नदीसँग प्राणी र वनस्पति उत्पत्तिको सम्बन्ध गाँसिएको छ । प्राणी उद्विकासका चरण हेर्ने हो भने प्राणीको उत्पत्ति पानी अर्थात् नदी÷समुद्रबाट भएको छ । एक कोषिय जीवहरू क्रमशः बहुकोषिय हुँदै लामो कालखण्डमा आधुनिक मानव भएका हुन् । नदी किनारामा मानव सभ्यता विकास भएको पाइन्छ । खेतीपातीको सुरुवात नदी क्षेत्रबाट भएको हो, पशुपालन तथा मानव जीवनका यावत् आवश्यकता पूरा गर्ने नदी समग्रमा जीवनद सम्पदा हो । बढ्दो जनसङ्ख्या, अव्यवस्थित बस्ती विस्तार, असफल योजनाका कारण नेपालका अधिकांश नदी प्रदूषण र अतिक्रमणको चपेटामा परेका छन् । बागमती र विष्णुमतीजस्ता राजधानी उपत्यकाका ठूला–साना पवित्र नदीमा प्रदूषणले सीमा नाघिसकेको छ ।
