प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालले नेपाल वायुसेवा निगमका लागि नयाँ जहाज खरीद गर्दा विवादरहित र पारदर्शी प्रक्रिया अपनाउनुपर्ने बताउनुभएको छ । जहाज खरीदमा जहिले पनि प्रश्न उठेको भन्दै त्यस्तो अवस्था आउन नदिन उहाँको निर्देशन आएको हो । निगमले आन्तरिक उडानका लागि विमान खरीद प्रक्रिया अगाडि बढाएको र टेन्डर आह्वान गरिसकेको छ । तर, टेन्डर आह्वानमै पनि विवादमा परिसकेको छ । भएका विमान नियमित उडाउन नसक्ने निगमलाई नयाँ जहाज आवश्यक छैन, कमिशनका लागि किन्न लागिएको जस्ता भनाइ पनि सार्वजनिक भएका छन् । तर, जहाज खरीदमा अनियमितता हुन सक्छ भनेर जहाज नै खरीद नगर्नु गलत हो । वायुसेवा कम्पनीसँग प्रशस्त विमान हुनुपर्छ र तिनको नियमित उडान हुनुपर्छ । उडान नियमित हुने हो भने निगम घाटामा जाँदैन ।
निगमले निजीक्षेत्रले उडान गर्न नरुचाउने क्षेत्रमा वायुसेवा दिनका लागि विमान थप्न लागेको देखिन्छ । आन्तरिक उडानका लागि किनिएका चिनियाँ विमान ग्राउन्डेड भएसँगै निगमसँग घरेलु उडानका लागि विमान अभाव छ । त्यसो हुँदा जेजस्तो विवाद भए पनि विमान खरीद गर्नैपर्छ । हो, विमान खरीद गर्दा कुनै बदमासी हुन दिनु हुँदैन, भएछ भने पनि त्यसमा पछि अनुसन्धान गर्न सकिन्छ । वाइडबडी विमान खरीद गर्न नदिन निकै दबाब भइरहेका बेला विगतमा निगमले विमान खरीद गर्यो । त्यसमा भ्रष्टाचार भएको भनी आलोचना भइरहेको छ । यसमा अझै अनुसन्धान गर्न सकिन्छ तर जेजति विवाद भए पनि निगमसँग अहिले अन्तरराष्ट्रिय उडानका लागि विमान पुग्ने गरी छ ।
वायुसेवा निगमको ठूलो समस्या भनेको व्यवस्थापन कमजोर हुनु नै हो । वायुसेवाको व्यवसाय बुझेको व्यक्ति नै निगममा नभएको देखिन्छ । त्यही कारण निगम सधैं घाटामा रहेको छ । आन्तरिक व्यवस्थापन कमजोर हुनुमा राजनीतिक हस्तक्षेप प्रमुख कारण हो । सरकारको संलग्नता भएसम्म खरीददेखि सेवा सञ्चालनसम्म कुनै न कुनै किसिमले बदमासी हुन्छ नै । त्यसैले यसलाई निजीकरण गरिनु उत्तम हुन्छ । भारतले एयर इन्डिया टाटा समूहलाई बेचेपछि यसले व्यापारमा गरेको तीव्र प्रगति लोभलाग्दो छ । त्यसैले सकिन्छ भने यसलाई निजीकरण गरिनुपर्छ । अन्य देशमा पनि सरकारले वायुसेवा सञ्चालन गरेकाले निगम पनि सरकारले नै चलाउनुपर्छ भन्ने तर्क सुनिन्छ । तर, जुन देशमा सरकारले वायुसेवा सञ्चालन गरेको छ, त्यसको व्यवस्थापनमा सरकारी हस्तक्षेप हुँदैन र व्यावसायिक व्यक्तिको नेतृत्वमा सरकारी कम्पनी चलेको हुन्छ । त्यसो हुँदा ती देशमा समस्या छैन । नेपालको अवस्था फरक छ । निगमले विमान किन्नु र अनावश्यक विमान विक्री गर्नु यसको सामान्य निर्णय नै हो । तर, निगममा व्यापक सुधार आवश्यक छ । त्यो भनेको यसको निजीकरण वा निजीक्षेत्रलाई कुनै न कुनै रूपमा यसमा संलग्न गराउनु हो । त्यसैले यसको व्यवस्थापनलाई व्यावसायिक बनाउन सबैभन्दा बढी जरुरी देखिन्छ ।
