नेपाली कांग्रेस र एमालेको पछिल्लो मिलापपत्रसँगै संघीय संसद्मा सांगीतिक दोहोरी सुनिन थालेको हो। नमीठा शब्द वाणले विपक्षीमाथि प्रहार हुने संसद्मा गाइएका मायाका दोहोरीलाई कतिपयले रमाइलो मानेका छन्।
नेपाली कांग्रेस र एमालेको पछिल्लो मिलापपत्रसँगै संघीय संसद्मा सांगीतिक दोहोरी सुनिन थालेको हो। नमीठा शब्द वाणले विपक्षीमाथि प्रहार हुने संसद्मा गाइएका मायाका दोहोरीलाई कतिपयले रमाइलो मानेका छन्।
नेपाल सरकारले अब इराकसहित युरोपका अन्य मुलुकहरूमा पनि नेपाली युवालाई जागीरको नाममा देशबाट लखेट्ने तयारी गरिरहेका समाचार आएको आयै छन् । यसका लागि श्रममन्त्री दिलोज्यान दिएर लागेका लाग्यै छन् । भन्न चाहिँ युवालाई स्वदेशमै रोजगारी दिलाउने भन्या भन्यै छन् । नेपालले अहिलेसम्म १६९ देशसँग दौत्य सम्बन्ध कायम राखेकोमा वैदेशिक रोजगारीका लागि १११ देश खुला गरिएका छन् । अर्थात् अब जुन देश उड्न मन लाग्छ, झोला बोकेर हिँडे भो ।
बिचरा नेपाली युवाहरू देशभित्र गरून् पनि के ?उनीहरूसँग तीतो अतीत छ, लंगडो वर्तमान र अँध्यारो भविष्य छ । सरकार काम दिँदैन, बाउआमाले पैसा दिँदैनन् वा दिन सक्तैनन् । समाजले इज्जत दिँदैन । यसो ठिटाठिटी माया पिरिम गफ गरून्, भने त्यो पनि ठाउँ छैन । यसो मन्दिर देवलतिर घुम्न गयो, उल्टै लखेट्न आउँछन् । ‘यस्तो देशमा पनि कोही बस्छ त ब्रो’ भन्दै अनि विदेशतिर हाम नफाले कहाँ जाऊन् ?
बुढाबुढीहरू दियो जलाउँछन् । युवाहरू दिल जलाएर बाँचिरहेका छन् । आफ्ना रुमानी सपनाहरूलाई मनमनै साँचिरहेका छन् । विदेश पुगेर फर्केकाहरू नेपालमै भए पनि कुरा अमेरिका, बेलायत र अस्ट्रेलियाकै मात्र गरिरहन्छन् । विदेश जानेको प्रशंसा घर घरमा गरिन्छ, स्वदेशमा बस्ने नालायकमा गनिन्छन् । अब नालायक हुनुभन्दा त पखेटा हाल्नै ठीक हो नि, हैन ?
यसरी युवाहरू नेपाली देशभक्तिको झण्डा बोकेर अंग्रेजी र अंग्रेजका गीत गाउन थाल्छन् । यसैले विदेशीकै परम्परालाई आत्मसात् गरिरहेका पनि छन् । धन्न, ‘यो मन त मेरो नेपाली हो’ भन्न चाहिँ छाडेका छैनन् ।
तर यता देश हाँक्नेहरू भाषण ठोक्छन्, ‘देशको माया तोड्न हुन्न, आफ्नो संस्कृति, परम्परालाई छोड्नुहुन्न ।’ तर युवा भन्छन्, ‘खोक्रो स्वतन्त्रता के गर्नु ? ओढ्नु कि ओछ्याउनु ? हामी भोका छौं, नांगा छौं । हामी कहाँ जाउँ, के गरौं ?’
फेरि नेता खोक्छन्, ‘हामीले पुरानो सत्ताबाट मुक्ति दिलाएका छौं, स्वतन्त्रता सेलिब्रेट गर ।’
‘भाडमा जाओस् तिम्रो स्वतन्त्रता, जसले घरमा चूलो बाल्दैन, देशमा समृद्धिको यात्रा थाल्दैन’ भन्छन् युवाहरू ।
त्यसो त नेताजीहरू कपडा लाएर पनि नांगै छन् । उनका कुरा पनि बाँगा बांगै छन् । बोलीले जितेरै आफ्ना नांगापन ढाकिरहेका छन् । तनमा दौरासुरुवाल लगाए पनि मनमा विदेशीको भजन गाएकै छन् । यस्तो भक्तिगीत गाएर आफ्नो दुनो सोझ्याएकै छन् । जनताका आँखामा धूलो फ्याँकिरहेका छन् । कोही पुराना भूत जगाउँदै छन् । भ्याएसम्म युवाजति विदेश भगाउँदै छन् । तर यता युवा मन्त्रालय बनाउन भने तँछाडमछाड हुन्छ, युवाका लागि नभई बुढा नेता, मन्त्री आफ्ना लागि वा तिनका आसेपासेका लागि ।
यता, कोही अतीतका गौरवमा छन् । कोही वर्तमानको सन्त्रासमा छन् । अर्काथरी ठूलै झुन्ड छ देशमा, जो नेताका बकवासलाई कविताको अनुप्रास ठान्छन् । अश्लीलतालाई अलंकार मान्छन् । देशको ढुकुटी खाली खाली छ । जनताका खल्ती खाली खाली छन् । कुनै दलमा नलागेका जनताका मनमा भने नेताहरूलाई केवल गाली नै गाली छन् ।
पहिले देश बन्द गर्दै हिँड्नेहरू हिजोआज संसद् बन्द गर्नेमा पुगेका छन् । हिजो रेलिङ भाँच्नेहरू अहिले कुर्सी तोड्नेमा पुगेका छन् । हिजो युवाले अवसर पाएन भन्नेहरू अहिले प्रौढलाई मन्त्रीको अवसर खोइ भन्दै छन् ।
पहिले देश बन्द गर्दै हिँड्नेहरू हिजोआज संसद् बन्द गर्नेमा पुगेका छन् । हिजो रेलिङ भाँच्नेहरू अहिले कुर्सी तोड्नेमा पुगेका छन् । हिजो युवाले अवसर पाएन भन्नेहरू अहिले प्रौढलाई मन्त्रीको अवसर खोइ भन्दै छन् । यसरी एउटा युवा अवसर नपाई बूढो हुन्छ । ऊ सधैं उपेक्षित छ । यसरी युवा कसरी बाँच्छन् खै ? बैंशको तालमा नाच्छन् कसरी खै ?
यता, विधेयकमा छलफल गरेर पास वा फेल गराउनुपर्नेहरू सत्ताको चलखेलमा मात्र अल्झिएको देखेपछि मभित्रको पत्रकार एकाएक जागृत भयो र लागेँ संसद् भवनतिर त्यहाँको गतिविधि हेर्न ।
अचम्म ! संसद् परिसरमा त सांसदमात्र होइन, गाउँगाउँबाट लखेटिएका बाँदरहरू पो धेरै भेटिए । विश्वासै लागेन । यसो सम्झेँ । सिंहदरबारमा भुस्याहा कुकुरहरू भेटिन्छन् भने बानेश्वरमा भुस्याहा बाँदरहरू भेटिनु कुन नौलो कुरा भो र ?पशुपतिदेखि वानेश्वर कति नै टाढा छ र ?कुुकुर र बाँदरको दोस्ती त हुनै पर्यो नि । आखिर दुवै जनावर नै त हुन् ।
संसद्को मुख्य द्वारमा एक्का दुक्का बाँदरहरूसँग साक्षात्कार भयो । बिस्तारै कोरिडोर, भर्याङ हुँदै संसद्भित्र हिँड्दै जाँदा त हुलका हुल बाँदरहरू । धेरैजसो राता बाँदर, कोही काले ढेडुहरू । कोही पहेँला र हरिया रङका बाँदरहरू । कोही पुटुक्क भुँडी निस्केका, कसैका भुँडी दाम्रिएका, कोही कोही चाहिँ केही नपाएर चाम्रिएका । बाँदरका पनि आआफ्नै नाइके, उपनाइके । कोही सबैको खोसेर खाने, कोही बिचरा खान पाउने आशमा आँ गरी बस्ने ।
हनुमानजीहरूको दर्शन भो भन्ठानेर झोलामा भएको दर्जन केरा एक दुईलाई समर्पण मात्र के गर्याथेँ, भएजति सबै हनुमानजीहरूले केरालाई एकैचोटि यसरी झम्टिन थाले जसरी चौपायामाथि गिद्ध, माछामाथि बकुल्ला र कुर्सीमाथि नेता झम्टन्छन् । धूँवाभित्रै हराएकाजस्ता यी बाँदरहरूका हात हातमा सिगार र सिगरेट पनि देखिन्थे । यसरी मैले संसद्मा जे जे देखेँ, अनि यो कविता लेखेँ–
सिगारको सम्धि चुरोटको साला
चिलिमको मामा हुक्काको घरवाला
वरिष्ठ दाबी गर्ने हे पुरानो पिढी
अर्थात् जलिसकेको बिंडी
बन्द गर तिम्रो तिगडम र जालझेल
राजनीतिको यो फोहोरी खेल ।
फिमेल होस वा मेल
अस्पताल होस् या अदालत
फिल्म हल होस् या जेल
विराटनगरको बस होस् वा जनकपुरको रेल
काठमाडौंदेखि कैलाली कञ्चनपुरसम्म
भाइरससरी फैलिएको छ भ्रष्टाचार टन्न
बुझ्नै सकेको छैन
यो राजनीति हो कि झ्याली हो
कि रास्वपाको र्याली हो ?
देखेर देशको बेहाल भित्रभित्रै चित्त कटक्क दुख्छ
थाहा छैन भ्रष्टाचारको आगो कहिले कसरी निभ्छ
हे नेता ! के यसरी नै चलिरहन्छ तिम्रा राजनीति
कहिल्यै सोचेका छौ भोलि कसरी बाँच्छ नयाँ पिढी ?
यो वर्षको दशैं भर्खरै सिद्धिएको छ । तर सडक, बजार हेर्दा दशैंको ह्याङओभर अझै सिद्धिएको देखिँदैन । तिहार शुरू नभै दशैं सिद्धिने छाँट पनि छैैन । दशैं सिद्धिए पनि नेपालीका दशा भने अझै उस्तै छन् । अर्थात् नेपालीको दशकौंदेखिका समस्या ज्यूँका त्यूँ छन् । अझ यसपालि त मनसून सकिएपछि भएको असाधारण वर्षाले किशानलाई जोगी बनायो र खाद्यान्न आयात झन् बढने अवस्था देखिइसक्यो । तर नेपालीलाई खुशी हुन केही चाहिँदैन । बहाना पाए पुग्छ । दशैं, तिहार त्यस्तै बहाना बन्छन् ।
पुरानो रावणका दशओटा शिर थिए रे, ती पनि राम्रा राम्रा काम गर्नका लागि । हाम्रा रावणहरू त सय शिरवाला पो छन्, जहाँ जस्तो पर्छ ठ्याक्कै त्यस्तै बनिदिने, बकिदिने ।
फोहोर, धूलो र हिलोले पुरिएका सडक टेकेरै नेपालीले यो वर्षको दशैं पनि गुजारे । खानेपानीको आपूर्तिको हालत उस्तै छ । शिक्षाक्षेत्र यत्ति धेरै रसातलमा धँसिसकेको छ कि मान्छेहरूले चर्चासम्म पनि गर्न छाडेका छन् । जता हेर्यो त्यत्तै भताभुङ्ग छ । तैपनि नेपाली दंग छ । अघिल्लो सरकारले के को कानून बनाउने ? भन्दै प्रतिनिधिसभा भंग गर्यो । संसद् थमौती भएपछि दंग परेकाहरूले पनि दर्जनौं विधेयक अलपत्रै पारेका छन् । आफैले मारेको संसद्लाई कानून बनाउन किन दिने भनेर प्रतिपक्षले संसद् नै चल्न दिएका छैनन् । खासगरी लगानी तथा विकाससँग जोडिएका दर्जनौं विधेयक सरकार र राजनीतिक दलहरू जस्तै अलपत्र छन् । कोरोनाले प्रभावित यो दशैं काम र माम गुमाउनेका लागि त औपचारिकता मात्रै देखियो ।
पोहोर कोरोनाले गाँजेको बेला परेर खुम्चिएका नेपालीहरूले यसपालि भने जसोतसो टीको लगाउन पाए, आफन्तहरूसँग भेटघाट गर्न भ्याए । तैपनि सडकमा निस्किएका धेरै मान्छेको निधार खाली थियो । किनकि कोरोनाले लगेका आफन्तको बरखी सकिएकै छैन, कसरी टीकाटालो गर्दे हिँडून् ?
दशैंका कुरा गरेपछि राम र रावणको कुरा उठिहाल्छ । कति ठाउँमा त रावणको पुत्ला बनाएरै जलाइन्छ । अर्थात् रावण भनेको खराब । रावण राज्य खराब, रामराज्य असल । तर राम वा रावण उतिबेला पनि थिए, हिजोआज पनि छन् ।
रामायणको रावणले बहिनीको नाक लक्ष्मणले काटिदिएको रिसमा सीता हरण गरेको थियो । अहिलेका हाम्रा रावणहरूको त पेशा नै आफ्नै नाक काट्ने रहेको छ । रावण आफ्नो बेलाको सबैभन्दा पढे लेखेको दार्शनिक शासक थियो । हाम्रा रावण भने ‘कमिला नपढेर सानो भा हो र हात्ती पढेर ठूलो भा हो र’ भन्ने दर्शन बोकेकाहरू छन् । हाम्रोमा त स्कुल जलाउने, किताब पोल्ने र शिक्षक मार्ने रावणहरूकै बोलबाला छ ।
पुरानो रावणका दशओटा शिर थिए रे, ती पनि राम्रा राम्रा काम गर्नका लागि । हाम्रा रावणहरू त सय शिरवाला पो छन्, जहाँ जस्तो पर्छ ठ्याक्कै त्यस्तै बनिदिने, बकिदिने ।
रामायणको लंकामा एउटा विभीषण थियो । हाम्रा लंकामा त विभीषणै विभीषण छन् । बरु को चाहिँ विभीषण हैन भनेर खोज्नुपर्ने बेला पो छ । उसबेलाको रावणको लंका हनुमान्ले जलाउँथे, यता हाम्रा रावणहरू आफ्नै लंकामा आफै आगो लगाई हिँड्छन् ।
हाम्रो देशमा प्रत्येक शासक आफूलाई ‘राजा राम मै हो’ भनेजस्तो गर्छन् । तर व्यवहारमा चाहिँ रावणराज्य बनाउँछन् । हाम्रा शासकहरू रामको भेष धरेर रावणको कर्तुत गर्दछन् । यसरी जताततै रावणकै बोलवाला छ । सच्चा रामहरू गुमनाम र असान्दर्भिक छन् । बरु पहिलेको रावणले भगवानलाई खुशी पारेर आफू र आफ्नो जातिलाई वैभव दिलाए । तर हाम्रा रावणहरूले आफ्नालाई मारेर आफू मोज गर्छन् । रावण लंकाको राजा हुनुअघि नै चौध विद्या र ६४ कलामा पोख्त थिए रे । हाम्रा रावणहरू शासक हुन जेल बसेको प्रमाणपत्र बनाए पुग्छ ।
बरु पुराणका रावणले आफ्ना भक्तहरूलाई स्वर्गसम्म लाने थुप्रै आयोजना पनि शुरू ग¥याथे । रावणको स्मार्टसिटी लंकामा रावणभक्तहरूका सुनका महल बनाइएका थिए । र, रावणले आफ्ना लागि आलिशान दरबार बनाएकै थिए । रावण शानदार पुष्पक विमानमा उड्ने गर्दथे । महँगा वस्त्र तथा आभूषणको प्रयोग गर्दथे ।
पुराणको रावणको देशमा जनतालाई पुगिसरी थियो । भोकै पेट सुत्नेहरू थिएनन् । हाम्रोमा न रावणराज्य छ, न त रामराज्य नै । तैपनि रावणराज्य हुनुपर्छ भनेर कोही कुरा गर्दैन ।
त्रेतायुगको रावण राज्यमा र अहिलेको कलियुगे रावण राज्यमा धेरै फरक छ । ती रावण अरू देशबाट जितेर ल्याएको सम्पत्तिले लंकालाई सुनैसुनको बनाउँथे । यी रावणहरू आफ्नै देश लुटेर विदेशी बैंकमा सुनै सुन थुपारेर राख्छन् । ती रावणका लंकामा पनि खर र दूषण तथा आतापी र वातापी जस्ता अनुचर थिए रे । तर उनीहरू आफ्नो लंकामा आतंक मच्चाउँदैनथे, टाढाका देशहरूमा गएर उपद्रो गर्थे । हाम्रोमा त खर र दूषण तथा आतापी र वातापीका अवतारहरू देशभित्रै जनतालाई पीडा दिइरहेका छन् र टाढाका देशकाहरूको पूजा गरिरहेका हुन्छन् ।
अहिलेको रावण राजमा कुम्भकर्णहरू मन्त्री बन्छन्, जो बेला कुबेला केवल बकबक गर्न जानेका हुन्छन्, खानेबेला उठ्ने, काम गर्ने बेला सुत्ने । यिनका काम भने पत्नी वा सालासालीले चैं गरिरहेका भेटिन्छन् । आजका रावणहरू सभा, सम्मेलन, बैठक खुब गरिरहन्छन् जहाँ दुईनम्बरिया गीत गाउँछन्, कालाबजारिया बाजा बजाउँछन् र नोकरशाहहरू नाच देखाउँछन् । विद्वान् भनिनेहरू ताली बजाउँछन् । आजका रावणको लंकामा बस्ने हो भने ‘रावणकी जय’ भनेर नारा लगाउनै पर्छ । नत्र खैरियत हुँदैन ।
माता दुर्गाले दानवी शक्तिमाथि र रामले रावणमाथि वा असत्यमाथि सत्यले विजय हासिल गरेको खुशियालीमा दशैं मनाउने चलन शुरू भएको हो रे । तर हामीले अहिले चैं केको विजयोत्सव वा खुशियालीमा दशैं मनाइरहेका छौं त ? दानवी शक्ति घटेको देखिँदैन, बढ्दो पो देखिन्छ । यो वर्षको दशैं त यसो उसो, जसोतसो गरी मनाइयो । अब अर्को दशैं मनाउनुअघि यतातिर पनि यसो विचार गर्न थाल्ने हो कि ?
पूर्ववर्ती प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली संसदीयवादका हिसाबले बल्ल ‘होस’मा आइपुगेका छन्, प्रतिपक्षी कुर्सीमा पुगेसँगै । अनि प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवालाई सन्देश पठाउँदै छन्, ‘कानुन बनाउने, संशोधन गर्ने, खारेज गर्ने अधिकार र काम संसद्को हो ।’
हो, दुनियाँले बुझेको तथ्य पनि यही नै हो । संसद् छल्दै अध्यादेश…
तिलक थापा, बागलुङ ।
‘विघटित प्रतिनिधिसभाको पुनर्स्थापना गर, गणतन्त्र, राष्ट्रियता र धर्मनिरपेक्षताको रक्षा गरौं, संघीयता र भ्रष्टाचारका विरुद्ध संघर्ष गरौं’ भन्ने मूल नाराका साथ बुर्तिबाङमा राष्ट्रिय जनमोर्चाको विरोधसभा सम्पन्न भएको छ ।
कार्यक्रममा प्रतिनिधिसभा सदस्य तथा राष्ट्रिय जनमोर्चाकी केन्द्रीय उपाध्यक्ष तथा प्रमुख अतिथि दुर्गा पौडेलले सम्बोधन गर्दै जनताबाट झण्डै दुई तिहाई बहुमतको समर्थन पाएको सरकारले संसद् विघटन गर्नु प्रधानमन्त्री केपी ओलीको अलोकतान्त्रिक र असंवैधानिक कदम भएको बताउनु भएको छ ।
पार्टीको आन्तरिक कलहलाई मिलाउन नसकी आफ्नो पद र कुर्सी जोगाउन जनताको भावनामाथि खेलवाड गरिएको भन्दै उहाँले संसद्लाई दाउ बनाएर कानुन विपरीत संसद् भंग गर्नु असंवैधानिक कदम भएकाले यसको विरोध गर्न र संसद् पुनर्स्थापनाका लागि आम नेपाली जनता संघर्षमा होमिनुपर्ने बेला आएको बताउनु भयो ।
कार्यक्रममा विशेष अतिथि राष्ट्रिय जनमोर्चाका राष्ट्रिय परिषद सदस्य तथा प्रदेश मामिला सभापति एवं गण्डकी प्रदेशसभाका सदस्य कृष्ण थापा, अतिथिहरु राष्ट्रिय जनमोर्चाका केन्द्रीय सदस्य एवं जिल्ला समन्वय समिति बागलुङका प्रमुख राजेन्द्र ढुंगाना, राष्ट्रिय जनमोर्चा बागलुङका जिल्ला सदस्य तथा गण्डकी प्रदेशका सांसद खिमविक्रम शाहीले मन्तव्य राख्नु भएको थियो ।
राष्ट्रिय जनमोर्चाको देशव्यापी विरोध कार्यक्रमको सिलसिलमा आयोजित उक्त विरोध सभामा राष्ट्रिय जनमोर्चाका जिल्ला अध्यक्ष अमर थापा, उपाध्यक्ष धर्म बहादुर कुँवर, सल्लाहकार गौरीश्वर पाण्डे, बेदीलाल सापकोटा, राष्ट्रिय जनमोर्चाका जिल्ला समितिका सदस्यहरु, विभिन्न जनवर्गीय संगठनका प्रतिनिधि तथा सदस्यहरु, पार्टी कार्यकर्ता, पत्रकार, शुभचिन्तक लगायतको उपस्थिति रहेको थियो ।
कार्यक्रममा रक्तिम सांस्कृतिक अभियानका कलाकारहरुले गीत तथा नृत्यहरु प्रस्तुत गरेका थिए ।
राष्ट्रिय जनमोर्चा जिल्ला समिति बागलुङका सदस्य एवं ढोरपाटन नगर कमिटीका अध्यक्ष दिपक थापाको अध्यक्षता, अखिल नेपाल शिक्षक संघ बागलुङका उपाध्यक्ष दुर्गा बहादुर भण्डारीको स्वागत मन्तव्य र अखिल नेपाल युवक संघ बागलुङका जिल्ला सदस्य युवराज महतको संचालनमा सम्पन्न भएको थियो ।
कवि, लेखक, नागरिक अगुवा, अधिकारकर्मी, प्राध्यापकले ११ पुसबाट सुरु गरेको प्रतिगमनविरुद्धको पहिलो चरणको आन्दोलन १८ पुसमा सकिएको छ । संसद् विघटनप्रति राजनीतिक दलहरूले बोल्नुपर्ने जति बोलिरहेका छैनन् । राजनीतिक दलले मौनता साँधेको समयमा नागरिक नै सडकमा झरेका हुन्
