फागुन १, काठमाडौं । पछल्लो समय नेपाली बजारमा स्याउको आयात निरन्तर बढेको छ ।
चालू आर्थिक वर्ष २०७८/७९ को ६ महीनामा मात्रै ३ अर्ब ८२ करोड ७२ लाख ६० हजार रुपैयाँको स्याउ आयात भएको छ । गत वर्षको सोही अवधिको तुलनामा यो वर्ष २३ प्रतिशतले स्याउको आयात बढेको छ ।
गत आर्थिक वर्ष २०७७/७८ को ६ महीनामा ३ अर्ब १० करोड ५८ लाख ७० हजार रुपैयाँको स्याउ आयात भएको थियो । नेपालले यो वर्ष चीन, भारत, टर्की, गिनी बिसाउलगायत ईन्डोनेशियाबाट समेत स्याउ आयात गरेको छ ।
सबैभन्दा धेरै स्याउ चीनबाट आयात भएको छ । चीनबाट मत्रै २ अर्ब ६८ करोड ४९ लाख ९०० रुपैयाँको स्याउ आयात हुँदा भारतबाट १ अर्ब १४ करोड ३९ लाख ७५ हजार रुपैयाँ बराबरको स्याउ आयात भएको छ । त्यस्तै टर्कीबाट २६ लाख २५ हजार रुपैयाँको र गिनिबिसाउबाट १ लाख ६१ हजार रुपैयाँको आयात भएको छ ।
नेपाली बजारमा चिनियाँ स्याउ लोकप्रिय भएको कारणले गर्दा पनि चिनियाँ स्याउको आयात धेरै भएको कुलेश्वरका व्यापारी अमर बाँनियाले बताए । उनले चिनको केरुङ नाकाबाट धेरै स्याउ भित्रिने गरेको पनि बताए । कोरोना महामारीका कारण सिमा नाकामा कडाई भएकाले अयातमा समस्या भएको व्यवसायीले बताएका छन् । पहिला हप्ता दिनमा नेपाल आईपुग्ने फलफूल अहिले भने महीनौं लाग्ने गरेको उनिहरूको भनाइ छ।
नेपाली बजारमा प्राय : जसो चीन र भारतबाट स्याउ भित्रिने गरेको कालीमाटी फलफूल तथा तरकारी बजार विकास समितिका प्रवक्ता विनय श्रेष्ठले बताए । नेपालको उत्पादनले उपभोक्ताको माग धान्न नसक्ने भएकाले पनि बाहिरी मुलुकहरुसगँ निर्भर हुनु परेको उनको भनाइ छ ।
'नेपाली बजारमा स्याउको माघ १२ महीनानै हुने गर्छ, माघ अनुसार उत्पादन हुँदैन, चिनियाँ स्याउको भरपर्नुको विकल्पै छैन‘, उनले भने । श्रेष्ठका अनुसार नेपाली बजारमा जुम्ला, मुस्ताङ, डोल्पा, मुगु, कालिकोट, हुम्ला, रुकुम पूर्व, बुझाङ, सोलुखुम्बुलगायतका जिल्लाहरुबाट स्याउ आउने गर्छ । तर केही समययता ती जिल्लाहरुबाट स्याउ कम मात्रामा आउने गरेको उनले बताए ।
अहिले स्थानिय बजारमा स्याउको मूल्य प्रतिकिलो न्यूनतम २५० देखि अधिकतम २८० रुपैयाँसम्म रहेको छ । नेपाली बजारमा झोले र फुजी गरी २ प्रकारको स्याउ पाइने गरेको कालीमाटी बजारस्थित खुद्रा व्यापारि हरिहर पण्डितले बताए । स्वदेशी स्याउको सिजनमा भारतीय र चिनियाँ स्याउको मूल्य घट्ने गर्दछ । सिजन सकिएपछि भने बाहिरबाट आउने स्याउको मूल्य वृद्धि हुन्छ । स्वदेशी स्याउ स्वादिष्ट हुने भएकाले पनि धेरैजसो ग्राहकले नेपाली स्याउनै मन पराउने गरेको पनि उनले बताए ।
(प्रतिक्षा कडेल/प्रशिक्षार्थी)
