झापामा चैते धानको उत्पादन र उत्पादकत्व घटेको छ । प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकरण परियोजना, कार्यन्वयन ईकाइ झापामार्फत चैते धान विस्तार कार्यक्रम सञ्चालित रहेको छ ।
काठमाडौं । चामलको भाउ बढ्ने प्रक्षेपण गरिएको छ । विश्वका सबैभन्दा धेरै धान फलाउने ६ देशमा उत्पादन कीर्तिमानी स्तरनजिक पुग्ने अनुमान आइरहेको भए पनि चामलको मूल्य अहिले ११ वर्षयताकै उच्च स्तर आसपास छ । यसको भाउ थप बढ्ने संकेत आइरहेको छ । विश्वको कुल चामल निर्यातको ४० प्रतिशत ओगटेको भारतले चामलको न्यूनतम समर्थन मूल्य बढाउँदैछ ।
गएको महीना सरकारले किसानहरूसँग नयाँ सिजनका लागि साधारण चामल किन्ने मूल्य ७ प्रतिशतले बढाएको थियो । योसँगै भारतबाट निर्यात हुने चामलको भाउ ९ प्रतिशतले बढेर ५ वर्षकै उचाइमा पुगेको छ । यो वर्ष सबैभन्दा धेरै धान फलाउने देशहरू बंगलादेश, चीन, भारत, इन्डोनेशिया, थाइल्यान्ड र भियतनाममा उत्पादन कीर्तिमानी उच्च स्तरनजिक उक्लिने प्रक्षेपण अमेरिकाको कृषि मन्त्रालयको छ ।
एल निनोको प्रभावले एशियामा कम पानी पर्ने अनुमान गरिएको छ । यसका कारण धानको उत्पादन प्रभावित हुन सक्ने बताइएको छ । संयुक्त राष्ट्र संघको कृषि संगठन एफएओका अनुसार अहिले नै विश्वभर चामलको मूल्य ११ वर्षयताकै उच्च स्तरमा छ । धान र चामलको मौज्दात पनि अहिले कम छ । यस्तोमा युक्रेनमा रुसको आक्रमण र अनियमित मौसमले आपूर्ति प्रभावित भएमा मूल्य झनै चर्किने अवस्था छ ।
भारत विश्वको सबैभन्दा सस्तो चामल आपूर्तिकर्ता हो । नयाँ न्यूनतम समर्थन मूल्यका कारण भारतीय चामलको भाउ बढेको छ । यस्तोमा अन्य आपूर्तिकर्ताहरूले पनि भाउ बढाउन थालेका छन् ।
एल निनोको प्रभाव धान खेती गर्ने सबै देशमा पर्नेछ । हालैका वर्षमा विश्वभर चिनी, मासु र अन्डाको भाउ बढेर कयौं वर्षयताकै उचाइमा उक्लिएको छ । घरेलु स्तरमा मूल्य बढ्न नदिन उत्पादक देशहरूले यी वस्तुको निर्यात घटाउँदा यसको असर विश्व बजारमा देखिएको हो ।
एशियामा धान राम्रै फल्ने अनुमान आइरहेको भए पनि एल निनोका कारण मुख्य धान उत्पादक देशहरूको उत्पादन प्रभावित हुने विश्वका केही शीर्ष ट्रेडिङ हाउसले बताइरहेका छन् ।
सीमित आपूर्तिका कारण अहिले नै विश्वभर चामलको भाउ बढिरहेको छ । धानको उत्पादन घट्यो भने भाउ झनै बढाउने ओलाम इन्डियाका चामल व्यवसायका उपाध्यक्ष नितिन गुप्ता बताउँछन् ।
अमेरिकी कृषि मन्त्रालयका अनुसार २०२३/२४ सिजनको अन्त्यसम्ममा विश्वको कुल चामल मौज्दात १७ करोड टन हुनेछ । यो ६ वर्षयताकै थोरै हो । हालैका वर्षहरूमा विश्वमा चामलको माग बढेको छ । तर, चीन र भारतजस्ता शीर्ष उत्पादक देशमा चामलको मौज्दात घट्दो छ । एल निनोका कारण उत्पादन प्रभावित भए चामलको भाउ २० प्रतिशतसम्मले बढ्न सक्ने अनुमानहरू आइरहेका छन् । एजेन्सी
यस वर्ष पर्सामा धानको उत्पादन घटेको छ । अघिल्लो वर्षको तुलनामा यस वर्ष धानको उत्पादन घटेको हो । कृषि ज्ञान केन्द्र पर्साको तथ्यांक अनुसार यस वर्ष जिल्लामा ४७ हजार १ सय ३० हेक्टर जग्गामा प्रति हेक्टर ४ दशमलव ७ टनको दरले २ लाख २१ हजार ६ सय २७ टन धान उत्पादन भएको छ ।
यस वर्ष पर्सामा धानको उत्पादन घटेको छ । अघिल्लो वर्षको तुलनामा यस वर्ष धानको उत्पादन घटेको हो । कृषि ज्ञान केन्द्र पर्साको तथ्यांक अनुसार यस वर्ष जिल्लामा ४७ हजार १ सय ३० हेक्टर जग्गामा प्रति हेक्टर ४ दशमलव ७ टनको दरले २ लाख २१ हजार ६ सय २७ टन धान उत्पादन भएको छ ।
विराटनगर । यस वर्ष प्रदेश १ मा धानखेतीको क्षेत्रफल चार हजार हेक्टर बढे पनि उत्पादन भने घटेको छ । प्रदेशमा गतवर्ष ३ लाख ३२ हजार हेक्टरमा धान रोपाइँ हुँदा १३ लाख ११ हजार टन धान उत्पादन भएको थियो । यस वर्ष ३ लाख ३६ हजार हेक्टरमा धान रोपाइँ भएकोमा १२ लाख ८२ हजार टन मात्र उत्पादन भएको छ ।
खेती बढे पनि धान पाक्ने समयमा परेको बेमौसमी झरीका कारण यसपालि उत्पादन घटेको प्रदेश कृषि मन्त्रालयका प्रवक्ता राजेन्द्र उप्रेतीले बताए । बेमौसमी वर्षाले प्रदेशमा करिब ५० हजार हेक्टरको पाकेको धानमा क्षति पुर्याएको उनको भनाइ छ । मन्त्रालयले यस वर्ष प्रदेश १ मा धान उत्पादन करिब एक लाख टन बढ्ने अनुमान गरेको थियो ।
धानको उत्पादन घट्दै गएपछि जोगबनी नाकावाट धान र चामलको आयात हरेक वर्ष बढ्दो छ । चालू आवको पाँच महिनामा यो नाकाबाट दुई अर्बभन्दा बढी मूल्यको धान र चामल आयात भएको विराटनगर भन्सारको तथ्यांक छ ।
भन्सार अधिकृत अमित तिवारीका अनुसार साउनदेखि मङ्सिरसम्ममा जोगवनी नाकाबाट १ अर्ब १२ करोड ७३ लाख ६६ हजार मूल्य बराबरको ४० हजार ६४१ टन धान र ८३ करोड ८३ लाख ८८ हजार मूल्य बराबरको १७ हजार ८३७ टन चामल आयात भएको छ । गत आवमा यो नाकाबाट ३ अर्ब ५० करोड ३६ लाख ३२ हजार मूल्यको १ लाख १५ हजार २९४ टन धान र २ अर्ब ३४ करोड ३५ लाख ७७ हजार मूल्यको ५२ हजार ६८१ टन चामल आयात भएको तिवारीले बताए ।
प्रदेशका झापा, मोरङ र सुनसरीमा प्रधानमन्त्री एकीकृत कृषि परियोजना अन्तर्गत धान जोन कार्यक्रम सञ्चालनमा छ । झापामा गतवर्ष ८५ हजार ७ सय ५० हेक्टरमा धान रोपाइँ हुँदा ४ लाख १५ हजार ६२५ टन उत्पादन भएको थियो । यस वर्ष ८७ हजार ५ हेक्टरमा रापाइँ गर्दा ४ लााख २३ हजार टन मात्र उत्पादन भएको छ ।
मोरङमा पनि यस वर्ष गतवर्षको भन्दा दुई हजार हेक्टर बढी क्षेत्रफलमा धान रोपाइँ हुँदा धान उत्पादन भन्दा ११ हजार टन घटेको छ । मन्त्रालयका अनुसार मोरङमा यस वर्ष ८२ हजार ४ सय ६७ हेक्टरमा ३ लाख ३८ हजार टन धान उत्पादन भएको छ । यस्तै सुनसरीमा गतवर्षको भन्दा २३ हजार टन धान उत्पादन घटेको छ । जिल्लामा यस वर्ष ५३ हजार ९०० सय हेक्टरमा २ लाख ७ हजार टन धान उत्पादन भएको प्रदेश कृषि मन्त्रालयको तथ्यांकक छ । मन्त्रालयका अनुसार प्रदेशका उच्च हिमाली र पहाडी जिल्लामा पनि धान उत्पादन घटेको छ ।
२७ पुस, चितवन । अन्नको भण्डार मानिने चितवनमा धानको उत्पादन घट्दै जान थालेको छ । जमिनको तीव्र खण्डीकरण र जथाभावी प्लटिङका कारण खुम्चिँदै गएको धान उत्पादनमा यस बर्ष आएको बाढीले थप असर गरेको छ ।
यस बर्ष २९ हजार हेक्टरमा वर्र्षे धान खेती लगाइएकोमा ९७ हजार ४ सय ४० मेटि्रक टन …
