काठमाडौं । गएको जेठमा सरकारले धितोपत्र बजारका लगानीकर्ताबाट २५ करोड ९५ लाखभन्दा बढी कर संकलन गरेको छ । सरकारले धितोपत्र दोस्रो बजारमा कारोबार गरी नाफा कमाएका लगानीकर्ताबाट उक्त रकम बराबरको पूँजीगत लाभकर संकलन गरेको हो ।
धितोपत्र बजारका लगानीकर्ताबाट सरकारले नाफा कमाएको खण्डमा १० प्रतिशतसम्म कर संकलन गर्ने गर्छ । संस्थागत लगानीकर्ताको नाफामा १० प्रतिशत पूँजीगत लाभकर संकलन गर्ने सरकारले व्यक्तिगत लगानीकर्ताको अल्पकालीन नाफामा ७ दशमलव ५ र दीर्घकालीन नाफामा ५ प्रतिशत पूँजीगत लाभकर लिन्छ । धितोपत्र किनेको १ वर्षभन्दा कम अवधिमा विक्री गरे अल्पकालीन र एक वर्षभन्दा बढी अवधि राखेर बेचे दीर्घकालीन हुन्छ ।
सिडिएस एन्ड क्लियरिङ लिमिटेड (सीडीएससी) का प्रवक्ता सुरेश न्यौपानेले दिएको जानकारीअनुसार जेठमा अल्पकालीन लगानीकर्ताबाट बढी पूँजीगत लाभकर संकलन भएको छ । उनले कुल पूँजीगत लाभकरमा १२ करोड ८५ लाख रुपैयाँभन्दा बढी रकम अल्पकालीन लगानीकर्ताबाट संकलन भएको जानकारी दिए । दीर्घकालीन लगानीकर्ताबाट ९ करोड २ लाखभन्दा बढी र संस्थागत लगानीकर्ताबाट ४ करोड ७ लाख रुपैयाँभन्दा बढी पूँजीगत लाभकर संकलन भएको छ ।
सीडीएससीका प्रवक्ता न्यौपानेका अनुसार जेठमा वैशाखको तुलनामा झन्डै दोब्बर पूँजीगत लाभकर संकलन भएको छ । वैशाखमा सरकारले १३ करोड ५४ लाखभन्दा बढी पूँजीगत लाभकर संकलन गरेको थियो । वैशाखको तुलनामा जेठमा अल्पकालीन लगानीकर्ताबाट ६ करोड ७२ लाखभन्दा बढी र दीर्घकालीन लगानीकर्ताबाट ३ करोड ३ लाखभन्दा बढी पूँजीगत लाभकर संकलन गरेको छ । संस्थागत लगानीकर्ताबाट वैशाखको तुलनामा जेठमा २ करोड ६४ लाख रुपैयाँभन्दा बढी लाभकर संकलन भएको छ । वैशाखको तुलनामा जेठमा १२ करोड ४० लाख बढी लाभकर संकलन भएको हो ।
पूँजीगत लाभकर संकलनको अवस्था हेर्दा छोटो समयमै कारोबारमा सहभागी भएका लगानीकर्ताले बढी लाभ लिएको देखिन्छ । पछिल्लो समय बजारको अवस्थालाई हेरेर छोटो समयमै लगानीकर्ताले नाफा बुक गरिहाल्ने प्रवृत्ति बढेको जानकारहरू बताउँछन् । यसले बजारको दीर्घकालीन विकासमा भने असर गर्ने बुझाइ उनीहरूको छ ।
वैशाखको तुलनामा जेठमा धितोपत्र दोस्रो बजार १२ दशमलव १० प्रतिशतले बढेको छ । वैशाख मसान्तमा १ हजार ८२१ दशमलव ६४ विन्दुमा रहेको नेप्से परिसूचक जेठ मसान्तसम्म २ हजार ४२ दशमलव शून्य ७ विन्दुमा पुगेको थियो ।
कुल बजार पूँजीकरण वैशाखको तुलनामा जेठमा ३ खर्ब २८ अर्ब ४३ करोड ८७ लाख रुपैयाँले बढेको छ । वैशाख मसान्तसम्म २६ खर्ब ५७ अर्ब ७५ करोड ७१ लाख रहेको कुल बजार पूँजीकरण जेठ मसान्तसम्म २९ खर्ब ८६ अर्ब १९ करोड ५९ लाख रुपैयाँ कायम भएको थियो ।
बजार बढ्दा आम लगानीकर्तासँगै सरकारको आम्दानीसमेत बढ्ने गरेकाले यो क्षेत्रको विकास र विस्तारमा विशेष ध्यान जानुपर्नेमा लगानीकर्ताले जोड दिएका छन् ।
धितोपत्र बजारका लगानीकर्ताहरूले भारित औसत लागतका आधारमा पूँजीगत लाभकर तिर्नुपर्र्ने व्यवस्था छ । पूँजीगत लाभकर तिर्दै आएका धितोपत्र बजारका लगानीकर्तालाई आगामी आर्थिक वर्षदेखि आयकरको दायरामा ल्याउने विषयले चर्चा पाएको थियो ।
आम लगानीकर्ताको दबाबपछि आर्थिक विधेयकमा घुमाउरो पारामा राखिएको उक्त व्यवस्था खारेज गर्न अर्थ मन्त्रालय सहमत भएको छ । अर्थले लगानीकर्तासँगको सहमतिमा धितोपत्र बजारका लगानीकर्ताले तिर्ने पूँजीगत लाभकर नै अन्तिम कर हुने स्पष्ट पारेको छ ।
