माघे संक्रान्तिको महत्व

भौगोलिक, जातीय र सांंस्कृतिक विविधता रहेको नेपालमा एकै दिन पर्ने पर्व र एउटै नामको पर्वलाई पनि भिन्नभिन्न समुदाय र भेगमा भिन्नभिन्न ढङ्गले मनाउने प्रचलन छ । यसको उदाहरणका रूपमा माघे संक्रान्ति पर्वलाई लिन सकिन्छ । यो पर्व माघ महिनाको पहिलो दिन अर्थात् माघ १ गते मनाइन्छ ।यो पर्व नेपालको एक प्रमुख चाड हो । माघे […]

सम्बन्धित सामग्री

आज माघे संक्रान्ति पर्व मनाईदै

माघ १, काठमाडौं । सूर्य धनु राशिबाट मकर राशिमा प्रवेश गर्ने संक्रान्ति भएकाले माघ १ गतेलाई मकर (माघे) संक्रान्ति भनिन्छ । माघ १ गतेदेखि उत्तरायण शुरु हुने भएकाले दिनभन्दा रात छोटा हुँदै जान्छन् । उत्तरायण शुरु हुने दिनको स्नान, जप, तप, ध्यान साधना, दान आदिलाई पुण्यदायक मानिन्छ । यसैले आजको दिन देवघाट, त्रिशुली, कालीगण्डकी, वाग्मती, इन्द्रावती, त्रिवेणी, रिडीलगायतका स्थानमा माघ स्नान गर्ने भक्तजनको भीड लाग्छ ।  यी ठाउँमा आज विशेष मेलासमेत लाग्ने गर्छ । तराईवासीले माघ १ लाई नहान अर्थात् नुहाउने पर्वका रुपमा मनाउँछन् ।  बिहानै तीर्थस्थलमा गई स्नान गरेर तिल दान गर्नाले सुन दान गरे सरहको पुण्य प्राप्त हुने धार्मिक विश्वास छ । धर्मसिन्धुमा माघ १ मा घ्यू, चाकु, तिलका परिकार, खिचडी नखाने, दान नगर्ने, जलाशयमा गई स्नान नगर्ने, ध्यान नगर्ने व्यक्ति जीवनभर रोगी हुने उल्लेख गरिएको धर्मशास्त्रविद् प्राडा रामचन्द्र गौतमले जानकारी दिए । उत्तरायण भएपछि शुभकर्म गर्न उत्तम मानिन्छ । आज स्नान, दान, व्रत, ध्यान गर्ने व्यक्तिले पुण्य प्राप्त गरी मनकामना पूर्ण हुने जन विश्वास छ । माघे सङ्क्रान्तिका दिन घ्यू, चाकु, तिलका परिकार, तरुल, पालुङ्गो, खिचडी आदि खाने चलन छ ।  यी परिकारले जाडोमा न्यानो प्रदान गर्ने भएकाले चिसो समयमा पर्ने पर्वमा ताता परिकार खाने गरिएको हो । यी खानाले त्रिदोष नाश हुने आयुर्वेदका चिकित्सकको भनाइ छ । तरुल पुसको अन्तिम दिनमा पकाएर राखी माघमा खाने प्रचलनसमेत विभिन्न ठाउँमा छ । यसलाई ‘पुसमा पाके, माघमा जाके’ भन्ने उखानका रुपमासमेत प्रयोग गरिन्छ । आजका दिन शरीरमा तिलको तेलले मालिस गर्दा दूषित पदार्थ बाहिर निस्कन्छ भन्ने विश्वास छ । शरीरका नाडी, स्नायुमण्डल र हड्डीलाई तिलको तेल मालिसबाट सुदृढ र स्वस्थ राख्न सकिने आयुर्वेद शास्त्रीय मान्यता छ ।  सूर्य उत्तरायण भएपछिको मृत्युलाई उत्तम मानिन्छ । महाभारत युद्धमा मृत्यु श्ययामा पुगेका भीष्मले ईच्छा मृत्युको वरदान पाएअनुसार सूर्य उत्तरायणपछि नै शरीर त्यागेका थिए । आजका दिन भक्तपुरको तिलमाधव नारायणस्थानमा पनि मेला लाग्ने गर्दछ । माघ महीनामा माघमाहात्म्यको पनि ठूलो महत्व छ । स्कन्द पुराणको माघ माहात्म्य अन्तर्गत केदारखण्डको कुमार र अगस्त्यबीच भएको संवाद अर्थात् स्वस्थानी सुन्ने सुनाउने क्रम पौष शुक्ल पूर्णिमादेखि शुरु हुन्छ । यो क्रम माघ शुक्ल पूर्णिमासम्म जारी रहन्छ । यस वर्ष माघ ३ गतेदेखि श्री स्वस्थानी व्रतकथा शुरु हुने नेपाल पञ्चांग निर्णायक समितिले जानकारी दिएको छ । यो व्रत गर्नेले चान्द्रमास अनुसार माघ महीनाभर स्नान गरी नित्य मध्याह्नकालमा श्रीमहादेवको पूजा आराधना गर्छन् । रासस

आज माघे संक्रान्ती, यस्तो छ यस दिनको धार्मीक महत्व

आज माघे संक्रान्ति । आजको दिनलाई मकर संक्रान्ति र माघी पनि भनिन्छ । यो नेपालको प्रमुख चाड मध्ये एक हो । यो माघ महिनाको पहिलो दिनमा मनाइन्छ । ज्योतिष शास्त्र अनुसार सौरमासको हिसाबले माघे संक्रान्तिदेखि सूर्य धनु राशिबाट मकर राशिमा प्रवेश गर्ने हुनाले यसलाई ’मकर संक्रान्ति’ पनि भनिएको हो । सामान्यतया सूर्यले सबै राशिलाई प्रभावित […]

थारूहरूमा माघीको महत्व

माघे संक्रान्ति भन्नाले माघ महिनाको पहिलो दिनलाई बुझाउँछ । विक्रम संवतको गणनाअनुसार माघ बर्षको दसौँ महिना हो । संक्रान्ति संस्कृत शब्द हो र पूर्वीय दर्शनअनुसार संक्रान्ति भन्नाले सूर्य एक राशिबाट अर्को राशिमा प्रवेश गरेको दिन भन्ने बुझिन्छ । एकदमै सामान्य अर्थमा भन्ने हो भने नेपाली पात्रोअनुसार प्रत्येक महिनाको पहिलो दिनलाई संक्रान्ति भनिन्छ । त्यसैले स्वाभाविक रूपमा वर्षमा बाह्रवटा संक्रान्ति हुन्छन् । माघे संक्रान्ति भनेको धनु राशिबाट मकर राशिमा सूर्यको प्रवेश भन्ने बुझिन्छ ।थारू दर्शनअनुसार स

तरुल, पिडालु, सखर र चाकुको व्यापार (फोटोफिचर)

हरेक चाडपर्वको फरक बिशेषता र महत्व छन् । नेपालीहरुले मनाउने चाडपर्वमा फरक परिकार खाने गर्दछौ । दसैँमा मासुको परिकार र तिहारमा सेलरोटीको महत्व भएझै माघे संक्रान्तिका लागि नेपालीहरुले विशेष खानेकुरा खाने गर्दछन् । माघे संक्रान्तिमा खाइने खानेकुरा तरुल र चाकु हो । बिहीबार माघे संक्रान्ति मनाइन्छ । यो पर्वमा प्रयोग गरिने तरुल र चाकुको व्यापार यो साताको सुरुवातबाटै भैरहेको छ । भोली बिहीबार माघे संक्रान्तिमा अनिवार्य प्रयोग गरिने तरुल र चाकुको व्यापार काठमाडौ लगायत देशैभर भैरहेको छ । गोरखापत्रका फोटो पत्रकार सुजन गुरुङले राजधानी काठमाडौँमा माघे संक्रान्तिको पूर्वसन्ध्यामा व्यापारका लागि राखिएका तरुल, पिडालु,सखरखण्ड, चाकुको फोटो फिचर ।

Nagarik News - Nepal Republic Media

सूर्यले गति परिवर्तन गरेको समयका हिसाबले नेपाली समूदाय तीनवटा संक्रान्तिलाई बिशेष महत्व दिन्छ, वैशाख संक्रान्ति, माघे संक्रान्ति र साउने संक्रान्तिलाई । साउनमा सूर्य उत्तरबाट दक्षिणतिर लाग्छन् ।

माघे संक्रान्तिमा नुवाकोटमा चालीस हल गोरु जुधाइँदै

नुवाकोट, माघ १– माघे संक्रान्ति पर्वको अवसरमा आज नुवाकोटको तीन स्थानमा ४० हल गोरु जुधाउन लागिएको छ । ऐतिहासिक, धार्मिक र सामरिक महत्व बोकेका स्थ...

माघे संक्रान्तिका परिकार - Naya Patrika

माघे संक्रान्ति हिन्दूहरूको प्रमुख चाडमध्येको एक हो । यसको धार्मिक, सांस्कृतिक महत्व त छ नै, यसलाई संकृतिविद्हरूले सभ्यतासँग पनि जोडेर हेर्छन् । चिसोबाट थाकेका अंगलाई न्यानो प्रदान गर्नका लागि यस...पूरा पढ्नुहोस् »

साउने झरीमा...

सूर्यले गति परिवर्तन गरेको समयका हिसाबले नेपाली समूदाय तीनवटा संक्रान्तिलाई बिशेष महत्व दिन्छ, वैशाख संक्रान्ति, माघे संक्रान्ति र साउने संक्रान्तिलाई । साउनमा सूर्य उत्तरबाट दक्षिणतिर लाग्छन् ।