नश्ल सुधारका नाममा यसरी लोप भयो भारतको रैथाने साँढे
धेरै दूध दिने गाई दिएपछि सरकारले उनीहरूलाई गाईका लागि घाँस लगाउन भन्दै एक एकड जमिन पनि सित्तैँमा दियो । सरकारले दिएको जमिनमा उनीहरूले गाईलाई खुवाउन भन्दै सरकारले नै दिएको ‘सुवालुल’ बिरुवा लगाए ।
समाजमा बढ्दै गएको आधुनिकताका नाममा पछिल्लो समयमा विभिन्न समुदायका पुर्ख्यौली पेसाहरू नै लोप हुन थालेका छन् । परम्परागत सीप बिक्न छाडेपछि पुर्ख्यौली पेसासँगै विभिन्न ठाउँका मौलिकता नै सङ्कटमा पर्न थालेको देखिएको हो ।
बहुभाषिक, बहुसांस्कृतिक, बहुजातीय मुलुक नेपालमा हरेक जातजातिको मौलिक कला–संस्कृति राष्ट्रको सम्पत्ति हो र यसको पुनः उत्थानका लागि राज्य र सम्बन्धित समुदायको सहकार्य हुनु पर्दछ । तर, जातीय पहिचान र अधिकारको नाममा सडक तताउनेहरु आफ्नो कला, संस्कृति, सम्पदा मासिंदै गएकोमा भने कुनै चिन्ता व्यक्त गर्दैनन् । सरोकारवालाहरुको वेवास्ताका कारण लोप हुने अवस्थामा पुगेको एउटा कला हो …
सबैले प्रगति गरेको नाममा घर–घरमा नयाँ–नयाँ स्कुटर र मोटरसाइकल जम्मा गरिसकेछ्न् । मलाई यो दृश्य हेरेर पेट दुखिरहेको थियो । किनकि हामी सानो छँदा घण्टौँसम्म हिँड्ने गरेको र दिनभरि कोदालो खन्ने गरिएको दृश्य बिस्तारै लोप हुन लागिरहेको रहेछ ।
जनकपुरधाम- ऐतिहासिक तथा धार्मिक महत्व बोकेका प्रदेश-२ का अस्थायी राजधानी जनकपुरधामका दर्जनौँ पोखरीले संरक्षण प्राप्त गर्न नसक्दा लोप हुँदैछन् । त्यसो त, प्रदेश सरकार गठन भएसँगै ‘स्वच्छता अभियान’ शुरु नभएको होइन । अनि पोखरी सौन्दर्यकरणका नाममा पनि आकर्षक बजेट खर्च भइरहेको छ । तर, पोखरी र सरोवर चाहिँ लोप हुँदैछन् ।
…
जनकपुरधाम- ऐतिहासिक तथा धार्मिक महत्व बोकेका प्रदेश-२ का अस्थायी राजधानी जनकपुरधामका दर्जनौँ पोखरीले संरक्षण प्राप्त गर्न नसक्दा लोप हुँदैछन् । त्यसो त, प्रदेश सरकार गठन भएसँगै ‘स्वच्छता अभियान’ शुरु नभएको होइन । अनि पोखरी सौन्दर्यकरणका नाममा पनि आकर्षक बजेट खर्च भइरहेको छ । तर, पोखरी र सरोवर चाहिँ लोप हुँदैछन् ।
…
तीजमा दोहोरी गीत कि रत्यौली गीत ? जताततै यस्तै सुनिन्छ । तीजका गीत त बजारमा पाइँदैनन् । पछिल्लो समय बजारमा तीज गीतको नाममा बजिरहेका गीतले तीजको मर्म बोल्दैनन् । संस्कृति र परम्पराअनुसार मनाइने तीज लोप भएको छ । मनपरि तरिकाका छाडा तीज गीतले गर्दा तीजको परम्परा नै ह्वीस्की खाएर इङ्लिस गीतमा नाच्नेजस्तो भइसकेको छ । […]
संखुवासभाको चिचिला गाउँपालिकामा बोन्पो गुरुङ लामाको संरक्षणका लागि ५ लाख रुपैयाँको अक्षय कोष स्थापना गरिएको छ ।
बोन्पो लामाको संस्कृति लोप हुँदै गएकाले संरक्षण लागि विभिन्न व्यक्ति र संस्थाले ५ लाख रुपैयाँको अक्षय कोष स्थापना भएको छ ।
बोन्पो लामाको संरक्षणका लागि पूर्व प्रहरी महानिरीक्षक (आईजीपी) हेमबहादुर गुरुङले १ लाख कोष स्थापना गरेका छन् । चिचिलामा भएको कार्यक्रममा पूर्व आईजीपी गुरुङले मातापिताको नाममा १ लाख रुपैयाँको चेक तमु प्ये ल्हुँ संघ संखुवासभाका अध्यक्ष गोवद्र्धन गुरुङलाई हस्तान्तरण गरेका छन् ।
उनले गुरु...
विराटनगर : अंग्रेजी भाषाको मोह र सामाजिक संजाल तथा संचार माध्यमको प्रभावले नेपालका मातृभाषा लोप उन्मुख रहेको भन्दै भाषा विद्ले चिन्ता व्यक्त गरेका छन्। नेपाली भाषा वा मातृ भाषाको संरक्षण गर्नुको साटो अंग्रेजी माध्यमको नाममा पढाइने अंग्रेजी भाषाले नेपालका मातृभाषा तथा पूर्वीय दर्शनको क्षयीकरण भइरहेको उनीहरूको दाबी ...
