नेपाल टुरिजम बोर्ड वा व्यवसायीले पर्यटन क्षेत्रको प्रचारका लागि गरेको खर्च र उपलब्धिभन्दा विदेशीहरूले नेपालमा फिल्म सुटिङ गरिदिँदा पर्यटन प्रवर्द्धनमा बढी सहयोग पुगेको छ । त्यसैले यस्ता फिल्म सुटिङ भएर प्रदर्शनमा आएको वर्ष नेपालमा पर्यटक आगमनसमेत बढेको देखिन्छ । तर, नेपालले अहिलेसम्म सिने टुरिजमको महत्त्व नबुझेको देखिन्छ । नेपाल सरकार विदेशी फिल्म निर्मातालाई प्रोत्साहन र सहजीकरण गर्ने काममा निकै सुस्त रहेको छ ।
नेपालले भारत, चीनसहित अन्य मुलुकका सिनेमानिर्मातालाई नेपालमा सुटिङ गर्न आकर्षित गर्ने नीति लिनु जरुरी देखिन्छ । यस्तो हुन सक्यो भने नेपालले सिने टुरिजमबाट आर्थिक लाभ लिने मात्र नभई अन्तरराष्ट्रिय स्तरमा ख्यातिसमेत बढ्दै जानेछ ।
नेपालमा सुटिङ भएका फिल्महरूले नेपालको प्राकृतिक सौन्दर्यलाई विश्वभर फैलाइदिन्छन् । त्यसबाट प्रभावित भएर विदेशीहरू नेपाल आउँछन् । बक्स अफिसमा सफल फिल्म सुटिङ भएका स्थान हेर्नकै लागि पर्यटक जाने गरेको पाइन्छ । भारतमा बाहुबली सुटिङ भएको ठाउँ अहिले ठूलो पर्यटकीय गन्तव्य बनेको छ । त्यसैले नेपालमा पनि फिल्म सुटिङ गर्न आउनेहरूलाई स्वागत गर्नुपर्छ । स्वागतमात्र होइन, आमन्त्रण नै गर्नुपर्छ । नेपालमा सुटिङ भएको उचाइ फिल्मले अहिले भारतमा नेपालको निकै राम्रो प्रचार गरेको छ । त्यसो त नेपालमै बनेको निम्स पुर्जाको डकुमेन्ट्री १४ पिक्सले विश्वमा नेपालको प्रचार गर्यो । त्यस्तै नेपालमै बनेको प्रेमगीत–३ ले पनि नेपालको भौगोलिक सुन्दरताको प्रचार गर्यो । यसरी विश्व बजारमा पुग्ने फिल्मले नेपालको प्रचार गरी पर्यटन प्रवर्द्धनमा ठूलो सहयोग गरेको देखिन्छ । नेपालमा सुटिङ भएका फिल्म प्रदर्शनमा नआएको वर्ष भने पर्यटक वृद्धिदर निकै सुस्त देखिन्छ ।
यो तथ्यले नेपालले विदेशी सिनेमा निर्माताहरूलाई नेपालमा सुटिङ गर्न विविध सहुलियत दिनुका साथै सहजीकरण गरिदिनुपर्ने कुरालाई स्पष्ट पार्छ । सुटिङका लागि आवश्यक उपकरण नेपालमै उपलब्ध हुने हो भने उनीहरूले कलाकार मात्रै ल्याए हुने थियो । थुप्रै मुलुकले फिल्म सुटिङका लागि पुग्ने निर्माण टोलीलाई जेजस्तो उपकरण चाहिन्छ ती उपलब्ध गराउँदा निकै सहज मान्ने गरेको पाइन्छ ।
फिल्म सुटिङ युनिटहरूलाई आकर्षित गर्न मुलुकहरूबीच प्रतिस्पर्धासमेत रहेको पाइन्छ । तर, नेपालमा भने त्यस्तो हुन सकेको छैन । उल्टै यस्तो कार्यको विरोध भएको समेत पाइन्छ । भारतीय सिनेमा क्षेत्रको ठूलो कार्यक्रम आइफा अवार्ड नेपालमा गर्न लाग्दा व्यापक विरोध भयो र सरकारले त्यो कार्यक्रमलाई सहयोग गरेन । त्यो कार्यक्रम गर्दा नेपालले पाउने प्रचार र त्यसबाट पर्यटन क्षेत्रले लिने लाभका बारेमा ध्यान नदिई विरोध भएको थियो । यसबाट नेपालले ठूलो अवसर गुमायो । नेपालमा बेलाबखत देखापर्ने अन्धराष्ट्रवादले ठूलो अवसर गुमाउनु परेको छ । फिल्म अवार्ड कार्यक्रम नेपालमा गराउन नसक्नु यसको उदाहरण हो ।
यस्तै कारणले हुन सक्छ नेपालमा पछिल्लो समय भारतीय सिनेमाको सुटिङ घटेको देखिन्छ । नेपालको सबैभन्दा ठूलो पर्यटन बजार भारत नै हो । भारतीय सिनेमा यहाँ छायांकन हुँदा भारतीय पर्यटकको संख्या मजाले बढ्छ । यो विज्ञापनबाट गरेको प्रचारभन्दा बढी प्रभावकारी हुन्छ । हिमाली र पहाडी भूभागको चित्रण गर्न खोज्ने सिनेमानिर्माताहरूलाई नेपाल सबैभन्दा बढी उपयुक्त मुलुक हो र यहाँ सुटिङ गर्नेलाई सरकारले निकै सहजीकरण गरिदिन्छ भन्ने सन्देश सिनेमानिर्माताहरूबीच पुर्याउन आवश्यक छ ।
विदेशी फिल्मले नेपालको नकारात्मक छवि चित्रण गर्दा समेत त्यस सिनेमाका कारण नेपालमा पर्यटक बढेको देखिन्छ । तर पनि सरकारले नेपालमा सुटिङ हुने विदेशी फिल्मको स्क्रिप्ट हेरेर मात्रै स्वीकृति दिनु उपयुक्त हुन्छ । नेपालले सिने टुरिजममा ध्यान दिन नसकेको पक्कै हो । आइफा अवार्ड मात्रै यहाँ गराउन सकेको भए त्यसले भारतीय सिनेमानिर्मातालाई यहाँ आकर्षित गर्थ्यो । भारतीय सिनेमा विश्व बजारभरि पुग्ने भएकाले त्यसले अन्य देशमा समेत प्रचारको काम गर्थ्यो ।
त्यसैले नेपालले भारत, चीनसहित अन्य मुलुकका सिनेमानिर्मातालाई नेपालमा सुटिङ गर्न आकर्षित गर्ने नीति लिनु जरुरी देखिन्छ । यस्तो हुन सक्यो भने नेपालले सिने टुरिजमबाट आर्थिक लाभ लिने मात्र नभई अन्तरराष्ट्रिय स्तरमा ख्यातिसमेत बढ्दै जानेछ ।
