गुणस्तरीय जुत्ताचप्पल उत्पादन गर्न नेपालको उद्योग सक्षम छन्ः उपाध्यक्ष न्यौपाने

काठमाडौँ – फुटवेयर एसोसिएसनका उपाध्यक्ष रुद्रप्रसाद न्यौपानेले गुणस्तरीय र सर्वसुलभ मूल्यका जुत्ताचप्पल उत्पादन गर्न नेपालका उद्योग सक्षम रहेको बताएका छन्। नेपालमा उत्पादित जुत्ताचप्पल ६१ प्रतिशत नेपालमै खपत भइरहेको र नेपाललाई आवश्यक पर्ने उत्पादनका लागि नेपाली जुत्ताचप्पल उद्योग सक्षम रहेको बताए। उपाध्यक्ष न्यौपानेले पछिल्लो समय नेपालमा उत्पादित १ करोड जोर जुत्ता विदेशमा निर्यात हुने गरेको बताए। […]

सम्बन्धित सामग्री

चितवनमा भोलिदेखि ‘पर्व विशेष मेला’

चितवन  । चितवनमा भोलि (बुधवार)देखि एक महीनासम्म ‘पर्व विशेष मेला २०८०’ हुने भएको छ । चितवन उद्योग संघको आयोजना र नेपाली जुत्ता घरसँगको सहकार्यमा भोलिदेखि कात्तिक २ गतेसम्म चितवन प्रदर्शनी केन्द्रमा मेला हुन लागेको हो ।  आयोजकले पत्रकार सम्मेलनमार्फत स्वदेशी उत्पादन र व्यवसायलाई प्रवर्द्धन गर्न मेला आयोजना गर्न लागिएको जनाएको छ । मेलामा जुत्ताचप्पल, खाद्यान्न, लत्ताकपडा, खसीबोका राखिनेछन् ।  यसअघिको जुत्ताचप्पल प्रदर्शनी उपलब्धिमुलक भएकोले यस वर्ष ‘पर्व विशेष मेला’ आयोजना गर्न लागिएको चितवन उद्योग संघका अध्यक्ष त्रिलोचन कँडेलले बताए ।  ‘मेलाले रोजगारी सिर्जना, राजस्वमा योगदान, आयात प्रतिस्थापन आर्थिक गतिविधिलाई चलायमान बनाउने विश्वास गरेका छौं,’ अध्यक्ष कँडेलले भने, ‘राज्यको आर्थिक समृद्धिका लागि आफ्नो तर्फबाट केही गर्छु भन्दै स्वदेशमै गरी खान्छु भनी लागेका उद्यमीहरूलाई प्रोत्साहन गर्न मेलाको आयोजना गरेका हौं ।’  मेलामा जुत्ताचप्पलका मात्रै १३ ओटा उद्योगको स्टल रहने उनले जानकारी दिए । खसीबोका र खाद्यान्न भने दशैंअगाडि (असोज अन्तिम साता) मात्रै राखिने उनले बताए ।  बिहान ९ बजेदेखि साँझ ७ बजेसम्म सञ्चालन हुने मेलामा निःशुल्क प्रवेशको व्यवस्था गरिएको छ । जिल्लाभित्र र बाहिरका हजारौं अवलोकनकर्ताले मेलाको अवलोकन गर्ने भएकाले ‘भरतपुर भ्रमण वर्ष २०२४’ लाई सहयोग हुने उनको भनाइ छ । नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका केन्द्रीय सदस्य एवम् नेपाल फुटवेयर म्यानुफ्याक्चरर एशोसियशनका अध्यक्ष नानीराज घिमिरेले नेपालमा फुटवेयरको प्रचुर सम्भावना रहेको बताए । वार्षिक १६ करोड रुपैयाँको जुत्ताचप्पल उत्पादन गर्ने क्षमता भएका नेपाली उद्योगले १० करोड रुपैयाँको मात्रै उत्पादन गर्नुपरेको उनले बताए ।  मेलाबाट आर्थिक गतिविधि थप चलायमान भई पलायन हुन लागेका उद्योगी-व्यवसायीलाई उद्यमशीलतालाई निरन्तरता दिन सहयोग पुग्ने उनले विश्वास व्यक्त गरे । मेलामा विदेशीसहित २ लाखले अवलोकन गर्ने अपेक्षा गरिएको छ ।  मेलामा गुणस्तरीय उत्पादन र सहुलियत दरमा विक्री वितरण गर्नुका साथै केही अत्यावश्यक खाद्यवस्तुको मूल्यमा एकरूपता गरिने आयोजकको भनाइ छ ।

जुत्ता उद्योगको भविष्य

नेपालमा औद्योगिक वातावरण नभएको बताइरहँदा जुत्ताचप्पल उद्योग भने आत्मनिर्भरता उन्मुख देखिएको छ । निर्यातसमेत हुन थालेको यस उद्योगका प्रशस्त चुनौती पनि छन् जसलाई सम्बोधन नगरे यसबाट अपेक्षित लाभ लिन नसकिनेमात्र होइन, यसको भविष्यसमेत नराम्रो हुन सक्छ । नयाँ उद्योगका लागि सरकारले जति प्राथमिकता दिनुपर्छ त्योभन्दा बढी स्थापित उद्योगलाई प्रोत्साहन दिन पनि आवश्यक हुन्छ । यसको सम्भावित जोखिमबारे नेपाल राष्ट्र बैंकले अध्ययन गरेर व्यवसायी र सरकारलाई सचेत पारेको छ । चीनबाट कच्चा पदार्थ र मेशिन ल्याउने तथा भारतबाट कामदार ल्याएर जुत्ता उत्पादन गर्नुपर्ने अवस्था रहिरहे ती देशका उत्पादनसँग प्रतिस्पर्धा गर्न पक्कै सकिँदैन । सरकारी स्वामित्वमा रहेको बाँसबारी छाला तथा जुत्ता कारखानालाई निजीकरण गरिएपछि नेपालमा निजीक्षेत्रका जुत्ता उद्योगको विस्तार भएको मानिन्छ । जुत्ताचप्पल उद्योगले नेपालमा ६५ प्रतिशत बजार ओगटेको छ जुन निकै सकारात्मक मान्न सकिन्छ । दुग्ध व्यवसाय, पोल्ट्री उद्योग र सिमेन्टपछि नेपालमा जुत्ता उद्योग बढी फस्टाएको देखिन्छ । उद्योग विभाग २०७८ को प्रतिवेदनअनुसार नेपालमा जुत्ता चप्पल उद्योगमा करीब रू. १२ अर्ब लगानी रहेको छ । ६ ओटा ठूला उद्योग छन् भने १५ ओट मध्यमस्तरका र ३ सय ओटा साना उद्योग रहेका छन् । त्यस्तै १ हजार २ सय लघुउद्योग पनि रहेका छन् । उद्योगमात्रै होइन, व्यक्तिगत रूपमा जुत्ता उत्पादन गरेर विक्री गर्नेको संख्या पनि रहेको पाइन्छ जुन यस तथ्यांकमा परेको छैन । नेपालमा करीब ९ करोड जोर जुत्ताचप्पलको माग रहेको छ । यो मागलाई सम्बोधन गर्नेगरी जुत्ताचप्पल उद्योगले आफूलाई विस्तार गर्दै लगेको पाइन्छ । यीमध्ये केही उद्योगबाट उत्पादित जुत्ता ब्रान्ड पहिचानका साथ गुणस्तरीय र युवाहरूको रोजाइमा पर्नसमेत सफल भएका छन् । त्यस्तै सस्तो र बलियो ब्रान्डका रूपमा स्थापित हुँदै जुत्ता निर्यातसमेत हुन थालेको छ । यसरी जुत्ता उद्योग बलियो बन्दै गएको देखिन्छ । तर, यसमा थुप्रै चुनौती र समस्या नभएका होइनन् । नेपालका जुत्ताचप्पलले आफूलाई पर्ने आवश्यक कच्चा पदार्थका लागि चीन र भारतलगायत मुलुकमा निर्भर हुनुपर्ने बाध्यता छ । त्यस्तै छाला, सोल र यसमा आवश्यक पर्ने अन्य वस्तु सबै आयात हुन्छ । त्यस्तै उपकरण जनशक्तिसमेत आयात गर्नुपर्ने बाध्यता छ । नेपालमै छाला प्रशोधन गरेर जुत्ता उत्पादन गर्न सके यसले प्रशोधन उद्योगलाई समेत टेवा दिन्छ । छाला निकासी गर्न नसकेपछि विराटनगरका केही प्रशोधन उद्योगले आपैm जुत्ता उत्पादन गर्न थालेको समेत पाइन्छ । यो निकै सकारात्मक छ । जुत्तामा आत्मनिर्भरता बढेसँगै नेपालमै सोल उत्पादन गर्न आधारसमेत तयार भएको छ । त्यसतर्फ सरकार र उद्योगीको ध्यान जानु आवश्यक छ । केही उद्योगले विदेशी ब्रान्डसँग समेत प्रतिस्पर्धा गर्न सक्ने देखिए पनि अधिकांश उद्योगको उत्पादन गुणस्तरीय छैन । साथै, मूल्य र गुणस्तरमा चिनियाँ उत्पादनसँग नेपाली जुत्ताले प्रतिस्पर्धा गर्न सक्ने अवस्था छैन । चीनबाटै कच्चा पदार्थ र मेशिन ल्याउने तथा भारतबाट कामदार ल्याएर जुत्ता उत्पादन गर्नुपर्ने अवस्था रहिरहे ती देशका उत्पादनसँग प्रतिस्पर्धा गर्न पक्कै सकिँदैन । त्यसैले सरकारले यी उद्योगलाई प्रतिस्पर्धी बनाउन कर छूट, कच्चा पदार्थ स्वदेशमै उत्पादन गर्न प्रोत्साहन दिने नीति लिनुपर्छ । त्यस्तै जुत्ता उद्योगको डाउनवार्ड लिंक र अपवार्ड लिंकका लागि नीतिगत र अन्य सहयोग गरी ती पक्षलाई बलियो बनाउनु आवश्यक हुन्छ । यसो गर्दा बढी रोजगारी सृजना हुनुका साथै उद्योगको स्थायित्व पनि बढी हुन्छ । त्यसबाट मुलुक र व्यवसायीले प्राप्त गर्ने लाभ पनि बढी हुन्छ । नेपालकै कच्चा पदार्थको उपयोग हुनुका साथै निर्यातसमेत बढाउन सक्ने सम्भावना देखिन्छ । अतः नेपाल राष्ट्र बैंकको अध्ययनले देखाएका चुनौतीहरूलाई सम्बोधन गर्नेगरी सरकारले नीति निर्माण गरिदिनुपर्छ भने व्यवसायीले चुनौती चिर्नेगरी व्यावसायिक योजना बनाउन पनि आवश्यक छ । राम्रै उत्पादन र बजार अंश भएर पनि चुनौतीलाई बेलैमा सम्बोधन गर्न नसक्दा नेपालका कैयौं उद्योग बन्द भएको तथ्यलाई स्मरण गर्दै आत्मनिर्भर उन्मुख जुत्ता उद्योगलाई विस्तार गर्न सरकारले बलियो समर्थन र विशेष प्रोत्साहन नीति लिनु आवश्यक छ ।

नेपालमा जुत्ताचप्पल उद्योग : सम्भावनाभन्दा चुनौती बढी

काठमाडौं । आत्मनिर्भरतातर्फ उन्मुख भनिएको जुत्ताचप्पल उद्योग क्षेत्रमा सम्भावनाभन्दा चुनौती बढी देखिएको छ । सरकारले जुत्ताचप्पल उद्योगलाई आत्मनिर्भर उन्मुख उद्योगका रूपमा लिएको छ । त्यसको सम्भावना देखिए पनि चुनौती पनि उस्तै देखिएको हो । नेपाल राष्ट्र बैंक हालै सार्वजनिक गरेको गत आवको आर्थिक गतिविधि अध्ययन प्रतिवेदनले यस्तो देखाएको हो । अध्ययनले स्वदेशी जुत्ताचप्पलको बजार विस्तार हुने सम्भावना देखाएको छ । तर, त्यसका लागि चुनौती पनि उत्तिकै मात्रामा रहेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । नेपालमा जुत्ताचप्पलका लागि आवश्यक पर्ने कच्चा पदार्थ पर्याप्त मात्रामा छैन । कच्चा पदार्थका लागि चीन र भारतलगायत मुलुकमा भर पर्नुपर्ने अवस्था छ । कच्चा पदार्थ आयातको लागत पनि उच्च रहेको राष्ट्र बैंकको भनाइ छ । नेपाली उत्पादनले भारत र चीनबाट आयातित सस्ता जुत्तासँग प्रतिस्पर्धा गर्नुपर्ने अवस्था छ । साथै, औद्योगिक कर्जाको ब्याज तुलनात्मक रूपमा बढिरहेको छ । फलस्वरूप जुत्ताचप्पल उद्योग विस्तारमा चुनौती थपिएको छ । जुत्ताचप्पल उत्पादनमा आधुनिक प्रविधिको अभाव छ । नेपाली जुत्ताचप्पल उद्योगका लागि स्वदेशी कामदार छैनन् । भारतबाट कामदार ल्याउनुपर्ने छ । बजारमा नक्कली ब्रान्डको बिगबिगी रहेको राष्ट्र बैंकको अध्ययनले देखाएको छ । यसले बजार विस्तारमा चुनौती खडा गर्ने बताइएको छ । नेपाली जुत्ताचप्पलको प्रतिस्पर्धी क्षमता पनि कम रहेको छ । निर्यातमा आधारित उद्योगको गुणस्तर राम्रो भए पनि अधिकांश जुत्ताचप्पल उद्योग गुणस्तरीय मापदण्डअनुसार छैनन् । त्यसमाथि कोरोना महामारीका कारण झन्डै ९ महीना उद्योग बन्द हुँदा पनि समस्या थपिएको राष्ट्र बैंकको भनाइ छ । अधिकांश यस्ता उद्योग न्यून उत्पादन क्षमता (करीब ४० प्रतिशतमा) मा सञ्चालनमा छन् । यतिका चुनौती हुँदा पनि सम्भावनाका आधार भने सीमित देखिएका छन् । स्वदेशी जुत्ताचप्पलमा नेपाली ग्राहकको विश्वास र रुचि बढ्दै गएको भविष्यमा बजार विस्तार हुने देखिएको छ । जुत्ताचप्पल उद्योग सरकारको प्राथमिकतामा रहेका कारण पनि विस्तारको सम्भावना रहेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । यस्तै, यस्ता उद्योगमा लगानी बढ्दै गएको छ । गुणस्तरमा सुधार ल्याउन सके विदेशी माग बढ्न जाने सम्भावना पनि छ । स्वदेशमा छाला प्रशोधन उद्योग र सोल निर्माण उद्योग स्थापनाको सम्भावना पनि रहेको देखाइएको छ । त्यसबाट रोजगारी र आय आर्जन वृद्धि गरी आत्मनिर्भर अर्थतन्त्र निर्माणमा सहयोग पुग्ने भएको राष्ट्र बैंकको भनाइ छ । राष्ट्र बैंकका कार्यकारी निर्देशक डा. प्रकाशकुमार श्रेष्ठले जुत्ताचप्पल उद्योगमा सम्भावनासँगै चुनौती पनि देखिएको बताए । आर्थिक गतिविध सम्बन्धमा गरेको अध्ययनले यस्तो देखाएको उनको भनाइ छ । सरकारको स्वामित्वमा रहेको बाँसबारी जुत्ता कारखानाको निजीकरणपश्चात् नेपालमा निजीक्षेत्रमा जुत्ता उद्योगको विस्तार भएको हो । सरकारले यसलाई आत्मनिर्भरता उन्मुख उद्योगको सूचीमा राखेको छ । जुत्ताचप्पल उद्योगले नेपालमा ६५ प्रतिशत बजार ओगटेको छ । उद्योग विभाग, २०७८ को प्रतिवेदनअनुसार नेपालमा जुत्ताचप्पल उद्योगमा करीब रू. १२ अर्ब लगानी रहेको छ । साथै, ६ ओटा ठूला जुत्ताचप्पल उद्योग, १५ ओटा मध्यमस्तरका उद्योग, ३ सयओटा साना उद्योग र १ हजार २ सयओटा लघु–उद्योगहरू छन् । आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा फुटवेयरको माग करीब ९ करोड जोर रहेको अनुमान छ । आव २०८१/८२ मा अर्थात् ५ वर्षमा त्यो २८ प्रतिशत वृद्धि गरी ११ करोड पुग्ने अनुमान गरिएको छ ।

विराटनगरमा ‘विन्टर फुटवेयर’महोत्सव शुरू

विराटनगर (अस) । ‘मेरो देश मेरै उत्पादन’ अभियान अन्तर्गत विराटनगरमा स्वदेशी जुत्ताचप्पल कम्पनीहरूले ‘विन्टर फुटवेयर’ महोत्सव शुरू गरेका छन् । पुस २ गतेदेखि शुरू भएको मेला एक महीनासम्म चल्नेछ । मेलामा जुत्ताचप्पल खरीद गर्दा उपभोक्तालाई ६० प्रतिशतसम्म छूट दिइएको छ । स्वदेशी उत्पादन प्रयोगमा उपभोक्तालाई प्रोत्साहन गर्न उद्योग संगठन मोरङ र मोरङ व्यापार संघले संयुक्त रूपमा ‘मेरो देश मेरै उत्पादन’ अभियान शुरू गरेका छन् । विराटनगरको भाटभटेनी सुपर स्टोर परिसरमा सञ्चालित महोत्सवमा युनाइटेड लेदर, शिखर शुज र हाइलाइफ ब्रान्डका १५ सयभन्दा बढी डिजाइनका जुत्ताचप्पल प्रदर्शनीमा राखिएका छन् । नेपाली उपभोक्ताले स्वदेशी उत्पादन आकर्षक र गुणस्तरीय नभएको भन्दै विदेशी उत्पादन मात्र रोज्ने गरेकाले गुणस्तरीय उत्पादन परीक्षण गरून् भन्ने सोचले ६० प्रतिशतसम्म छूट दिएर महोत्सवको आयोजना गरिएको हाइलाइफका बजार व्यवस्थापक राघव बिहानीले बताए । अहिले तीनओटा कम्पनी मात्रले आफ्नो आधिकारिक डिलर मार्फत स्टल राखे पनि केही समयपछि नेपालका अन्य कम्पनीहरू समेत थपिने उनले बताए । फुटवेयर महोत्सवका संयोजक समिम खानका अनुसार एउटै छानामुनि सबै प्रकारका जुत्ताचप्पल उपलब्ध गराउन महोत्सव आयोजना गरिएको हो ।