नेपालको निर्यात र इन्धन आयातको अन्तर बढ्दै : डेढ खर्बको निर्यात, पौने दुई खर्बको इन्धन आयात

चैत १०, काठमाडौं । चालू आर्थिक वर्ष २०७८/ ०८९को साउन देखि फागुनसम्म नेपालको वैदेशिक व्यापारमा निर्यात कुल १ खर्ब ४७ अर्ब ७४ करोड ६० लाख ६६ हजार रुपैयाँ बराबरको रहेको छ। भन्सार विभागले हालै सार्वजनिक गरेको तथ्यांक अनुसार उक्त निर्यात गत आर्थिक वर्षको सोही अवधिको तुलनामा ८२ दशमलव ९० प्रतिशतले वृद्धि हो । तर, नेपालबाट हुने कुल निर्यातको तुलनामा इन्धनको आयात मात्रै बढी रहेको भन्सार विभागको तथ्यांकले देखाउँछ । चालू आर्थिक वर्षको सो अवधिमा नेपालमा पेट्रोलियम पदार्थको आयात मात्रै १ खर्ब ७६ अर्ब ८८ करोड रुपैयाँ बराबरको रहेको भन्सार विभागको तथ्यांक छ । चालू आर्थिक वर्षको ८ महीनामा डिजेल आयात ८७ अर्ब ८३ करोड ५४ लाख ६२ हजार रुपैयाँ बराबरको भएको छ । विभागको तथ्यांक अनुसार खाना पकाउने एलपी ग्यासको आयात ४० अर्ब ६४ करोड १४ लाख ५८ हजार रुपैयाँ तथा पेट्रोलको आयात ३९ अर्ब ८५ करोड ६९ लाख रुपैयाँ बराबरको भएको छ । त्यस्तै हवाई इन्धन ७ अर्ब ६६ करोड ४४ लाख ३४ हजार रुपैयाँ तथा मट्टितेलको आयात ८८ करोड ८५ लाख ५७ हजार रुपैयाँ बराबरको भएको छ । महंगीको चापले आयात तथा निर्यात बढेको जानकारहरु औंल्याउँदै आएका छन् ।

सम्बन्धित सामग्री

इन्धनमात्रै २ खर्बको भित्रियो

गत आर्थिक वर्षमा मुलुकमा झन्डै २ खर्ब रुपैयाँ बराबरको पेट्रोलियम पदार्थ आयात भएको छ । गत आवमा कुल १४ खर्ब १८ अर्ब ५३ करोड रुपैयाँ बराबरको आयात भएकोमा १ खर्ब ९३ अर्ब ३३ करोड रुपैयाँ बराबरको पेट्रोलियम पदार्थ आयात भएको तथ्यांक छ । कुल आयात व्यापारमा इन्धनको हिस्सा नै १५ प्रतिशत छ । आयातित वस्तुमा पेट्रोलियम पदार्थ सँधै पहिलो स्थानमा छ । अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा कच्चा तेलको मूल्य वृद्धिसँगै स्थानीय बजारमा खपतदर बढ्दै गएकाले यो वर्ष इन्धन आयातमा बढी मूल्य बाहिरिएको हो । आव २०७५-७६ मा २८ लाख ५० हजार ७ सय ७१ किलोलिटर इन्धन आयात भएको नेपाल आयल निगमले जानकारी दिएको छ । अघिल्लो वर्ष १ खर्ब ५४ अर्ब रुपैयाँ बराबरको २६ लाख ६१ हजार ९ सय ८५ किलोलिटर इन्धन आयात भएको थियो । अघिल्लो वर्षको तुलनामा इन्धनको आयात रकममा २५ प्रतिशतले वृद्धि भएको निगका नायव कार्यकारी निर्देशक नागेन्द्र साहले जानकारी दिए । इन्धनको आयात परिणाममा भने १० प्रतिशतले वृद्धि भएको निगमको तथ्यांक छ । मुलुकमा इन्धनको खपत बढ्दै गएकाले बर्सेनि आयातदर बढ्दै गएको उनले जानकारी दिए । बढ्दो सवारीसाधनको प्रयोगसँगै विकास निर्माणका काम तिव्र रूपमा विस्तार भएकाले इन्धनको खपतदर बर्सेनि बढ्दै गएको हो । स्वदेशबाट निर्यातभन्दा दोब्बर मूल्य बराबरको इन्धन आयात भएको हो । गत वर्ष ९७ अर्ब १० करोड रुपैयाँको मात्रै निर्यात भएको छ । निगमका अनुसार गत वर्ष सबैभन्दा धेरै डिजेल आयात भएको छ । १६ लाख ६४ हजार ३८ किलोलिटर डिजेल, ५ लाख ४२ हजार २ सय ९९ पेट्रोल, १ लाख ९३ हजार २ सय ५९ किलोलिटर हवाई इन्धन, २३ हजार ८ सय ३४ किलोलिटर मटीतेल र ४ लाख २७ हजार ३ सय ४० मेट्रिक टन खाना पकाउने एलपी ग्यासको आयात भएको निगमको भनाइ छ । निगमका अनुसार मासिक पेट्रोल ४५ हजार १ सय ९१ किलोलिटर, १ लाख ३८ हजार ६ सय ६९ किलोलिटर डिजेल, एक हजार ९ सय ८६ किलोलिटर मटीतेल र १६ हजार १ सय ४ किलोलिटर हवाई इन्धन आयात हुने गरेको छ । यस्तै, ३५ हजार ६ सय ११ मेट्रिक टन एलपी ग्यास आयात हुने गरेको तथ्यांक छ । मुलुकमा मासिक सरदर ८० हजारदेखि १ लाख किलोलिटर डिजेल माग छ । त्यस्तै पेट्रोल मासिक २५ देखि ३० हजार किलोलिटर, हवाईइन्धन १२ देखि १५ हजार किलोलिटर र ग्यास २५ देखि ३० हजार टन माग छ । उपत्यकामा दैनिक चार सय किलोलिटर पेट्रोल र ६ सय किलोलिटर डिजेल खपत हुन्छ । बर्सेनि इन्धनको खपत बढ्दै गएपनि सो अनुसार भन्डारण गर्नका लागि निगमसँग क्षमता कमजोर रहेको छ । इन्धनको माग बढ्दै गएकाले भण्डारण क्षमता विस्तार नभए देशमा ठूलो चुनौती रहेको छ । हालको इन्धन मौज्दात भण्डारण क्षमता पेट्रोल ६, डिजेल १० र हवाई इन्धन १५ दिनलाई मात्र थेग्नसक्ने अवस्था छ । पाँच वर्षमा इन्धन आयात आव किलोलिटर रकम २०७१÷७२ १६,३३,३३७ १३५.९ अर्ब २०७२÷७३ १३,३९,१७७ ५८.९५ अर्ब (नाकाबन्दी) २०७३÷७४ २२,२९,१४० १९५.५ अर्ब २०७४÷७५ २६,६१,९८५ १५४ अर्ब २०७५÷७६ २८,५०,७७१ १९३.३३ अर्ब स्रोतः नेपाल आयल निगम