देशभित्र भित्रिनेभन्दा बाहिरिने रकमको मात्रामा वृद्धि भएको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकले मंगलबार सार्वजनिक गरेको आर्थिक वर्ष २०७८÷७९ मा दुई खर्ब ५५ अर्ब रुपैयाँले शोधानान्तर घाटामा गएको छ । अघिल्लो...
गत आर्थिक वर्षमा वैदेशिक अध्ययनकै लागि नेपालबाट १ खर्ब ४२ करोड रुपैयाँ बाहिरिएको छ । पछिल्ला वर्षमा विदेश अध्ययनका लागि नेपालबाट बाहिरिने विदेशी मुद्रा बढ्दै गएको नेपाल राष्ट्र बैंकको मासिक प्रतिवेदनले औंल्याएको छ । उक्त अवधिमा अध्ययनका लागि विदेश जाने नेपाली विद्यार्थीको संख्या बढेसँगै उक्त शीर्षकमा देशबाट बाहिरिने विदेशी मुद्रा पनि बढिरहेको छ । विदेशमा अध्ययनसँगै काम र राम्रो आयआर्जन पनि हुने भएकाले पछिल्ला वर्षमा उच्च शिक्षाका लागि विदेश जाने क्रम बढेको जानकार बताउँछन् ।
काठमाडौं । चालू आर्थिक वर्ष (आव)को ७ महीनामा नेपालमा पेट्रोलियम पदार्थको आयात ६३ प्रतिशतले घटेको छ । भन्सार विभागको तथ्यांक अनुसार गत आवको साउन–माघको तुलनामा चालू आवको सोही अवधिमा पेट्रोलियम पदार्थको आयात ६३.८६ प्रतिशतले घटेको हो । हवाई इन्धनको परिणाम ह्वात्तै घट्दा पेट्रोलियम पदार्थको आयात परिणाम उच्च दरमा घटेको हो ।
भन्सार विभागका अनुसार गत आवको तुलनामा चालू आवमा हवाई इन्धनको परिणाम ९५.६३ प्रतिशतले घटेको छ । गत आवको साउन–माघमा २३ लाख ६० लाख १२ किलोलिटर आयात भएको हवाई इन्धन चालू आवको सोही अवधिमा १ लाख २ हजार ९९२ किलोलिटर मात्रै आयात भएको छ ।
हवाई इन्धनसँगै अन्य पेट्रोलियम पदार्थको आयात पनि चालू आवको समीक्षा अवधिमा घटेको छ । चालू आवको ७ महीनामा ३ लाख ८७ हजार ६५१ किलोलिटर पेट्रोल, ६ हजार ६४ किलोलिटर मट्टितेल, ६ लाख ७९ हजार ८०२ किलोलिटर डिजेल र २ लाख ९३ हजार ९२२ मेट्रिक टन एलपी ग्यास आयात भएको छ ।
गत आवमा भने ४ लाख २१ हजार १७२ किलोलिटर पेट्रोल, ९ हजार ५१२ किलोलिटर मट्टितेल, ९ लाख ६८ हजार ५५७ किलोलिटर डिजेल, २३ लाख ६० लाख १२ किलोलिटर हवाई इन्धन र ३ लाख ९ हजार ७५६ मेट्रिक टन एलपी ग्यास आयात भएको छ ।
आयातबाट बाहिरिने रकम बढ्यो
यो अवधिमा आयात परिणाम घटे पनि यसबाट बाहिरिने रकम भने बढेको छ । गत आवको सोही अवधिमा पेट्रोलियम पदार्थबाट १ अर्ब ४८ अर्ब रुपैयाँ बाहिरिएकोमा चालू आवको सोही अवधिमा १ खर्ब ७० अर्ब रुपैयाँ बाहिरिएको छ ।
गत र चालू आवमा आयात कति ?
इन्धन
आव ०७९/०८० (७ महीना)
आव ०७८/०७९ (७ महीना)
पेट्रोलियम पदार्थ
परिमाण
मूल्य रुपैयाँमा
परिमाण
मूल्य रुपैयाँमा
पेट्रोल
387651 किलि
38733316
421172 किलि
33565503
मट्टितेल
6064 किलि
781041
9512 किलि
744462
हवाई इन्धन
102992 किलि
12976014
2360012 किलि
6407507
डिजेल
679802 किलि
84616417
968557 किलि
72961964
एलपिजी
293922 मेट्रिक टन
33342932
309756 मेट्रिक टन
34694246
‘विकास निर्माण नहुँदा घट्यो’
नेपाल आयल निगमका प्रवक्ता विनितमणि उपाध्यायले विकास निर्माणका कार्य नहुँदा चालू आवमा पेट्रोलियम पदार्थको आयात घटेको बताए । पूँजीगत खर्च पर्याप्त नहुँदा विकास निर्माणका कार्य प्रभावित भएको छ । महालेखा परीक्षकको कार्यालयका अनुसार चालू आवको ७ महीनाको पूँजीगत खर्च १८ प्रतिशत मात्रै छ ।
पेट्रोलियम पदार्थको आयात घट्नुमा विकास निर्माण नहुनुको असर मात्रै छैन, नेपालको तुलनामा भारतमा पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य कम हुनुको असर पनि देखिएको छ । प्रवक्ता उपाध्याय पनि यो कुरा स्वीकार्छन् । उनका अनुसार पछिल्लो केही महीनायता नेपालको तुलनामा भारतले डिजेलमा प्रतिलिटर २५–३० र पेट्रोलमा २०–२२ रुपैयाँ सस्तो दिँदै आएको छ । ‘यसले गर्दा हाम्रोमा विक्री पनि कम भइरहेको छ । त्यसले गर्दा आयात पनि घटेको छ,’ उनले भने ।
भारतमा मूल्य सस्तो भएपछि सीमावर्ति क्षेत्रमा बासिन्दा सवारी साधनमा पेट्रोल–डिजेल हाल्न भारतीय सीमावर्ति बजार पुग्ने गरेका छन् ।
घट्यो राजस्व
नेपालमा आयात हुने वस्तुमा सर्वाधिक हिस्सा पेट्रोलियम पदार्थको छ । चालू आवको ७ महीनामा यसको आयात घट्दा राजस्व संकलनमा पनि असर परेको छ । भन्सार विभागका अनुसार चालू आवको साउन–माघमा पेट्रोलियम पदार्थको आयातबाट ५६ अर्ब ८८ करोड १७ लाख १८ हजार रुपैयाँ राजस्व उठेको छ । गत आवको सोही अवधिमा यो रकम ६१ अर्ब ६९ करोड ८५ लाख ७१ हजार रुपैयाँ थियो । अर्थात् गत आवको तुलनामा चालू आवमा ७ दशमलव ८० प्रतिशत राजस्व घटेको छ ।
‘अहिले व्यवसायीहरूले गाडीको अर्डर लिएकै छैनन् । स्थिति सामान्य भएको भए सवा खर्ब राजस्व संकलन हुन सक्थ्यो,’ नाडा अटोमोबाइल एसोसिएसन अफ नेपालका अध्यक्ष ध्रुव थापाले भने ।
