गहुँ खेती गर्ने समयमा नहर बन्द भएकोमा सरकारको चासो

विराटनगर : नहरमा पानी आउने समय तालिका उपलव्ध गराउन र खेतीको समयमा पानी आउँछ भनेर किसानलाई विश्वस्त बनाउन प्रदेश सरकारले निर्देशन दिएको छ। सुनसरी र मोरङको ६८ हजार हेक्टर जमिनमा सिंचाइ सेवा उपलव्ध गराउँदै आएको सुनसरी मोरङ सिंचाइ योजना र किसानका प्रतिनिधिलाई त्यस्तो निर्देशन दिइएको हो। योजनाको क्षमता अनुसारको सेव...

सम्बन्धित सामग्री

कञ्चनपुरमा चैते धान लगाउने घटे, किन घट्यो किसानको आकर्षण ?

कञ्चनपुर । जिल्लामा पछिल्लो समय चैते धानको खेती गर्ने किसानको सङ्ख्या घट्दै गएको छ । प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजना धान जोनका अनुसार जिल्लामा ५० हेक्टरमा लगाउने लक्ष्य रहे पनि चैते धान लगाउने किसानको सङ्ख्या न्यून छ । प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजना कार्यालय, कञ्चनपुरका वरिष्ठ कृषि विकास अधिकृत सञ्जु उपाध्याय रिमालले अन्य धानभन्दा चैते धान बढी फल्ने भए पनि किसान यसतर्फ आकर्षित नभएको बताइन् ।  कैलाली र कञ्चनपुर सुदूरपश्चिम प्रदेशको अन्न भण्डारका रूपमा रहे पनि पछिल्ला वर्षमा दुवै जिल्लामा चैते धान खेतीतर्फ किसानको आकर्षण घट्दै गएको पाइएको छ । ‘कञ्चनपुरमा ५० हेक्टरमा धान खेती गर्ने लक्ष्य लिए पनि त्यति खेती पुगाउन सकस छ,’ उनले भने, ‘छाडा चौपाया र सिँचाइ अभावका कारण पनि खेती गर्नेको सङ्ख्या घटेको हो ।’ चैते धानलाई पानी बढी चाहिन्छ । तर, सिँचाइ असुविधाका कारण किसान यसतर्फ आकर्षित हुन नसेका रिमालले बताइन् । ‘चैते धान लगाउँदा तीन बालीसम्म लगाउन मिल्छ, अन्य बालीभन्दा बढी फल्छ,’ उनले भनिन्, ‘चैते धानलाई पानी बढी चाहिन्छ, उत्पादकत्व पनि बढी छ ।’  दुई वर्षयता बर्खे धानबाली भित्र्याउन नपाउँदै बाढीले सखाप पार्न थालेपछि समस्यामा परेका बाढी प्रभावित क्षेत्रका किसानका लाथि चैते धान खेती गर्न आवश्यक छ ।  ‘बेर्ना राख्ने समय भएको छ, केही किसान बीउ लिन आउन थालेका छन्,’ रिमालले भनिन्, ‘बेमौसमी वर्षाले धानमा नोक्सान हुन थालेपछि चैते धान लगाउँदा फाइदा छ।’  कञ्चनपुरमा चैते धान उत्पादन कार्यक्रम लागूअनुसार ५० प्रतिशत अनुदानमा बीउ उपलब्ध गराउने गरिएको छ ।  बढी पानी जम्ने, नहर क्षेत्र, तथा डुबान हुने क्षेत्रमा चैते धान उत्पादन बढी हुन्छ । बर्खे बाली जोगाउन समस्या हुने भएकाले चैते धान खेती गरिन्छ । किसान भने सिँचाइ असुविधा मात्र नभई परम्परागत खेतीका कारण चैते धान लगाउन नसकिएको बताउँछन् ।  बेदकोट नगरपालिका–७ का खुसी राना चैते धान लगाउने समयमा गहुँ खेती हुने भएकाले लगाउन नचाहेको बताउँछन् । ‘गहुँखेती पनि लगाउनै पर्छ, तरकारी लगाउँदा पनि ठाउँ अभाव हुन्छ,’ उनले भनिन्, ‘उत्पादन बढी हुने भए पनि पानीको असुविधा छ ।’  सरकारले चैते धान खेती विस्तारका लागि थुप्रै लगानी गरे पनि यसको फाइदाबारे जानकारी नहुँदा यसप्रति आकर्षण नबढेको हिरुलाल डगौराले बताए । ‘पर्याप्त उत्पादन भएन भने मारमा परिन्छ, सरकारले बीमाको सुविधा दिँदा राम्रो हुन्थ्यो,’ उनले भने ।