Khabarhub

भाद्र २०८०

‘गणतन्त्र र संघीयताले नागरिक निराश छन्’

७० वर्ष यता नेपालको राजनीतिक प्रणालीमा आएको परिवर्तन र परिवर्तनले देखाएका सपना साकार पार्ने सन्दर्भमा राजनीतिक नेतृत्व चुकिराखेको अवस्था छ। ठूलो परिवर्तन भए पनि नागरिकले त्यसको महसुस गर्न पाएका छैनन्। मुख्य रूपमा राष्ट्र र राष्ट्रियताको सन्दर्भमा आधारित रहेर राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी सक्रिय देखिन्छ। यही प्रणाली भित्र बसेर राजसंस्थासहितको प्रजातन्त्र कसरी सम्भव छ ? राप्रपाका नेता […]

पूर्ण विवरण

सम्बन्धित सामग्री

नागरिकमा परिवर्तनको आभास

दोस्रो जनआन्दोलनसँगै स्थापित सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतान्त्रिक शासन व्यवस्थाले डेढ दशक समयावधि पार गरेको छ । यो शताब्दीकै सबैभन्दा सुन्दर शासन व्यवस्था हो । राजनीतिक परीक्षणका अलौकिक र सुन्दर स्वरूपहरूको उच्चतम अभ्यास नै गणतन्त्र हो । यस प्रकारको शासन बहालीसँगै नागरिकमा धेरै आशा थिए र अभैm छन् । देशमा विद्यमान असमानता, अशान्तिको सम्पूर्ण दोष लागेको राजतन्त्रको समूल अन्त्यपछि दूर सभ्यता र प्रगतिको अपेक्षा थियो । नागरिक जीवनमा सर्वपक्षीय उन्नयनहरूको उभारको प्रतीक्षा थियो तर पनि नागरिक अलिक निराश छन्, सरकार तथा दलहरू नागरिकप्रति कमै उत्तरदायी भएको महसुस गर्छन् । पात्र, प्रवृत्ति र स्वार्थ नबदलिएका भन्छन् । नागरिकको आशा सार्थक बनाउने क्रममा शासन व्यवस्थाहरू निकै उदासीन र कम प्रभावी मात्र बनेको भन्दै चिन्ता जाहेर गरिँदै छ ।

गोरखापत्र भाद्र २०८०

गणतन्त्र बाधक कि सहयोगी ?

राजतन्त्रकै कारण मुलुकको आर्थिक अवस्था सुध्रन नसकेको निष्कर्षसहित राजनीतिक दलले थालेको आन्दोलनमा जनताले साथ दिए । राजतन्त्रले बिदा लियो । मुलुक गणतन्त्रात्मक भयो । संघीय शासन लागू भयो । तर जनता राजतन्त्रका बेलाभन्दा बढी निराश देखिएका छन् । किन ? हुन त एकथरी मानिसहरू राजतन्त्र भएका बेलामा मुलुक एकदमै राम्रो अवस्थामा थियो र राजतन्त्र गएपछि मुलुक ध्वस्तै भयो भनेजसरी तर्क गरिरहेका पनि भेटिन्छन् । यो अतिवादी विचार हो । राजतन्त्रका बेलामा भन्दा मुलुकका हरेक सूचक सकारात्मक बनेको छ । प्रतिव्यक्ति आयदेखि मानव विकास सूचकांकसम्मका आँकडा हेर्दा मुलुकले प्रगति गरेको छ । यो प्रगतिलाई कमजोर आँक्नु हुँदैन । हो, अन्य देशको दाँजोमा मुलुकको प्रगति सुस्त छ । जनताको अपेक्षाको दाँजोमा विकासको गति निकै छैन । सुशासन कमजोर भएकाले जनता बढी निराश भएका हुन् । त्यसमाथि दशकौंदेखि समान अनुहार सत्तामा देख्दा तीव्र असन्तुष्टि पैदा भएको हो । समावेशितामा नेपाल आर्थिक रूपले सम्पन्न देशभन्दा निकै माथि छ । शिक्षाको स्तर पनि नराम्रो छैन । औसत उमेर पनि निकै बढेको छ । यसले मातृशिशुको स्वास्थ्यका क्षेत्रमा नेपालले निकै प्रगति गरेको छ भन्ने देखाउँछ । तर, यति हुँदाहुँदै पनि जनताप्रति गणतन्त्रप्रति र वर्तमान राजनीतिक नेतृत्वप्रति किन तीव्र असन्तुष्टि बढिरहेको छ त ? गणतन्त्रपछि धनी र गरीबबीचको खाडल झन्झन् गहिरिएको छ । भूमिहीन र सुकुमबासीको समस्या राजनीति गर्ने माध्यममात्रै बनेको छ । कानूनमा जे भए पछि अझै व्यवहारमा जातीय छुवाछुत र लैंगिक असमानता देखिन्छ । अन्धविश्वास र कुरीतिले अझै पनि जरा गाडिरहेको छ । तल्लो वर्गले सन्तानलाई सहज रूपमा पढाउन सक्ने स्थिति छैन । शक्तिशालीहरू राज्यस्रोतबाट विदेशमा उपचार गराइरहेका छन् । तर, गरीब र विपन्न वर्गका मानिसहरू सामान्य रोगको उपचार पनि नपाएर ज्यान गुमाइरहेका छन् । मुलुक संघीयतामा गए पनि सानातिना स्थानीय मुद्दामा समेत केन्द्रलाई गुहार्नुपर्ने बाध्यता छ । सिंहदरबारले निमुखा जनताको आवाज सुनेन भनेर संघीयता चाहिएको हो । खर्चिलो संरचना भए पनि नजिकको सरकार भएकाले आम नागरिकले सहज पहुँच पाउने अपेक्षा छ । तर, व्यवहार त्यसअनुसार भएको पाइँदैन । संविधान र विधि, पद्धतिबाट सरकार चल्नुपर्ने हो तर यहाँको अभ्यास सन्तोषजनक छैन । सत्तामा पुग्ने र जसरी पनि त्यसमा कब्जा जमाउने ध्याउन्नमा दलका नेतृत्व मरिमेटेर लागेका छन् । तिनले लोकतन्त्रको जति नै दुहाइ दिए पनि व्यवहारचाहिँ लोकतान्त्रिक बनाएका छैनन् । लोकतान्त्रिक भनिएका दल र तिनका नेता निरंकुशतातर्फ लागेको पाइन्छ । सत्ता र शक्तिमा हालिमुहाली गरिरहेको उपल्लो वर्गका लागि मात्रै संघीयता चाहिएको जस्तो देखिन्छ । लोकतन्त्र भनेको सिद्धान्त र संस्थामात्र होइन, जीवनशैली र व्यवहार हो । लोकतन्त्र आमजनसंस्कृति बन्न सक्नुपर्छ । राजनीतिक दलले नै यसलाई संस्कृतिका रूपमा अंगीकार नगरेकाले जनतामा यसप्रति वितृष्णा र असन्तुष्टि बढेको हो । जबसम्म जनताको अपेक्षालाई सम्बोधन गरिँदैन, जबसम्म राजनीतिक नेतृत्व स्वच्छ हुँदैन, जबसम्म शासन र प्रशासन स्वच्छ हुँदैन तबसम्म लोकतन्त्र र गणतन्त्रप्रति जनता सकारात्मक र आशावादी हुन सक्दैनन् । त्यसैले अहिले राजनीतिक नेतृत्वका काम नै जनतामा आशा जगाउनु हो । मौसम अधिकारी कलंकी, काठमाडौं ।

Aarthik Abhiyan जेष्ठ २०८०

एक्जिट पोलको सन्देश : मतदाताले बजाए आक्रोशको घण्टी

रवि लामिछाने नेतृत्वमा भर्खरै खुलेको यो दलले भ्रष्टाचारमुक्त समाज बनाउने, सुशासन र विकास दिने भनी गरेका वाचातर्फ जनलहर आकर्षित छ । अनि यसभन्दा अघि संसदमा ठूलो हैसियतमा रहेका एमाले, कांग्रेस, माओवादीप्रति नागरिकहरु चरम निराश र आक्रोशित भएको उनीहरुका जवाफले बताउँछ ।

अनलाइनखबर कार्तिक २०७९

गणतन्त्रका धमिरा

गणतन्त्र स्थापनापछि मुलुकले कोल्टे फेर्ने अनुमान आम नेपालीले गरेका थिए । तर मुलुकमा जारी अस्थिर राजनीतिले सबैलाई निराश बनाइदिएको छ । राजतन्त्रविरुद्ध सडकमा उत्रिएका आम नेपाली आज फेरि हिजोको आन्दोलन किन र कसका लागि भनेर प्रश्न गर्न थालेका छन् । हिजो राजतन्त्रविरुद्ध नारा लगाउनेहरु आज राजतन्त्र नै ठिक थियो कि भन्ने बहस गर्न थालेका छन् […]

नेपाल समाचारपत्र मंसिर २०७८

स्थानीय तहको क्षमता अभिवृद्धिमा ध्यान देऊ

मुलुक संघीयतामा गएपछिको पहिलो चुनावबाट आएका जनप्रतिनिधिको पहिलो कार्यकाल सकिँदै छ । पहिलो कार्यकाल सकिँदै गर्दा कतिपय स्थानीय तहले नागरिकमा आशा तथा भरोसा जगाएका छन् भने कतिपयले भने निराश पारेका छन् । अघिल्लो व्यवस्थाअन्तर्गतका स्थानीय चुनाव नभएको करिब २५ वर्षपछि संघीय गणतन्त्र नेपालको तीन तहको सरकारमध्ये नागरिकको सबैभन्दा नजिक भएको तथा सेवाप्रवाहमा पनि नागरिकसँग प्रत्यक्ष […]

कारोबार दैनिक कार्तिक २०७८

रिहा भएपछि बालकृष्णले भने- 'त्यति खुसी पनि छैन र निराश पनि छैन'

काठमाडौं : सशस्त्र द्वन्द्वकालको एक घटनामा सर्वोच्चबाट दोषी ठहर भइ कैद भुक्तान गरिरहेका पूर्व सभासद् एवं माओवादी नेता बालकृष्ण ढुंगेल गणतन्त्र दिवसको अवसरमा रिहा भएका छन्। ढुंगेललाई केद मिनाहा दिन

अन्नपुर्ण पोस्ट बैशाख २०७५