सामान्य अर्थमा ‘समाजवाद’ भनेको सामाजिक, आर्थिक एवं सांस्कृतिक रूपले समानतामा आधारित समाजको सैद्धान्तिक आधारशीला हो । समाजमा अनेक वर्ग छन् र ती वर्ग छुट्याउने प्रमुख आधार भनेको आर्थिक अवस्था हो । आर्थिक रूपमा धनी र गरिब वर्गको स्पष्ट भिन्नता जुनसुकै समाजमा पनि देखिन्छ । धनी र गरिब वर्गको पनि वर्गीकरण गर्न सकिन्छ । आर्थिक स्थितिले समाजलाई विभाजन गर्दछ । धनी र गरिब हुनुका अनेक कारण हुन्छन् । धनी हुने एउटा प्रमुख कारण श्रमको शोषण हुनु हो ।
श्रमिक वर्ग जुनसुकै समाजमा पनि हुन्छ । आर्थिक असमानताको असर समाजका हरेक क्षेत्र र वर्गमा पर्दछ । यसकै कारण समाजमा शोषक र शोषित वर्गको पनि निर्माण हुन्छ । यी सबैखाले आर्थिक, सामाजिक असमानताका खाडल पुर्दै समानतामा आधारित समाजको निर्माणहेतु इतिहासदेखिकै अनेक समाजशास्त्री, राजनीतिज्ञ, राजनीतिशास्त्री एवं बौद्धिक, दार्शनिक, चिन्तकद्वारा तय भएका विचार, दृष्टिकोण, चिन्तन आदि नै समाजवादी दर्शनका रूपमा रहेका छन् । समाजवादी दार्शनिकहरूमध्ये कार्ल माक्र्सलाई सर्वाधिक प्रभावशाली दार्शनिक भनिन्छ । उनले आर्थिक रूपमा वर्गीय विभेदपूर्ण समाजको वैज्ञानिक अध्ययन विश्लेषण गरी विश्वमा आर्थिक सामाजिक अध्ययनका लागि एक नौलो दृष्टिकोण प्रदान गरे, जसलाई माक्र्सवाद भनिन्छ । नेपाली राजनीतिका शिखरपुरुष बीपी कोइराला माक्र्सवादका गम्भीर अध्येता र विश्लेषक हुनुहुन्थ्यो । उहाँ माक्र्सवादबाट प्रभावित पनि हुनुहुन्थ्यो ।
