जगदम्बा स्टील उद्योगमा भएको घटनाप्रति महासंघको भत्सर्ना
औद्योगिक कोरिडर सिमरामा रहेको जगदम्बा स्टीलमा भदौ ११ गते बिहान तोडफोड गर्ने गरी भएको ध्वंसात्मक कार्यप्रति नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघको गम्भीर ध्यानाकर्षण भएको जनाएकँ छ।
काठमाडौं डेडिकेटेड फिडर र टंक लाइनबाट विद्युत् उपभोग गरेबापतको बक्यौता महशुल नतिरेको भन्दै नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले हालसम्म नौओटा उद्योगमा विद्युत् आपूर्ति रोकिदिएको छ । सामान्य भाषामा लाइन काटिदिएको छ ।
लाइन काटिएका उद्योगले अचेल दैनिक करोडौं रुपैयाँ बराबरको क्षति बेहोरिरहेको सम्बद्ध उद्यमीले गुनासो गरेका छन् । विवाद लम्बिएर विद्युत् आपूर्ति रोकिइरहे भोलिका दिनमा बजारमा औद्योगिक उत्पादनको अभाव हुन सक्ने चेतावनी समेत उनीहरूले दिएका छन् ।
प्राधिकरणले विद्युत् आपूर्ति रोकिदिएपछि जगदम्बा स्टीलमा दैनिक २ करोड ५० लाख रुपैयाँ हाराहारी क्षति भइरहेको कम्पनी अध्यक्ष साहिल अग्रवालले बताए । ‘हाम्रो उद्योगमा दैनिक ४० मेगावाट बिजुली खपत हुन्छ । ३ हजार ५ सय मजदूरले काम गर्छन् । दैनिक २ हजार टन हाराहारी स्टील उत्पादन हुन्छ,’ अग्रवालले आर्थिक अभियानसँग भने, ‘लाइन काटिँदा उद्योगमा आश्रित मजदूरले काम गर्न पाएका छैनन् । स्टील उत्पादनको काम ठप्प छ । प्राधिकरण र उद्योगीबीचको विवाद लम्बियो भने भोलिका दिनमा औद्योगिक उत्पादनको समेत अभाव हुन सक्छ । त्यसैले बेलैमा यो विवाद सुल्झाउनतर्फ लाग्नुपर्छ ।’
प्राधिकरणले हालसम्म जगदम्बा स्टील, रिलायन्स स्पिनिङ मिल्स, घोराही सिमेन्ट, अर्घाखाँची सिमेन्ट, त्रिवेणी स्पिनिङ मिल्स, अशोक स्टील, सोनापुर मिनरल्स एन्ड आयल लिमिटेड, सर्वोत्तम सिमेन्ट र लक्ष्मी स्टीलको लाइन काटेको छ ।
रिलायन्स स्पिनिङ मिल्सका सञ्चालक शशिकान्त अग्रवाल प्राधिकरणको कदमले उद्योगमा काम गर्ने हजारौं मजदूर समस्यामा परेको र उद्योगहरूले दैनिक ठूलो आर्थिक क्षति बेहोर्नुपरेको बताउँछन् । उनका अनुसार रिलायन्स स्पिनिङ मिल्समा पनि ३ हजार ५ सय श्रमिक कार्यरत छन् । विद्युत् काटिएर उद्योग बन्द भएपछि अधिकांश श्रमिक घर फर्किएका छन् ।
विवाद लम्बिएर विद्युत् आपूर्ति रोकिइरहे भोलिका दिनमा बजारमा औद्योगिक उत्पादनको अभाव हुन सक्ने चेतावनी
रिलायन्समा दैनिक ५० लाख रुपैयाँभन्दा बढी क्षति भइरहेको उनको दाबी छ । ‘प्राधिकरणलाई हामीले टाइम अफ डे (टीओडी) मीटरको तथ्यांक देऊ हामी महशुल तिर्छौं, भनिरहेकै छौं । तर, प्राधिकरणले हाम्रो कुरा सुनिरहेको छैन । कि त प्रमाण दिनुपर्यो हामी महशुल तिर्छौं, कि उद्योगहरूमा विद्युत् आपूर्ति पुन: शुरू गर्नुपर्यो,’ उनले भने ।
विद्युत् आपूर्ति रोकिएका सबै उद्योगमा भइरहेको दैनिक क्षतिको यकीन तथ्यांक नभए पनि सबै उद्योगले ठूलो आर्थिक क्षति बेहोरिरहेको उद्योगीहरूको दाबी छ । उद्योगीले टीओडी मीटरको तथ्यांक मागे पनि प्राधिकरणले दिन नसकिने बताइरहेको छ ।
पूर्वअर्थमन्त्री जनार्दन शर्माले देशमा औद्योगिकीकरण गर्दै विद्युत् खपत बढाउने बेलामा उद्योगमा विद्युत् लाइन काट्ने निर्णय ठीक कि बेठीक भनेर बहस चल्नु दुर्भाग्यपूर्ण भएको बताएका छन् । सामाजिक सञ्जाल फेसबुकमा उनले लेखेका छन्, ‘प्राधिकरणले फर्जी बिल काटेको भन्ने उद्योगीहरूको आरोपलाई प्राधिकरणले खण्डन गर्न सक्नुपर्छ । टीओडी मीटरमा नभएको बिल बनाएर नभएको आम्दानी कमाउनु गलत हो । उद्योगको लाइन काटेर महीनौंसम्म छलफल, बहस, अड्डा अदालत गरेर उद्योग बन्द गर्ने/गराउने कार्यले निकासी भइरहेका सिमेन्ट, जस्तापातालगायत सामग्रीको उत्पादन बन्द हुँदा उद्योगीलाई मात्र होइन, देशलाई नै घाटा हुन्छ । त्यसैले तत्काल टीओडी मीटरको तथ्यांक सार्वजनिक गरियोस् ।’ उनले औद्योगिकीकरणलाई सक्दो प्रोत्साहन गर्न पनि आग्रह गरेका छन् ।
भदौ १३, वीरगञ्ज । बाराको सिमरास्थित जगदम्बा स्टील प्रालि परिसरका उद्योगमा स्थानीयले गरेको तोडफोडको घटनाको जीतपुर सिमरा उद्योग वाणिज्य संघले निष्पक्ष छानविनको माग गरेको छ ।
संघले आइतवार विज्ञप्ति निकालेर उद्योग तोडफोडको घटनाप्रति गम्भीर ध्यानाकर्षण भएको बताएको हो । उद्योग परिसरमा रहेको जस्तापाता उत्पादन गर्ने युनिटमा ग्यास चुहिएको भन्दै आक्रोशित स्थानीयले शुक्रवार तोडफोड गरेपछि सो युनिटको उत्पादन बन्द भएको छ ।
उद्योगले व्यवसायजन्य सुरक्षामा लापरवाही गर्दै आएको र उद्योगका कारण स्थानीय असुरक्षित भएको भन्दै तोडफोड गरेका थिए । तोडफोड नियन्त्रणमा लिन उद्योग परिसरमा पुगेको प्रहरीलाई समेत स्थानीयले लखेटेका थिए । उद्योगले प्रहरी प्रशासनदेखि नेतासमेतलाई प्रभावमा पारेर उद्योगका कामदार र स्थानीयको सुरक्षामा बारम्बार खेलवाड गरेको आरोप उनीहरूको थियो ।
उद्योगका सञ्चालक पवन गुप्ताले तोडफोडका कारण उद्योगको स्वचालित उकरण र कम्युटरहरूमा क्षति पुगेको बताए । बन्द उद्योगलाई पुनः सञ्चालनमा ल्याउन कम्तीमा दुई महीना समय लाग्ने सञ्चालक गुप्ताले जानकारी दिए ।
जस्तापता बनाउन प्रयोग हुुने अमोनिया ग्यासको ट्यांकरबाट ग्यास चुहिएको गुप्ताले बताए । ग्यास चुहावट तत्कालै नियन्त्रणमा लिए पनि स्थानीयले उद्योग परिसरमा प्रवेश गरेर तोडफोड गरेको गुनासो उद्योग व्यवस्थापनको छ । उद्योग प्रवेशद्वारमा स्थानीयले ताला लगाइदिएका छन् ।
जगदम्बा स्टील परिसरमा ८ ओटा बेग्लाबेग्लै युनिट छन् । अन्य युनिटमा पनि तोडफोड भएको छ । उद्योगका उकपरण, सवारी साधन, झ्यालढोकामा क्षति पुगेको संघको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ । संघका अध्यक्ष सञ्जयकुमार साहले जारी गरेको विज्ञप्तिमा उद्योगमा भएको सो दुर्घटनालाई गम्भीर रुपमा लिइनुपर्ने उल्लेख छ ।
‘दुर्घटनाका पर्याप्त छानविन हुनु पर्दछ । भविष्यमा अन्य औद्योगिक प्रतिष्ठानमा त्यस्ता दुर्घटना नदोहारोरिउन् भन्नेमा विशेष सतर्कता अपनाउनु पर्दछ,’ अध्यक्ष साहले भनेका छन्, ‘यदि उद्योगको लापरवाहीका कारण दुर्घटना भएको हो भने संलग्नलाई कारवाही हुनु पर्दछ । तर, दुर्घटनाको आधारमा औद्योगिक वातावरण बिथोलिने गरी उद्योगमा अराजकता निम्त्याउनु नाजायज छ ।’
उद्योग परिसरमा ग्यास चुहावट र त्यसको निहुँमा भएको तोडफोड दुवै घटनाको जाँचबुझ गरेर दोषीलाई कानूनी कारवाहीको दायरामा ल्याउन संघले माग गरेको छ ।
उद्योगले विगत लामो सयमदेखि स्थानीयबासिन्दाको सुरक्षा र स्वास्थ्य संवेदनशीलतालाई बेवास्ता गर्दै आएको स्थानीय नागरिक सुरक्षा सरोकार समितिका संयोजक मनोज पौडेलको भनाइ छ । ‘उद्योगले प्रदुषण नियन्त्रणमा पटकपटक गरेको प्रतिबद्धता पालना नगरेको र सुरक्षाका मापदण्डमा लापरवाही गर्दा उद्योगका कामदार कर्मचारीसँगै स्थानीय जोखिममा परेका छन्,’ संयोजक पौडेलको भनाइ छ ।
उद्योगकै लापरवाहीका कारण बेलाबेलामा स्थानीयसँग द्वन्द्व भइरहेको उनको दाबी छ । उद्योगका सञ्चालक गुप्ता भने उद्योगले स्वास्थ्य र सुरक्षाका सबै मापदण्ड पूरा गरेको बताउँछन् ।
