काठमाडौं । न्यू बिजनेश एज प्रालिको आयोजनामा स्ट्याण्डर्ड चार्टर्ड न्यूबिज बिजनेश वुमन समिट एन्ड अवार्डस् सम्पन्न भएको छ ।
राजधानीमा एक विशेष समारोहबीच शुक्रवार सम्पन्न कार्यक्रममा राष्ट्रिय योजना आयोगका उपाध्यक्ष डा. विश्वनाथ पौडेलले सबै क्षेत्रमा महिलाको उपस्थिति रहनुपर्ने बताए । महिला प्रधानमन्त्री, राष्ट्रपतिमात्र हुनु महत्त्वको विषय नभएको उनको भनाइ छ ।
महिलाको उपस्थिति निर्माण, ड्राइभरलगायत क्षेत्रमा हुनुपर्ने उनले बताए । ‘परम्परागत रूपमा जुन क्षेत्रमा महिलालाई बन्देज गरिएको छ, त्यस ठाउँमा समेत उनीहरूको उपस्थिति हुनुपर्छ,’ उपाध्यक्ष पौडेलले भने । उनका अनुसार उद्यमी महिलाको संख्यासँगै निजामति सेवामा समेत उनीहरूको उपस्थिति बढ्न जरुरी छ । पौडेलले राज्यको स्रोतमा सबै समुदायको बराबर अधिकार भएको बताए । ‘आगामी आर्थिक वर्षको बजेट यही थिममा आउँछ,’ उनले भने । विशेषगरी, सबै घरमा बिजुली, पानी पुर्याउने नीति पनि बजेटमार्फत ल्याइने उनले जानकारी दिए ।
महामारीपछि माग बढेका कारण धेरै रकम आयातमा खर्च गर्नुपर्दा अर्थतन्त्रमा दबाब परेको उपाध्यक्ष पौडेलको भनाइ छ । बैंकबाट प्रवाह भएको धेरै कर्जा आयातमा गएका कारण भनेको समयमा ऋण नपाउने समस्या देखिए पनि यो ३–४ महीनामा हट्ने पौडेलको भनाइ छ । उनका अनुसार ऋणको कारण देश समस्यामा जाने अवस्था छैन ।
न्यू बिजनेश एजका निर्देशक सविता सुवेदीको स्वागत भाषणबाट शुरू भएको कार्यक्रममा कोभिड–१९ महामारीले ल्याएको अवसर र चुनौतीका विषयमा विभिन्न विज्ञसँग प्यानल छलफल गरिएको थियो ।
समारोहलाई सम्बोधन गर्ने क्रममा नेपाल राष्ट्र बैंकका डेपुटी गभर्नर डा. नीलम ढुंगाना तिम्सिनाले आर्थिक रूपमा माथि उठाउन सकेमात्रै महिलाको सशक्तीकरण हुन सक्ने बताइन् । यसका लागि पूँजी सहजीकरण गर्न राष्ट्र बैंकले पहल गरिरहेको उनको भनाइ छ । ‘महिलाले कर्जा लिन खोज्दा बैंकहरूले धितो माग्ने समस्या छ, यसमा राष्ट्र बैंकले सहजीकरण गरिरहेको छ,’ उनले भनिन् । डेपुटी गभर्नर ढुंगानाका अनुसार कतिपय महिला उद्यमीले लिने कर्जाको उपयोगमै पनि समस्या देखिने गरेको छ ।
महिलालाई उद्यमशीलता विकासमा घरबाटै सहयोग हुनुपर्ने र महिला उद्यमीलाई प्रोत्साहन गर्न राष्ट्र बैंकले आगामी दिनमा प्रयत्न गर्ने उनको भनाइ छ ।
नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका अध्यक्ष शेखर गोल्छाले लैंगिक समानताको विषयलाई संविधानले धेरै सम्बोधन गरेको बताए । महिला उद्यमशीलताको विषय गम्भीर भएको भन्दै उनले यो सैद्धान्तिक रूपमा भन्दा पनि व्यावहारिक रूपमा चुनौतीपूर्ण रहेको बताए । ‘महिला उद्यमशीलताको सवाल सैद्धान्तिक रूपमा मात्र नभएर व्यावहारिक रूपमै अगाडि बढाउनुपर्नेछ, हामीले भिजन पेपर पनि बनाएका छौं । त्यसमा महिला उद्यमशीलता कर्जामार्फत प्रोत्साहन गर्नुपर्नेमा जोड दिइएको छ,’ अध्यक्ष गोल्छाले भने ।
एक करोड रुपैयाँसम्मको परियोजनाका लागि सीमित धितो राखेर, विकास निकाय र बीमा संस्थामाझ धितोको जोखिम बाँडफाँट गरेर महिलालाई प्रोत्साहन गर्न सकिने उनको धारणा छ । यस्तो गर्न सके ‘प्याराडाइम शिफ्ट’ आउने उनले बताए ।
गोल्छाका अनुसार महिला उद्यमशीलता बढाउन महासंघमा विशेष समिति बनाइएको छ । समितिले काम पनि गरिरहेको छ । तर, कोभिड–१९ महामारीले २ वर्षयता सबैका लागि कठिन समय आए पनि महिलाले घरेलु हिंसालगायत अनेक समस्या भोग्नुपरेको अध्यक्ष गोल्छाले बताए । पछिल्लो समय अवस्थामा केही सुधार आए पनि गर्नुपर्ने काम धेरै बाँकी रहेको उनले औंल्याए ।
कार्यक्रममा स्ट्याण्डर्ड चार्टर्ड बैंक, रिटेल बैंकिङका ग्लोबल सीईओ जुडी सूले कोरोना भाइरसको महामारीले चुनौती सृजना गरेको बताइन् ।
उनले भिडियो सन्देशमा भनेकी छन्, ‘स्ट्याण्डर्ड चार्टर्डमा हामी के विश्वास गर्छौं भने हामीले व्यवसाय सञ्चालन गरिरहेको बजारमा सकारात्मक र दीर्घकालीन छाप छाड्नुपर्छ । नेपालमा पनि हाम्रा केही पहल अगाडि बढाउन पाउँदा म निकै खुशी छु ।’
महिला उद्यमशीलतालाई टेवा दिन उक्त बैंकले महिला उद्यमशीलता कर्जा दिइरहेको जानकारी दिँदै सूले स्ट्याण्डर्ड चार्टर्डमा विगत २ वर्षमा खाता संख्या पनि तीव्र वृद्धि भएको बताइन् । ‘महिलालाई रोजगार वा स्वरोजगार हुन आवश्यक शीप र ज्ञानयुक्त बनाउन हामीले प्लान इन्टरनेशनलसँग मिलेर युवा महिलाको रोजगार क्षमतालाई प्रवर्द्धन गर्ने परियोजना पनि शुरू गरेका छौं,’ उनले भनिन् ।
कार्यक्रममा स्ट्यान्डर्ड चार्टर्ड बैंक नेपालका डीसीईओ गोरख राणाले आर्थिक परिवर्तन तथा विकासका लागि समाजको हरेक पाटोमा महिलाको सहभागिता हुनुपर्ने बताए । महिलालाई समाजको हरेक परिवर्तनमा समावेश गर्नुपर्ने र लैंगिक समानतासम्बन्धी कार्यक्रमलाई निरन्तरता दिनुपर्ने उनको धारणा छ ।
कार्यक्रममा सातै प्रदेशका उदीयमान महिला उद्यमीलाई अवार्डसहित प्रमाणपत्रबाट सम्मान गरिएको थियो । उद्यम, व्यवसायलाई प्रोत्साहन गर्ने यस्तो कार्यक्रम न्यू बिजनेश एजले सन् २०१३ देखि गर्दै आएको छ । महिला उद्यमीलाई सम्मान गर्ने कार्यक्रम भने सन् २०२१ देखि थालिएको थियो ।
अवार्डसको मुख्य प्रायोजक स्ट्यान्डर्ड चार्टर्ड बैंक र सह–प्रायोजक मुक्तिनाथ विकास बैंक लिमिटेड थिए । मेडिकल पार्टनर स्टार हस्पिटल, नलेज पार्टनर सेन्टर फर लिडरशिप एन्ड अन्त्रप्रेनरशिप, एअरलाइन्स पार्टनर टर्किस एअरलाइन्स, ई–कमर्श पार्टनर दराज, ननलाइफ इन्स्योरेन्स पाटर्नर नेको इन्सुरेन्स लिमिटेड र इन्टरनेट पार्टनर डिसहोम फाइबर नेट थियो ।
कार्यक्रमलाई कृषि विकास बैंक, सिप्रदी, रिलायबल लाइफ इन्स्योरेन्स, प्रोगेशिभ फाइनान्स लिमिटेड, नेशनल लाइफ इन्स्योरेन्स, महिला उद्यमी महासंघ नेपाल, नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघ र नेपाल राष्ट्र बैंकले पनि सहयोग गरेका थिए ।
