khabar आश्विन २०७९

झुलाघाटमा पुल बनाएरै छाड्छु : प्रधानमन्त्री देउवा

बैतडी – प्रधानमन्त्री एवम् नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवाले सुदूरपश्चिमको विकास प्राथमिकतामा रहेको बताउनुभएको छ । आज बुधवार संयुक्त लोकतान्त्रिक–वाम गठबन्धनले पाटनमा आयोजना गरेको चुनावी सभालाई सम्बोधन गर्दै उहाँले सुदूरपश्चिमको विकासका लागि यहाँका ठूला आयोजना प्राथमिकतामा रहेको बताउनुभयो । पश्चिम सेती, पञ्चेश्वर आयोजना, झुलाघाटमा मोटरेबल पुल, मध्यपहाडी लोकमार्ग, पाटन नमुना सहर निर्माणका काम सम्पन्न भएमा यहाँको विकास र रोजगारीमा टेवा पुग्ने प्रधानमन्त्री देउवाले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, &lsqu...

उज्यालो अनलाइन आश्विन २०७९

झुलाघाटमा पुल बनाएरै छाड्ने प्रधानमन्त्री देउवाको दाबी

बैतडी– नेपाली कांग्रेसका सभापति एवं प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले सुदूरपश्चिमको विकास प्राथमिकतामा रहेको बताएका छन् । बुधबार संयुक्त लोकतान्त्रिक-वाम गठबन्धनले पाटनमा आयोजना गरेको चुनावीसभालाई सम्बोधन गर्दै उनले सुदूरपश्चिमको विकासका लागि यहाँका ठूला आयोजना प्राथमिकतामा रहेको बताए । पश्चिमसेती, पञ्चेश्वर आयोजना, झुलाघाटमा मोटरेबल पुल, मध्यपहाडी लोकमार्ग, पाटन नमूना सहर निर्माणका काम सम्पन्न भएमा यहाँको विकास र रोजगारीमा […]

Khabarhub आश्विन २०७९

नेपाल–भारत सम्बन्धमा नयाँ आयाम

प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाको तीनदिने भारत भ्रमणका क्रममा भारतीय समकक्षीसँग खुला रूपमा कुराकानी भएको र त्यसले नेपाल भारत सम्बन्धलाई नयाँ तरीकाले हेर्नुपर्ने कुरालाई स्थापित गरेको विश्लेषण गरिएको छ । भ्रमणमा सीमा विवाददेखि ऊर्जा व्यापारसम्मका विषयमा कुराकानी भएको र चारओटा विषयमा सम्झौतासमेत भएको छ । तर, जति नै सकारात्मक भए पनि त्यसको कार्यान्वयन पक्ष कमजोर हुने परम्परा कायम रहे यो भ्रमण उपलब्धिविहीन हुने सम्भावना उत्तिकै छ । नेपाल–भारत सम्बन्ध सदियौं पुरानो र विशिष्ट भएर पनि विवादरहित भने छैन । यो भ्रमणले समस्या समाधानका लागि ढोका खोल्ने सम्भावना देखिन्छ । यसपटक भारतले पञ्चेश्वर आयोजना अघि बढाउन सकारात्मक प्रतिक्रिया दिएको छ । यस्तो प्रतिक्रियाले भारत नेपालको ऊर्जा उत्पादनमा सकारात्मक हुँदै गएको देखिएको छ । ऊर्जा अभाव झेलिरहेको भारतले जलविद्युत् लगानीका लागि अहिले जसरी सकारात्मक संकेत देखाएको छ त्यो विगतमा त्यति देखिएको थिएन । अहिले भारतले देखाएको व्यवहारले नेपाल–भारत सम्बन्धमा सुधार आएको अनुभूति गरिएको छ । नेपालको बिजुली बंगलादेशलाई बेच्न आफ्नो प्रसारण लाइन प्रयोग गर्न दिन पनि भारत सकारात्मक देखिएको छ । भुटान, बंगलादेश, भारत र नेपाल (बीबीआईएन) बीच ऊर्जा सहकार्यका लागि नेपाल र भारतबीच सहमति समेत भएको छ । ऊर्जाक्षेत्रमा सहकार्य सम्बन्धी ६ बुँदे संयुक्त दृष्टिकोणले पीपीएमा पनि सहयोग पुग्ने देखिएको छ । जलविद्युत् क्षेत्रमा भारतीय लगानी भिœयाउन यो भ्रमणले सहयोग गर्ने देखिन्छ । ऊर्जा क्षेत्रको विकास र व्यापारका लागि यो भ्रमण उपलब्धिमूलक मान्न सकिन्छ । नेपालको जलविद्युत् विकास हुन नसक्नुको प्रमुख कारणमध्ये एक बिजुलीका लागि भारतीय बजार बन्द रहनु हो । भारत नेपालबाट विद्युत् आयात गर्न तथा नेपालमा लगानी गर्न अनिच्छुक देखिएको तर्क गर्नेहरू पनि छन् । तर, केही वर्षयता ऊर्जासँग सम्बद्ध विषयमा भारतले चासो दिन थालेको र नेपालले मागेअनुसार विद्युत् आपूर्तिका लागि बाटो खुला गरिदिएको छ । यस्तोमा भारततर्फ बिजुली निकासीको सम्भावना पनि बढेको छ । नेपालले भारतसँग कालापानी लिपुलेक लगायतका सीमा विवाद समाधान गर्न पनि आवाज उठायो । यसबारे भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले केही जवाफ नदिए पनि भारतीय विदेश मन्त्रालयले विवाद समाधानमा भारत सकारात्मक रहेको सन्देश दिएको छ । भारतीय विदेश सचिवले ‘बंगलादेश मोडेल’ अपनाउन सक्ने संकेत गरेका छन् । भारत–बंगलादेशको सीमा विवाद भारतलाई पायक पर्ने भूमि भारतलाई र बंगलादेशलाई पायक पर्ने भूमि बंगलादेशलाई दिएर समाधान गरिएको थियो । नेपाल–भारत सम्बन्ध सदियौं पुरानो र विशिष्ट भएर पनि विवादरहित भने छैन । यो भ्रमणले समस्या समाधानका लागि ढोका खोल्ने सम्भावना देखिन्छ । प्रधानमन्त्रीको भारत भ्रमणमा ठोस उपलब्धि नभए पनि सम्बन्ध सुधार र विस्तारका लागि यसले निकै ठूलो सहयोग गर्ने देखिएको छ । भारतले नोटबन्दी गरेपछि नेपाल राष्ट्र बैंकमा भएको करोडांै भारू भारतलाई फिर्ता लिन नेपालले आग्रह गर्न सकेन तथा व्यापार सहजीकरण लगायत पक्षमा छलफल हुन सकेन । नेपालको भारतसँगको व्यापारघाटाको अन्तर प्रतिवर्ष बढ्दै गएको अवस्थामा यसलाई कम गर्न भारतले केही सुविधा दिनु उपयुक्त हुन्छ । यसलाई कम गर्न भारतले नेपालका वस्तु आयातमा छूट दिएको पाइँदैन । त्यस्तो छूटका लागि सरकारले भारतसँग आवाज उठाउन आवश्यक हुन्छ । त्यस्तै भैरहवा अन्तरराष्ट्रिय विमानस्थल सञ्चालनको तयारी अवस्थामा पुगिसकेको छ । यसका लागि एयर रूट आवश्यक हुन्छ । उक्त रूट उपलब्ध गराइदिन नेपालले आग्रह गरे पनि भारत तयार भएन । अघिल्ला वार्ताहरूमा भारतीय प्रतिनिधिमण्डलले सुरक्षा निकायसँग छलफल गरेर स्वीकृति दिन सक्ने प्रतिक्रिया दिएको थियो । समग्रमा यो भ्रमणले केही नयाँ आशा सञ्चार गरेको छ । अहिले भएका सम्झौता तथा वार्तामा भएका समझदारीहरूलाई इमानदार भएर नेपाल भारत दुवैले कार्यान्वयन गरे यस क्षेत्रको समृद्धिका लागि ठूलै मद्दत पुग्ने देखिन्छ । र, अहिले आइसब्रेक भएको भनिएका सहमति कार्यान्वयन हुन सके यसले नेपाल–भारत सम्बन्धलाई थप बलियो बनाउनेछ ।

Aarthik Abhiyan फाल्गुन २०७८

जलविद्युत्मा नेपालको सम्भावना कति ?

जलविद्युत् नेपालको महत्त्वपूर्ण प्राकृतिक स्रोत भएकाले यसका बारेमा जान्ने, बुझ्ने र विद्युत्बाट भविष्यका सुनौला योजना बनाउन हाम्रा नदी बेसिनहरूबाट कति विद्युत् निकाल्न सकिन्छ भनी तथ्य निर्धारण गर्न सकेमा आउने सन्ततिले सजिलैसँग यसबाट के गर्न सकिन्छ भनी विकासका गोरेटाहरू कोर्न सक्छन् । ८३ हजार मेगावाट विद्युत् उत्पादन सम्भव छ भनिँदै आए पनि १९०८ मेगावाट जलविद्युत् मात्रै उत्पादन भएको छ । यो यात्राको शुरुआत विसं १९६८ मा राणा प्रधानमन्त्री चन्द्रशमशेरले ५०० किलोवाटको फर्पिङको चन्द्रज्योतिबाट गरेका थिए । यद्यपि यो आयोजना २०३८ बाट उत्पादन बन्द छ । पछिल्लोपटक माथिल्लो तामाकोशी जलविद्युत् आयोजनाले उत्पादन दिएपछि नेपालमा सवैभन्दा ठूलो विद्युत् फड्को देखिएको छ । प्रश्न अहिले पनि यही छ कि नेपालका नदीको विद्युत् उत्पादन क्षमता वास्तवमा कति छ ८३००० मेगावाटको तथ्याङ्क हरिमान श्रेष्ठको थेसिसबाट लिइएको हो । इ. खिमानन्द कँडेलले लेखेको पुस्तकका अनुसार १ लाख ५० हजार मेगाावाट छ । त्यसैगरी हाइड्रो सोलुशन नामक संस्थाले एक विदेशी विश्वविद्यालयसँग गरेको अध्ययनअनुसार सबै नदीबाट २ लाख मेगावाट विद्युत् उत्पादन क्षमताको अनुमान छ । काठमाडौंबाट ३५ किलोमिटर पर पनौतीको खोपासी भन्ने ठाउँमा एक विद्युत् आयोजना छ, जसबाट अहिले २ दशमलव ४ मेगावाट विद्युत् उत्पादन भएको छ । त्यसपछि त्यो पानी त्यसै खेर गएकाले त्यसबात फेरि पनि विद्युत्् निकाल्न सकिन्छ होला ? त्यसको गणना ८३००० को हिसाबमा आएको छ छैन । यसबारेमा राज्य जानकार हुनुपर्छ । अहिले नेपालका लागि माथिल्लो तामाकोशी ४५६ मेगावाट, १४४ मेगावाट कालीगण्डकी ए २०५६ स्याङ्जा, मध्यमस्र्याङदी ७० मेगावाट २०६४ लमजुङ, मस्र्याङदी जलविद्युत् ६९ मेगावाट तनहुँ २०४५ (अर्ध जलाशययुक्त आयोजना) कुलेखानी १, २, ३ बाट १०६ मेगावाट मकवानपुर (जलाशययुक्त) लगायत आयोजनाबाट जलविद्युत् उत्पादन भएको छ । १२०० मेगावाटको बूढीगण्डकी गोरखा, अरुण तेस्रो संखुवासभा ९०० मेगावाट, रसुवागढी रसुवा १११ मेगावाट, मध्यभोटेकोशी सिन्धुपाल्चोक १०२ मेगावाट, ७४८० मेगावाटको पञ्चेश्वर आयोजना, १८०० मेगावाटको कर्णाली चीसापानी, ७५० मेगावाटको सेती, ६६० मेगावाटको कालीगण्डकी २, १०८० मेगावाटको कर्णाली १ जस्ता आयोजनाबाट २५,६२२ मेगावाट विद्युत्् उत्पादन गर्ने प्रक्रियामा निर्माणको चरणमा रहेका आयोजना हुन् । पन्ध्रौं आवधिक योजना २०७६–२०८१ ले मा ५००० मेगावाट विद्युत् उत्पादन गर्ने लक्ष्य राखिएको छ । यसका लागि ३ वर्षभित्र नै ३२०० मेगावाट विद्युत् थप्नुपर्ने आवश्यकता देखिन्छ । २०७८ सालमा पहिलोपटक ३९ मेगावाट विद्युत् भारतलाई विक्री गरियो । मागतर्फ हेर्दा यही २०७८ पुस १४ गते अहिलेसम्मकै सबैभन्दा बढी १६९९ मेगावाट विद्युत् माग भयो । । उपत्यकामा ४५० मेगावाट विद्युत्को माग भएपछि ११ केभी वितरण क्षमता भएका ट्रान्सफर्ममरहरू नै जलेर फेर्नुपर्ने अवस्था आएको छ । नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले ३४५ विद्युत् आयोजनाबाट उत्पादन हुने ६१६२.८ मेगावाट जडितक्षमताका लागि खरीद विक्री सम्झौता गरिसकेको छ । उत्पादित विद्युत् प्रसारण गर्नका लागि विद्युत् प्रसारणलाइन बनाउनुपर्छ जसलाई विद्युत् राजमार्ग भनिन्छ । उत्पादन स्थलबाट विद्युत् प्रसारण गरी सबस्टेशनसम्म पुर्‍याउन ३३ केभी, ६६ केभी, १३२ केभी, २२० र ४०० किलो भोल्टेजका पाँचथरी प्रसारण लाइनबाट विद्युत् प्रसारण गरिन्छ । २०७६/७७ सम्म ६६ केभीको ५१४ किलोमिटर, १३२ केभीको ३२४० किमी, २२० केभीको ४३७ किलोमिटर, ४०० केभीको ७८ किलोमिटर (यस्तो सर्किट किलोमिटर भन्ने गरिन्छ) जडान भएको छ । नेपालमा हालसम्म ४८७४ सर्किट किमी प्रसारण लाइन बनेको छ । यी सबै उत्पादन र निर्माणका आँकडाहरू दिन प्रतिदिन बढ्दै गएका छन् । आगामी २ वर्षभित्र नेपालका सबै घरमा उज्यालो पुर्‍याउने लक्ष्य सरकारले लिएको छ । मङ्सिर १, २०७८ बाट २० युनिट विद्युत् उपभोक्तालाई निःशुल्क दिने र यो २० युनिटका लागि जम्मा रू. ३० तिर्नेगरी विद्युत् नियमन आयोगले मूल्य निर्धारण गरेको छ । विद्युत् खरीद विक्री गर्न विद्युत् प्राधिकरणको अधिकांश शेयर रहनेगरी ‘विद्युत् व्यापार कम्पनी’ स्थापना गरिएको छ । यी सबै घटनाले के देखाउँछ भने जलविद्युत् नेपालका लागि अति महत्त्वपूर्ण ऊर्जाको स्रोत र सम्पन्नताको आधार हो । तापनि पूँजी, प्रविधि र बजारको कमीको कारणले नेपालमा जलविद्युत् उत्पादन त्यो लेभलमा हुन सकेको छैन जुन तहमा यो हुन पर्दथ्यो । अहिलेसम्म सबैभन्दा ठूलो जलविद्युत् आयोजना चीनमा रहेको छ । थ्री गर्जेज हाइड्रो पावर प्लान्टको उत्पादन क्षमता २२५०० मेगावाट छ । याङ्जे नदीमा ३२ टर्वाइन बाट ७०० र २ टवाईनबाट ५० मेगावाटका दरले विद्युत् उत्पादन गरिन्छ । त्यसैगरी ब्राजिल र पराग्वेबीचको इटापु आयोजना १४००० मेगावाट, गुरी, भेनजुयलाबाट १०००० मेगावाट विद्युत् उत्पादन गरिएको छ । यसैगरी ब्राजिलको टुक्युरी ८३७०, अमेरिकाको ग्रान्ड क्युली ६८०९, रूसको ६४०० मेगावाट स्यानो–सक्साया, चीनकै लङटाङ ६३०० मेगावाट, रूसको क्रास्नोयास्र्क रसिया ६००० मेगावाट र रबर्ट– बौरासा ५६१६ क्यानडा र चर्चहिल फल्स क्यानडा ५४२८ मेगावाट क्यानडा विश्वका ठूला आयोजना हुन् । नेपालमा यस्ता ठूला आयोजना नबन्नुका पछाडि पानी, भूगोल, प्रविधि, पूँजी वा जनशक्ति के बाधक हो, पत्ता लगाई जनताको जीवनस्तर नै परिवर्तन गर्ने सोचका साथ काम गर्न पनि हाम्रो वास्तविक विद्युत् उत्पादन क्षमताका बारेमा आधिकारिक क्षमता खोजीमा लागौं । पछिल्ला दिनमा भारतको गौतम अडानी समूहलाई नेपेक्स समुहले ५०० मेगावाट विद्युत् बेच्ने सम्झौता र २४५ मेगावाट भारत सरकारले नै किन्ने साथै विद्युत् प्राधिकरणको एकाधिकार तोडिने निर्णयले गर्दा अब जल विद्युत्का शेयर पनि किन्दा राम्रै हुने अवस्था छ । लेखक कैलाशकु्ट बहुमुखी क्याम्पसमा व्यवस्थापन विषय अध्यापन गर्दछन् ।

Aarthik Abhiyan पौष २०७८

प्रधानमन्त्री देउवाले भनेः पञ्चेश्वर आयोजना बनाएरै छाड्छु

सम्बन्धित सामग्री