काठमाडौं। गत पुसमा चालू आर्थिक वर्षकै सर्वाधिक पूूँजीगत लाभकर संकलन भएको छ । धितोपत्रको दोस्रो बजारको कारोबार राफसाफकर्ता सिडिएस एन्ड क्लियरिङ लिमिटेड (सीडीएससी) ले दिएको जानकारीअनुसार पुसमा ७४ करोड ३९ लाख १३ हजार रुपैयाँ पूँजीगत लाभकर संकलन भएको छ । सीडीएससीका सूचना अधिकारी सुरेश न्यौपानेका अनुसार पुसमा व्यक्तिगत लगानीकर्तातर्फ दीर्घकालीनबाट १७ करोड २८ लाख ९९ हजार रुपैयाँ, अल्पकालीनबाट ५२ करोड ४४ लाख ७२ हजार रुपैयाँ र संस्थागत लगानीकर्ताबाट ४ करोड ६५ लाख ४१ हजार रुपैयाँ पूँजीगत लाभकर संकलन भएको हो । पुसमा चालू आर्थिक वर्ष (आव) कै सर्वाधिक लाभकर संकलन भएको हो ।
मङ्सिरको तुलनामा पुसमा सरकारले झन्डै १४५ प्रतिशत धेरै लाभकर संकलन गरेको तथ्यांक सूचना अधिकारी न्यौपानेले उपलब्ध गराए । उनका अनुसार साउनमा ४० करोड ८ लाख, भदौमा १४ करोड ६९ लाख, असोजमा २१ करोड ९५ लाख, कात्तिकमा ८ करोड ४१ लाख र मङ्सिरमा ३० करोड ५३ लाख रूपैयाँभन्दा बढी पूँजीगत लाभकर संकलन भएको छ ।
दुई वर्षभन्दा धेरै समयपछि धितोपत्रको दोस्रो बजारमा केही उत्साह देखिएको छ । मङ्सिर २० गतेदेखि उकालो लागेको धितोपत्र बजारको तथ्यांकीय मापक नेप्से बुधवार २ हजार १६३ बिन्दुमा बन्द भएको छ । यस दिन नेप्से २ हजार २१५ बिन्दुसम्म उक्लेको थियो ।
बजार उकालो लागेसँगै कारोबार रकमले पनि रेकर्ड कायम गर्दै अघि बढेको छ । बुधवार २९ महीनायताकै सर्वाधिक रकमको कारोबार भएको छ । यो दिन ९ अर्ब ७६ करोड ८९ लाख रुपैयाँभन्दा बढीको ३ करोड ३५ लाख २५ हजारभन्दा बढी कित्ता धितोपत्र किनबेच भएको हो ।
६० लाख ८८ हजारभन्दा बढी लगानीकर्ताको सम्पत्ति कारोबार हुने धितोपत्रको दोस्रो बजार कारोबारमा २० लाखभन्दा बढी लगानीकर्ता सहभागी छन् । धितोपत्र कारोबारका लागि अनिवार्य रहेको हितग्राही खाता खोल्नेको संख्या ६० लाख ८८ हजारभन्दा माथि पुगेको अवस्थामा त्यसको करीब ३३ प्रतिशतले दोस्रो बजार कारोबारका लागि अनिवार्य रहेको टीएमएस खाता खोलेको नेपाल स्टक एक्सचेन्ज (नेप्से) ले जानकारी दिएको छ । दुई महीनाअघि १८ लाख हाराहारीमा रहेको टिएमएस खाता अहिले २० लाखभन्दा माथि पुगेको नेप्सेको भनाइ छ ।
देशको अर्थतन्त्रको ऐना मानिने धितोपत्रको दोस्रो बजारमा सूचीकृत धितोपत्रको मूल्य बढेसँगै सरकारी आम्दानी पनि बढ्ने गरेको छ । सरकारले आफ्नो आम्दानीसँगै आम लगानीकर्ताको आम्दानी बढ्ने गतिमा बजारको विकास र विस्तारमा ध्यान दिनुपर्नेमा सरोकारवालाहरूले जोड दिँदै आएका छन् । गतवर्षको बजेटमै पूँजीगत लाभकर घटाउन माग गरेका लगानीकर्ताले आगामी बजेटमा उक्त माग सम्बोधन हुने अपेक्षा गरेका छन् ।
सरकारले धितोपत्रको दोस्रो बजारमा कारोबार गर्ने लगानीकर्तालाई व्यक्तिगत लगानीकर्ताको हकमा दुई प्रकारमा विभाजन गरी कर संकलन गर्छ । एक वर्षभन्दा बढी समय शेयर राखेर विक्री गर्ने लगानीकर्तालाई दीर्घकालीन र १ वर्षभन्दा कम समय राख्नेलाई अल्पकालीन लगानीकर्तामा विभाजन गरेर सरकारले दुईथरी करको दर तोकेको छ ।
सरकारले अल्पकालीन लगानीकर्ताबाट ७ दशमलव ५ प्रतिशत र दीर्घकालीनबाट ५ प्रतिशत पूँजीगत लाभकर असुल्ने व्यवस्था गरेको छ । संस्थागत लगानीकर्ताले भने १० प्रतिशत पूँजीगत लाभकर तिर्नुपर्छ । लगानीकर्ताले धितोपत्र कारोबारबाट नाफा कमाएको खण्डमा भारित औसत लागतका आधारमा पूँजीगत लाभकर तिर्नुपर्ने व्यवस्था छ ।
