किसानलाई बाली जोगाउने चिन्ता

बाँदरबाट मकै जोगाउने हैरानी

अर्घाखाँचीका अधिकांश ग्रामीण क्षेत्रमा यतिबेला बाँदरले मकै लगायतका बाली नोक्सान गर्नाले किसानहरूले हैरानी बेहोर्नु परेको छन् । छत्रदेव गाउँपालिका, किमडाँडा, अर्घा, वाङला शितगंगा लगायतका गाउँका किसान बाँदरको हैरानी झेल्न बाध्य भएका छन् ।

कान्तिपुर आषाढ २०८०

खेती जोगाउने चिन्ता

सिद्धाराकी ७१ वर्षीया विमला खत्रीको बारीमा उब्जनी भएको अन्नबाली जंगली जनावरले नोक्सान गरिदिँदा हैरान छिन् । अघिल्लो स्थानीय र संसदीय चुनावमा गाउँ आएका उम्मेदवारले भोट दिनूस्, बँदेल र दुम्सी लखेटिदिन्छौं भनेका रहेछन् । तर, ती आश्वास पूरा भएनन् । अहिले भोटको भन्दा उनलाई गाँसको चिन्ता छ । ‘अघिल्ला चुनावमै उम्मेदवारले भोट दिनूस्, वन्यजन्तु लखेटिदिन्छौं भनेका थिए, खै केही भएन,’ उनले भनिन्, ‘यसपालि भने वन्यजन्तुले नखाने बाली वा जोगाउने उपाय खोज्छौं, भोट दिनूस् भनेका छन् । त्यही आसले मंसिर ४ मा भोट दिन जान्छु ।’

कान्तिपुर आश्विन २०७९

जंगली जनावरको आतंक, बाली जोगाउनै समस्या

बेदकोट- महाकालीपारि दोधारा चाँदनी नगरपालिका-१ स्थिती पूर्णागिरी टोलमा हरिना धामीले करिब १२ कठ्ठा जमिनमा धानखेती गरेका छन्। उनले खेतमा लगाएको धानमा बाला पलाएको छ । सँगै जंगली जनावरबाट धानबाली कसरी जोगाउने भनेर उनका मनमा चिन्ता पलाएको छ । उनको जमिन नेपाल/भारत सीमा नजिक पर्छ, खेती नजिकै भारतपट्टि जंगल छ । सोही जंगल भएर आउने जनावरबाट […]

Khabarhub श्रावण २०७९

ब्लास्ट रोगले सखाप हुँदै जुम्लाको मार्सी धानबाली

जुम्ला- नेपालको सर्वाधिक अग्लो स्थानमा उत्पादन हुने जुम्लाको मार्सी धानबाली ब्लास्ट रोगले बर्बाद बन्ने अवस्थामा पुगेको छ । जुम्लाको तातोपानी गाउँपालिका-४ को गौतमवाडामा रहेको धानको ज्युलोकाे धानबाली ब्लास्ट रोगले सखाप भएको छ । रोग लागेपछि यहाँका किसानलाई बाँकी बाली कसरी जोगाउने भन्ने चिन्तामा छन् । यहाँ असारमा धान रोपिएको हो । धानमा ब्लास्ट रोग लागेपछि […]

Khabarhub श्रावण २०७९

चुनावमा किसानको अडान : जसले बाँदर लखेट्ने उपाय दिन्छ उसैलाई भोट

मालिका गाउँपालिका ५ की सुशीला खड्कालाई बारीमा मकै छर्नेबित्तिकै जंगली जनावरबाट बाली कसरी जोगाउने भन्ने चिन्ताले पिरोल्छ । मकै हुर्कन थालेपछि उनको चिन्ता झन् धेरै थपिन्छ ।

कान्तिपुर चैत्र २०७८

जहाँ बुख्याचाले बाली जोगाउँछन्

नवलपरासी – खेतभरि पहेँलपुर भएर तोरी फुलेको छ । बारीमा तरकारी उस्तै लहलह भएका छन् । खेतबारीमा बीच भागमा मान्छेजस्तै देखिने आकृति छन् । टाउको, हात, खुट्टा छन्, बाहिरबाट कपडा लगाएको मानव आकृति छन् । झट्ट हेर्दा मानिस नै हो कि भन्नेजस्ता देखिने बुख्याचा (बालीनाली लगाएका खेतबारीका बीचमा राखिने मानिसका आकारको तर्साउने वस्तु) चुपचाप बाली जोगाउन लहरै उभिएका छन् । यो दृश्य हो कावासोती नगरपालिका ७ साँढको । जहाँ यत्रतत्र बारीमा चुपचाप बसेका बुख्याचाले वन्यजन्तुबाट बाली जोगाउने गरेका छन् । चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जको मध्यवर्...

उज्यालो अनलाइन मंसिर २०७८

अनिकालमा धानको बिउ कसरी जोगाउने ? यस्ता छन् विज्ञका ८ सुझाव

कुबेलाको वर्षाका कारण अन्नदाता किसानका लागि चालू वर्ष अनिकालको रूपमा सावित हुने देखिएको छ । भित्र्याउन ठीक्क पारिएको धान सखाप पारेपछि प्रकोपले अनिकालकै रूप लिने सम्भावना देखिएको हो । असोज ३१ गतेदेखि कात्तिक २ गतेसम्मको बेमौसमी वर्षाले अन्न बाली डुबाएको थियो । नेपाली किसानको लागि फेरि पनि एकपल्ट ‘महामारीमा जिउ जोगाउनू, अनिकालमा बिउ जोगाउनू’ भन्ने भनाइ शिक्षाप्रद भएको छ । सो भनाइबाट शिक्षा लिनुपर्ने बताउँछन् सुदूरपश्चिम कृषि निर्देशक यज्ञराज जोशी । तर चालू वर्ष वर्षाको पानी तथा बाढीको पानीले डुबेक...

Lokaantar आश्विन २०७८

रैथाने बाली जोगाउन कृषकलाई अनुदान तथा उपकरण

म्याग्दी-पछिल्लो समय म्याग्दीमा भूगोल अनुसारको रैथाने बाली प्रोत्साहन गर्दै व्यावसायिक बनाउनमा जोड दिइएको छ । कृषि ज्ञान केन्द्रसँगै ६ वटा स्थानीय तहले रैथाने बाली जोगाउने सिँचाई, उपकरण वितरणमा प्राथमिकता दिएका छन् । केन्द्रले धान, आलु सुन्तला, मकै, कोदो, केरालगायतको खेतीबाट कृषकलाई आत्मनिर्भर र व्यावसायिक बनाउने कार्यक्रम अन्तरगत प्राङ्गारिक खेतीको विकास तथा ब्लक निर्माण गरेर कृषलाई […]

कारोबार दैनिक आषाढ २०७८

नयाँ बजेटले पर्यटन जोगाउने कार्यक्रम ल्याओस्

सरकार नयाँ आर्थिक वर्षका लागि बजेट निर्माणको तयारीमा जुटेको छ । सरकारी कार्यालय तथा निजीक्षेत्रले बजेटमा आउनुपर्ने कार्यक्रमबारे आआफ्ना सुझाव दिने क्रम चलिरहेको छ । निजीक्षेत्रका प्रतिनिधिमूलक संस्थाहरू नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघ र चेम्बर अफ कमर्शले आगामी बजेटमा समेट्नुपर्ने निजीक्षेत्रका चासो र चिन्तालाई सरकारसमक्ष सुझावका रूपमा प्रस्तुत गरिसकेका छन् । पर्यटन क्षेत्रमा पनि होटल एशोसिएशन नेपाल (हान)ले पनि विभिन्न सुझाव दिएको छ । तीमध्ये धेरैजसो सुझाव थलिएको व्यवसायलाई कसरी जोगाउन सकिन्छ भन्नेमा केन्द्रित रहेका छन् । एक वर्षभन्दा बढी समय पर्यटन व्यवसायीहरूले कुनै आम्दानी गर्न पाएनन् । केही साना होटेल, रेस्टुराँ र आन्तरिक पर्यटनलक्षित व्यवसायले २/३ महीना व्यवसाय गर्न पाए । सञ्चालन खर्च थोरै भए पनि उठाउन पाउँदा ती खुशी नै थिए । तर, कोरोनाको दोस्रो लहर शुरू भएसँगै पर्यटन क्षेत्र फेरि निराश बनेको छ । चालू आर्थिक वर्षमा सरकारले व्यवसाय सञ्चालन कर्जा, कर्जाको पुनःसंरचना आदिका माध्यमबाट व्यवसाय जोगाउन प्रोत्साहन गरेको छ । तर, यस्तो प्रोत्साहनका कार्यक्रमबाट धेरै पर्यटन व्यवसायी लाभान्वित हुन सकेनन् । आप्mनो सानोतिनो पूँजी लगाएर व्यवसाय सञ्चालन गरिरहेका व्यवसायीहरूले बैंकबाट कर्जा लिन सकेनन् । कतिपयले बैंकबाट कर्जा लिनुभन्दा आप्mनो जायजेथा विक्री गरेर पनि व्यवसाय जोगाउनतिर लागे । यसो पनि गर्न नसक्नेहरू व्यवसाय नै छाडेर पलायन पनि भए । यस्तो समस्यामा पिल्सिएको पर्यटन व्यवसायलाई सरकारले जति सहयोग गर्नुपथ्र्यो त्यो गरेन । पर्यटन व्यवसायबाट लगानीकर्तामात्र लाभान्वित भएका हुँदैनन् । १०औं लाखलाई यसले रोजगारी र स्वरोजगारी दिएको छ । पर्यटन गन्तव्यका स्थानीयको उत्पादन विक्रीदेखि सरकारले राजस्वको जम्मा गर्ने व्यवसाय हो यो । विदेशी मुद्रा आर्जनको स्रोत भएर पनि सरकारले यसबारे स्पष्ट मार्गचित्र बनाएर व्यवसायीहरूलाई समेटेर विस्तार गर्न सकेको छैन । सरकारले केही ठूला पूर्वाधार बनाए पनि अन्य लगानी भने निजीक्षेत्रले गरेको छ र यसलाई चलायमान बनाएको छ । यस्तोमा आगामी वर्षमा कोरोनाबाट सबैभन्दा बढी प्रभावित क्षेत्र भनी कर छूटलगायतका विभिन्न प्रोत्साहन दिन आवश्यक छ जुन पर्यटन क्षेत्रका प्रतिनिधिमूलक संस्थाले उठाउँदै आएका छन् । अझै एकडेढ वर्ष पर्यटन क्षेत्र चलमलाउने छाँटकाँट देखिएको छैन । कोरोना भाइरसको म्युटेड संस्करण कति समयसम्म बाँचिरहने हो कुनै आकलन गर्न सकिने आधार छैन । वैज्ञानिकहरूले यो मानव जीवनको अंग बन्ने बताएका छन् । भ्याक्सिनले यसबाट पूर्ण सुरक्षा दिने सम्भावना पनि कमै छ । यस्तोमा नेपालले बाह्य पर्यटनबाट भन्दा आन्तरिक पर्यटनबाट लाभ लिन सक्छ । निषेधाज्ञा हटेपछि चलायमान बनेको आन्तरिक पर्यटनले धेरै कुराको संकेत गरेको छ । आन्तरिक पर्यटकलक्षित गरी प्याकेजहरू बनाउन सकिएको रहेनछ भन्ने यसले देखाएको छ । आन्तरिक पर्यटकलाई उपेक्षा गर्ने प्रवृत्ति ठूला व्यवसायीमा रहेको पनि यसले देखायो । विदेशी पर्यटकसरह खर्च गर्न सक्ने तथा साहसिक काम गर्न रुचाउने ठूलै युवासमूह रहेको तथ्य अहिलेको संकटले बाहिर ल्याइदिएको छ । आन्तरिक पर्यटक पनि एकथरि सेल्फी पर्यटक छन् जसले अर्थतन्त्रमा खासै योगदान दिँदैनन् । फोटोका लागि मात्र आउने तर अन्य खर्च नगर्ने आन्तरिक पर्यटक नभएका होइनन् । तिनलाई पनि केही खर्च गर्नैपर्ने गरी बाध्य बनाउन सक्ने गरी पर्यटन पूर्वाधार र कार्यक्रम तय गर्न बाँकी नै छ । विदेशीसरह खर्च गर्ने आन्तरिक पर्यटकका लागि विशेष प्याकेज ल्याउन पनि जरुरी देखिएको छ । पर्यटनका लागि पैसा हुने व्यक्तिभन्दा पनि घुम्न रुचाउने, साहसिक क्रियाकलापमा सहभागी इच्छा ठूलो कुरा हो । अहिले नेपालीहरू पदयात्रा, साना हिमाल आरोहण, बन्जी जम्पिङजस्ता क्रियाकलापका लागि राम्रै खर्च गर्न थालेका छन् । पर्यटनका लागि खर्च गर्न सक्ने व्यक्ति भनेका व्यापारी वा कर्मचारी नै हुन् । यी दुवै व्यस्त हुने पेसा हुन् । तर, कामको बोझबाट थलिएका यिनीहरूलाई आन्तरिक पर्यटनमा हौस्याउनु आवश्यक छ । अलिकति पैसा जम्मा गरेर थाइल्यान्ड वा बाली जाने प्रवृत्ति भएका उच्च मध्यमवर्गीय नेपालीहरूलाई नेपालकै पर्यटनमा रोक्न सक्नुपर्छ । यसका लागि बेग्लै अनुभूति हुने प्याकेज आवश्यक हुन्छ । सधैं पहाड र हिमाल देखिरहेका नेपालीहरूलाई ती वस्तु नै हेर्न प्रेरित गर्नुको अर्थ हुँदैन । तर, त्यसमा केही नयाँपन देखिने, शारीरिक सक्रियता आवश्यक पर्ने खालका गतिविधि थप्न सकियो भने आन्तरिक पर्यटक राम्रै पाउन सकिन्छ । आन्तरिक पर्यटनलाई बढावा दिन सरकारले २०७६ सालमा बिदा पर्यटन कार्यविधि तयार पारिएको थियो । त्यस्तै पूर्वपर्यटन मन्त्रीले आइतवार बिदा दिने वा पर्यटन बिदा दिने सम्बन्धमा पनि चर्चा र पहल थालेका थिए । तर, यी कुनै काम भएनन् । अहिले पनि पर्यटन बिदाबारे चर्चा शुरू भएको छ । भारतले मानसरोवर जानेलाई अनुदान दिन्छ, पशुपति दर्शन गर्न जानेलाई पनि अनुदानको व्यवस्था गरेको छ । ती क्षेत्रको भ्रमण गरेको प्रमाणपत्र प्रस्तुत गरेपछि यस्तो अनुदान लिन पाइन्छ । तर, नेपालमा १ हप्ता बिदा दिने व्यवस्थासम्म गर्न सकिएको छैन । शनिवार र आइतवार २ दिन बिदा दिएर आन्तरिक पर्यटनलाई प्रोत्साहन गर्न खोजिएको थियो । तर, यो अलि व्यावहारिक भएन । यस्तो बिदामा नजिकका गन्तव्यमा जान सकिने भए पनि नेपालका महत्त्वपूर्ण पर्यटकीय क्षेत्र राम्ररी घुम्न भने सकिँदैन । त्यसैले यसले जुवाडेमात्रै बढाउँछ भन्ने विरोध गर्ने पनि थिए । सरकार साँचीकै आन्तरिक पर्यटनलाई प्रोत्साहन गर्न चाहन्छ भने कम्तीमा पनि १ हप्ताको पर्यटन बिदा दिनुपर्छ । वर्षभरि काम गरेका कर्मचारीहरू यस्तो पर्यटनमा जान थाले भने ज्यादै पुनर्ताजगी प्राप्त गर्छन् । यसले उनीहरूको कार्य क्षमतामा सकारात्मक असर पार्छ । विभिन्न क्षेत्रमा मानिसहरूसँग सम्पर्क हुने हुँदा उनीहरूले देशको वास्तविकता बुझ्न सक्छन् । त्यस्तै नीति निर्माणमा तहमा पुगेकाहरूलाई नीति निर्माणमा परिवर्तन ल्याउन पनि भ्रमणले प्रभावित पार्न सक्छ । कस्तो कार्यविधि बनाउँदा प्रभावकारी हुन्छ भन्ने गहन अध्ययन गरी यस्तो बिदा दिनु उपयुक्त हुन्छ । तलबी र बेतलबी दुवै खालका बिदा दिन सकिन्छ । पन्त नेपाल एशोसिएशन अफ टुर एन्ड ट्राभल एजेन्ट्स (नाट्टा) का पूर्वमहासचिव हुन् ।

Aarthik Abhiyan चैत्र २०७७

जापानमा बाली जोगाउने जिम्मा ब्वाँसोलाई! :: Pahilopost.com

गएको आठ महिना यता जापानको किसारजु सहर नजिकैको फार्ममा डेरा जमाएर बसेको छ एउटा डरलाग्दो रोबर्ड ब्वाँसो। नडराउनुस्, यसले नजिकै बसोबास गर्नेलाई तर्साउँदैन तर हेर्दा तर्साइहाल्छ कि भन्ने त पर्छ नै। यसको आधिकारिक नाम 'सुपर मोनर्स्टर उल्फ' हो जसलाई इन्जिनियरहरुले किसानले लगाएका बाली नास पार्ने जनावरलाई रोक्ननका लागि तयार

Pahilopost फाल्गुन २०७४

किसानलाई बाली जोगाउने चिन्ता

सम्बन्धित सामग्री