घट्यो बैंकहरूको ऋण लगानी

लघुवित्तबाट ऋण लिनेको संख्या घट्यो

काठमाडौं । गत आर्थिक वर्षमा लघुवित्त वित्तीय संस्थाबाट ऋण लिनेको संख्या घटेको छ । लघुवित्तको ग्राहक संख्या बढे पनि आर्थिक गतिविधिमा आएको कमी र नेपाल राष्ट्र बैंकको कडाइसँगै ऋणी संख्या घटेको हो । नेपाल राष्ट्र बैंकको तथ्यांकअनुसार २०७९ असारसम्ममा लघुवित्त वित्तीय संस्थामा कुल ग्राहक संख्या ५८ लाख ५९ हजार थियो । २०८० असारमा यो संख्या बढेर ६० लाख १६ हजार पुगेको छ । तर, लघुवित्तबाट ऋण लिनको संख्या भने ३३ लाख ३ हजारबाट घटेर २९ लाख ८४ हजार कायम भएको छ । आर्थिक गतिविधि सुस्त हुँदा लघुवित्तको ऋण लगानी पनि प्रभावित भएको नेपाल लघुवित्त बैंकर्स संघका पूर्वअध्यक्ष रामचन्द्र जोशीले बताए । ‘तरलता अभावका कारण गतवर्ष लघुवित्तको लगानी बढ्न सकेको छैन,’ उनले भने, ‘लगानी प्रभावित भएपछि ऋणीको संख्या पनि घटिरहेको छ ।’ यसैगरी लघुवित्तविरुद्ध चलेको आन्दोलन र राष्ट्र बैंकले लिएको नीतिका कारणसमेत ऋण कम भएको उनले बताए । लघुवित्त संस्थाहरूको कर्जा प्रवाह पनि घटेको छ । २०७९ असारसम्म लघुवित्तहरूले कुल ४ खर्ब ४९ अर्ब रुपैयाँ लगानी गरेकामा २०८० असारसम्ममा घटेर ४ खर्ब ३२ अर्ब रुपैयाँ कायम भएको छ । लघुवित्तमा समस्या देखिन थालेपछि राष्ट्र बैंकले गत फागुनमा निर्देशन जारी गरी ऋणको सीमा घटाउनुका साथै दोहोरो सदस्यतामा कडाइ गरेको थियो । यसले पनि लघुवित्तको ऋण घटेको हो । बैंक, वित्तीय संस्थाको पहुँचमा पुग्न नसक्ने गरीब तथा विपन्न वर्गलाई वित्तीय सेवा पुर्‍याउन नेपालमा लघुवित्त कार्यक्रम शुरू गरिएको हो । लक्षित वर्गको समूह बनाएर सामूहिक जमानीमा ऋण लगानी गर्ने लघुवित्तहरू पछिल्लो समय नाफामुखी मात्र भएको भन्दै आलोचना भइरहेको छ । लघुवित्तमा समस्या देखिएपछि राष्ट्र बैंकले २०७९ चैतमा कार्यकारी निर्देशक डा. प्रकाशकुमार श्रेष्ठको संयोजकत्वमा अध्ययन समिति बनाएको थियो । गत भदौमा बुझाएको समितिको प्रतिवेदनमा लघुवित्तको कारोबारमा विकृति बढेको भन्दै प्रभावकारी नियमन गर्न सुझाइएको छ । समितिले लघुवित्तमा एउटा संस्थाको ऋण तिर्न अर्कोबाट ऋण लिने प्रवृत्ति बढेको र पछिल्लो समय ऋणको चक्र बन्द हुँदा समस्या देखिएको औंल्याएको छ । त्यसै गरी आर्थिक गतिविधिमा आएको कमीसँगै बैंकहरूमा तरलता अभाव हुँदा लघुवित्तमा पनि त्यसको प्रभाव देखिएको र थप कर्जा लगानी नगर्दा असुलीसमेत प्रभावित भएको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । राष्ट्र बैंकले गत फागुनमा जारी गरेको निर्देशनमा एउटा मात्र संस्थाबाट ऋण लिने पाउने र लघुवित्तबाट ऋण लिएकाले बैंक, वित्तीय संस्थाबाट लिन नपाउने व्यवस्था गरिसकेको छ । लघुवित्त संस्थाबीचको अत्यधिक प्रतिस्पर्धा हटाउन राष्ट्र बैंकले यसको संख्या घटाउने उद्देश्यले मर्जरमा प्रोत्साहनसमेत गर्दै आएको छ । २०७९ असारमा लघुवित्तको संख्या ६५ रहेकोमा २०८० असारमा ५७ मा झरेको छ । पछिल्लोपटक साउन ३२ गते निर्देशन जारी गर्दै केन्द्रीय बैंकले मर्जर तथा प्राप्तिमा सहभागी हुने लघुवित्तले पाउने छूट तथा सुविधाको अवधि २०८१ असार मसान्त पुर्‍याएको छ ।

Aarthik Abhiyan भाद्र २०८०

घरजग्गामा बैंकहरूको ऋण लगानी ८२ प्रतिशत घट्यो

घरजग्गामा जाने बैंक तथा वित्तीय संस्थाको ऋण लगानी रकम एक वर्षको समीक्षा अवधिमा ८२ प्रतिशतले घटेको छ । चालु आर्थिक वर्षको साउनदेखि फागुनसम्म घरजग्गा क्षेत्र (रियल इस्टेट)मा जम्मा ५ अर्ब १० करोड २७ लाख रुपैयाँ मात्रै कर्जा प्रवाह भएको राष्ट्र बैंकको तथ्यांक छ । जबकि गत वर्ष सोही अवधिमा घरजग्गा क्षेत्रमा २९ अर्ब ६ करोड १६ लाख रुपैयाँ ऋण प्रवाह भएको थियो।

कान्तिपुर चैत्र २०७९

हिन्डेनबर्ग प्रभाव : एक महीनामा १७ % घट्यो एलआईसीको शेयर, अदानी ग्रुपलाई ३ खर्ब नोक्सान

Aarthik Abhiyan माघ २०७९

विद्युत प्राधिकरणको नीतिका कारण जलविद्युत क्षेत्रमा घट्यो वाणिज्य बैंकहरुको ऋण लगानी

बीजमांडू कार्तिक २०७९

घट्यो बैंकको ऋण लगानी, एक सातामा ५ अर्बले निक्षेप सुधार

२६ वैशाख, काठमाडौं । स्थानीय तह निर्वाचनको मुखैमा २७ वाणिज्य बैंकहरुमा निक्षेप सुधार देखिएको छ । पछिल्लो एक सातामा नै ५ अर्ब रुपैयाँले बैंकहरुले निक्षेप सुधार भएको हो । पछिल्लो समय बैंकहरुकर्जा लगानीमा आक्रामक हुँदा निक्षेप भने बढ्न सकेको छैन । पछिल्लो साता (वैशाख १६ देखि २३को बीचमा) भने बैंकमा निक्षेपको अवस्था सुधार भएको हो […]

अनलाइनखबर चैत्र २०७८

६ महिनामा विद्युत प्राधिकरणको नाफा १२ अर्ब, वार्षिक नाफा १५ अर्ब नाघ्ने प्रक्षेपण

Bizpati माघ २०७८

६ वाणिज्य बैंकले ६ महिनामा बढाए २० अर्ब रुपैयाँभन्दा बढीले ऋण, ११ बैंकको निक्षेप घट्यो

बीजमांडू पौष २०७८

तीन दिनमा सात अर्बले घट्यो निक्षेप

बैंक तथा वित्तीय संस्थामा निक्षेपको मात्रा घट्दै गएको छ । गत कात्तिक मसान्तमा रु ४२ खर्ब ३३ अर्ब रहेको निक्षेप यही मङ्सिर ३ गतेसम्म आइपुग्दा रु ४२ खर्ब २६ अर्बमा झरेको छ । गत कात्तिक मसान्तसम्म रु ४० खर्ब ३४ अर्ब बराबरको ऋण लगानी भएकामा मङ्सिर ३ गतेसम्म आइपुग्दा त्यो बढेर रु ४० खर्ब ४१ अर्ब बराबर पुगेको छ । यस आधारमा तीन दिनमा नै निक्षेप रु सात अर्बले घटेको देखिन्छ भने रु सात अर्बले नै कर्जा लगानी भएको नेपाल बैंकर्स सङ्घले जनाएको छ । सङ्घले लगातार निक्षेप र कर्जाको अवस्थाका बारेमा जानकारी गराउँदै आएको छ । गत साउन मसान्तमा व...

Lokaantar कार्तिक २०७८

कोरोना प्रभावित बैंकिङ क्षेत्र

नेपालमा हाल वाणिज्य बैंकहरूको संख्या २७, विकास बैंकहरूको संख्या २३, वित्त कम्पनीहरूको संख्या २२, पूर्वाधार विकास बैंकको संख्या १ लघुवित्त वित्तीय संस्थाको संख्या ९० छन् । ७५३ स्थानीय निकायमध्ये ७४६ स्थानीय निकायमा बैंक तथा वित्तीय संस्थाको शाखा खुलिसकेको छ भने ७ स्थानीय निकायमा बाँकी देखिन्छ । सबै बैंकको शाखा सञ्जाल हेर्दा २०७६ असोज मसान्तमा ९ हजार ११० पुगेको छ । २०७६ जेठ मसान्तमा नेपालको कुल जनसंख्यामध्ये ६० दशमलव ९ प्रतिशतको बैंक तथा वित्तीय संस्था (लघुवित्तीय वित्तीय संस्थाबाहेक) मा निक्षेप खाता रहेको छ । कोरोना तथा निषेधाज्ञाको प्रभावले शिथिल बैंकिङ क्षेत्रलाई माथि उठाउनका लागि न्यायोचित ब्याजदर निर्धारण, वित्तीय साक्षरताको बढोत्तरी, संस्थागत सुशासन, ग्राहकमैत्री बैंकिङ सेवा आदिमा ध्यान दिनु आवश्यक छ । हालै नेपाल राष्ट्र बैंकले कोरोना भाइरसको संक्रमण जोखिम न्यूनीकरण एवं स्वास्थ्य सुरक्षाका लागि बैंकको सेवा सञ्चालन सम्बन्धी मार्गदर्शन २०७७ जारी गर्दैै बैंक तथा वित्तीय संस्थाका कर्मचारीका लागि घरबाटै कार्यसम्पादन गर्न स्वीकृति दिए तापनि यो कति व्यावहारिक रूपमा कार्यान्वयनमा आएको छ भन्ने कुराको पर्याप्त अनगमन हुन सकेको छैन । दिनप्रतिदिन कर्मचारीहरूले जोखिम मोलेर बैंक काउन्टरमा कार्य गरिरहेका छन् । बैंकको नाफा घटिरहेको छ भने भाखा नाघेको कर्जा बढिरहेको छ । कर्जा विस्तारलाई प्रोत्साहन गर्न अनिवार्य नगद मौज्दातलाई घटाएको भए तापनि अपेक्षित लगानी बढ्न सकेको छैन । निक्षेप भनेको कर्जाको मुख्य स्रोत भएको हुुँदा उनीहरूलाई प्रोत्साहन गर्न बैंक चुुक्नुु हुुँदैन । कर्जाको ब्याज त घट्यो राम्रै भयो तर लागत घटाउन सोही अनुपातमा निक्षेपमा पनि ब्याज घटाउँदा सर्वसाधारणको बुझाइमा कोरोना संकटका बेलामा पनि बैंकिङ क्षेत्र बढी नै नाफामा मात्र केन्द्रित रहेको भन्ने हुन्छ । यस्तोमा भविष्यमा यस क्षेत्रप्रति जनताको विश्वास गुम्न सक्ने सम्भावनाले पनि बैंकिङ क्षेत्रलाई चिन्तित बनाएको छ । अर्थतन्त्रमा बचतको सही परिचालन गर्ने हो भने निक्षेपकर्तालाई प्रोत्साहित गर्नैपर्छ नत्र पूँजी पलायनको सम्भावना हुन्छ । यस्तोमा अनौपचारिक क्षेत्रले बढी प्रोत्साहन पाउने वातावरण बन्छ । मुुद्रास्फीति पनि थप बढ्ने कुरामा शंका नरहला । कतिपय परिवार ब्याज आम्दानीमा नै भर परेको अवस्था पनि नभएको होइन । विप्रेषणले तरलता व्यवस्थापनलाई निकै मद्दत पुर्‍याएको छ । निषेधाज्ञाका समयमा निक्षेप बढ्यो तर ऋण प्रवाह न्यून भयो । निषेधाज्ञा खुकुलो भएसँग ऋण प्रवाह बढेको छ र तरलतामा दबाबमा परेको देखिन थालेको छ । निषेधाज्ञाका बेलामा ऋण बढाउन नयाँ ग्राहक खोज्नुभन्दा पनि पुराना ग्राहकलाई कर्जा थप्ने र एकले अर्को बैंकको ग्राहक तान्नेतर्फ बैंकको होडबाजी भयो । तर, अहिले कर्जा प्रवाह बढेको छ । तैपनि कुनै पनि बैंक तथा वित्तीय सस्थाको वासलात हेर्दा उनीहरूको नाफामा संकुचन आएको छ । कोरोना प्रभावका कारण सबै बैंक तथा वित्तीय संस्थाको नाफा खुम्चिएको छ । तर, अर्थतन्त्रका सबै परिसूचक नकारात्मक देखिए पनि शेयरबजारमा शेयरको मूल्य हेर्दा दिनहुँ बढ्दो क्रममा छ । यसको अर्थ सम्पत्तिको बजार मूल्यमा हुने ह्रास बढ्दो छ तर अस्वस्थ गतिविधिका कारण हाल शेयरको मूल्य अल्पकालीन रूपमा बढेको देखिन्छ । आर्थिक परिसूचक हेर्दा जुन गतिमा शेयरबजार माथि गइरहेको छ त्यो क्षणिक देखिन्छ । अहिले बजार करेक्शनमा देखिएका छ । यसैगरी बढिरहन्छ भन्ने छैन । जबसम्म बैंक तथा वित्तिय संस्थाको उत्पादकत्व बढ्दैन तबसम्म शेयरको मूल्य स्थिर रूपमा बढ्दैन । नेटवर्थ र नेटवर्कको विस्तारका लागि गाभ्ने र गाभिने प्रक्रिया भइरहेकै छ तापनि यसले सम्पत्तिको मूल्यांकन, शेयर मूल्यमा तथा कर्मचारी समायोजनमा निकै असहज स्थितिसमेत देखापरेको छ । बैंकहरू मर्जरको थप दबाब खेप्नुपर्दा बैंकिङ क्षेत्रलाई पीडा बोध भएको छ । देशमा अझै पनि ६० प्रतिशत जनता बैंकिङ पहुँचभन्दा बाहिर नै छन् । साथै वित्तीय साक्षरता नारामा मात्रै सीमित देखिएको छ । यही कारण बैंकिङ चेतनामा अपेक्षित सुधार देखिँदैन । उत्पादनमूलक क्षेत्रमा कर्जा नजाँदा जनताको व्यययोग्य आय तथा रोजगारी बढ्न सकेको छैन । स्मरण होस्, एकातर्पm कोरोनाको प्रभावका कारण ऋण लगानी बढ्न सकेको छैन भने अर्कोतर्फ लगानी भएको कर्जाको साँवा ब्याज उठ्न कठिनाइ हुँदा भाखा नाघेको ऋण थपिने क्रम जारी छ । यसले भविष्यमा भाखा नाघेको कर्जाको थप वृद्धि हुने देखिन्छ । नेपाल राष्ट्र बैंकबाट निर्देशित कर्जा लगानी गर्नुपर्ने सीमा बैंकिङ क्षेत्रले पूरा नगरेकै अवस्थामा निर्देशित कर्जा, सहुलियत कर्जा र कृषिकर्जालगायत साना तथा मझौला उद्योगमा लगानी गर्नुपर्ने कर्जाको सीमा बढेबाट बैंकिङ क्षेत्रले थप दबाब थेग्नुपरेको छ । एकातर्फ व्यावसायिक गतिविधिमा मन्दी आएको छ भने सञ्चालन घाटा बढ्ने क्रममा छ । सरकारको निर्देशनको पालनासमेत गर्नुपर्ने हुँदा बैंकिङ क्षेत्रमा थप दायित्व सृजना भएको छ । सहुलियत कर्जा प्रवाहको स्थिति हेर्दा गत आर्थिक वर्षमा भन्दा हाल सुधारको अवस्था देखिएको भए तापनि व्यावसायिक कृषि तथा पशुपालन, शिक्षित युवा स्वरोजगार, विदेशबाट फर्केका युवा परियोजना, महिला उद्यमशीलता, दलित समूहको व्यवसाय, उच्च र प्राविधिक शिक्षा, भूकप्प पीडितको निजी आवास, कपडा उद्योग आदिमा गएको कर्जामा असुली दर न्यून रहेको छ । राष्ट्र बैंकले यी क्षेत्रमा थप कर्जा लगानी गर्न दिएको निर्देशनबाट पनि बैंकिङ क्षेत्रलाई थप दबाब परेको देखिन्छ । सहुलियत कर्जा कति बढ्यो र कति जनताले यसबाट प्रत्यक्ष लाभ लिन सके भन्ने कुराको अलावा बैंकिङ क्षेत्रको नाफा तथा उत्पादकत्वमा यसले प्रभाव पारेको छ कि छैन भन्ने कुराको विश्लेषण सम्बद्ध निकायले गर्नु जरुरी छ । निर्देशित कर्जाको बढ्दो दबाबबाट लगानीकर्ताको लगानी गर्ने मोह र आत्मबल खुम्चिन सक्ने सम्भावना पनि उत्तिकै देखिन्छ । निर्देशित कर्जा लगानी बढाउन पनि उत्तिकै जरुरी छ । कोरोना तथा निषेधाज्ञाको प्रभावले शिथिल बैंकिङ क्षेत्रलाई माथि उठाउन न्यायोचित ब्याजदर निर्धारण, वित्तीय साक्षरताको बढोत्तरी, संस्थागत सुशाशन, ग्राहकमैत्री बैंकिङ सेवा आदिमा ध्यान दिनु आवश्यक छ । विगतमा भएको लगानीको समीक्षा, अनावश्यक खर्च कटौती, नयाँ प्रविधिको प्रयोग गर्दै कम कर्मचारीबाट धेरैै प्रतिफल लिने, कर्मचारीको सुरक्षा, स्वास्थ्यको प्रत्याभूति, चुस्त र दुरुस्त सेवा, कर्मचारी उत्पादकत्व बढाउनेलगायत कार्यलाई प्रभावकारी ढंगले अगाडि बढाउनुपर्छ । लेखक बैंक तथा वित्तीय संस्थाका विज्ञ हुन् ।

Aarthik Abhiyan जेष्ठ २०७८

पुसमा ह्वात्तै बढेको ऋण लगानी माघ लागेपछि घट्यो

पुसमा ऋण लगानी ह्वात्तै बढेको छ । पुस अन्तिम साता बैंकहरुले एक साता मै ५९ अर्ब ऋण प्रवाह गरेका थिए । नेपाल बैंकर्स एसोसिएसनको तथ्यांक अनुसार पुसमा बढेको ऋण लगानी माघ लागेसँगै घटेको हो । पुसको तेस्रो र चौथो साता ऋण लगानी ह्वात्तै बढेको हो । पुसको तेस्रो साता बैंकहरुले २४ अर्ब ऋण लगानी गरेको देखिन्छ भने चौथो साता ५९...

Ratopati पौष २०७७

घट्यो बैंकहरूको ऋण लगानी

सम्बन्धित सामग्री