२४ वर्षिय जेक ओलेनिकले आफ्नो तलबको करीब दुई तिहाई लन्डनमा फ्ल्याट किन्न खर्चिरहेका छन् । नयाँजागिर, राम्रो बचत र घरपरिवारको राम्रो अवस्था लगायतका कारणले पनि उनले किलबर्नमा एउटा फल्याटमा केही स्वामित्व किन्न पैसा खर्च गर्न सकेका हुन् ।
जेकले आफ्नो प्रेमिकासँग मिलेर वेष्ट ह्याम्पस्टेडमा एउटा फ्ल्याटमा बस्न शुरु गरेका थिए । सोको भाडा दुबैले मिलेर आधा-आधा तिर्थे ।
अक्टोबरमा सम्बन्ध टुटेपछि सबै भाडा उनी आफैंले तिर्नु पर्यो ।यसो गर्दा उनको तलबको झन्डै ६० प्रतिशत रकम भाडामै जान्थ्यो ।
यति धेरै भाडा सधैं तिर्न नसकिने अनि यो भन्दा बरु फ्ल्याट नै किन्नु बेश हुने सोचेर उनले किलबर्नमा हाउजिङ संगठनसँगको स्वामित्व साझेदारीमा एउटा फ्ल्याटको ४० प्रतिशत स्वामित्व किन्न शुरु गरे । उनले भाडा, मोर्टगेज र सेवा शुल्क गरेर तलबको ३५ प्रतिशतमात्रै तिरे पुग्छ । सेवाशुल्क फ्ल्याटमा सरेपछि मात्रै तिर्ने हो ।
गतवर्ष घरसम्पत्ति खरिदमा पहिलो पटक पाइला टेक्ने जेक एक मात्र होइनन् ।
मोर्टगेज प्रदायक कम्पनी हालिफ्याक्सकाअनुसार घरको मूल्य बढिरहेको र घर किन्न सक्ने क्षमता घटिरहेको अवस्थामा समेत गतवर्ष पहिलो पटक घर किन्ने क्रेताको संख्या कीर्तिमानी उचाईमा उक्लिएको छ ।
पहिलो पटक घर किन्नेको भीड
सन् २०२१ मा पहिलो पटक घर वा फ्ल्याट किन्नेको संख्या ४ लाखभन्दा धेरै छ । यो अघिल्लो वर्षको तुलनामा ३५ प्रतिशतभन्दा धेरै भएको हालिफ्याक्सको भनाइ छ । सन् २०२० मा आफ्ना क्रेता १३ प्रतिशतले घटेर ३ लाखमा झरेको कम्पनीले बताएको छ ।
सन् २०२० मा स्ट्याम्प शुल्क छूट शुरु भएपछि घर क्रेताहरुको खरिदारी ह्वात्तै बढेको थियो । तर यो भीडमा पहिलो पटक घर किन्नेहरु थिएनन् ।
तर नयाँ बनेको घरको संख्या बढेपछि घर सम्पत्तिको मूल्य बढेपनि पहिलो पटक घर किन्नेहरुको ताँती लागेको छ । गएको वर्ष घर खरिद सम्बन्धी निणर्यलाई प्रभावित बनाउनकयौं कारकहरु भएको हालिफ्याक्सका मोर्टगेज निर्देशक इस्थर डिज्क्स्त्रा बताउँछन् ।
यसको एउटा कारण चाँहि महामारी बीच घरबाटै काम गर्नु पर्ने अवस्था र ठाउँ अभाव आदि रहेको उनको भनाइ छ । स्ट्याम्प शुल्कमा छूटका कारण मानिसहरुले अर्को घर किनेर अहिले बसिरहेको घर छाड्ने क्रम बढ्दा पनि पहिलो पटक किन्नेहरुकालागि घरको उपलब्धता बढेको हो ।
सन् २०११ मा पहिलो पटक घर किन्नेको औसत उमेर २९ वर्ष थियो । यो बढेर गतवर्ष ३२ मा पुगेको छ । घर किन्न ठूलो रकम डिपोजिट राख्नु पर्ने भएकोले पनि औसत उमेर बढेको डिज्क्स्त्रा बताउँछन् । डिपोजिटको लागि आवश्यक रकम जुटाउन गाह्रो भएपछि खरिद मूल्य र डिपोजिटबीचको अन्तर बेलायतको हरेक क्षेत्रमा फारकिलो बन्दै गएको पनि उनले बताए ।
पहुँच अभाव
पछिल्लो समय बेलायतमा स्कटल्यान्डका केही स्थानबाहेक सबैतिर घर महँगो बनेको छ । औसतमा अहिले पहिलो पटक घर किन्न लागेका क्रेताले वार्षिक तलबको सात गुणा जति खर्च पर्नु परिरहेको छ ।
औसत आयको तुलनामा घरको सहजता पनि चार गुणा भएको छ । सन् २०११ यता केही क्षेत्रमा यो दरमा तीव्र कमी आएको छ । दशकौंसम्म माग अनुसार पर्याप्त घर बनाउन नसक्दा घरको मूल्य र भाडा बढेको प्राइस्ड आउट अभियान समूहकी निर्देशक आन्या मार्टिन बताउँछिन् ।
पहिलो पटक घर किन्न लागेकाहरुलाई लक्षित गरेर ल्याइएको योजनाहरुले केहीलाई टेवा मिले पनि यसले घरको उच्च मूल्यको कारण समाधान गर्न भन्दा पनि यसैलाई मलजल गर्न काम गर्ने मार्टिनको चिन्ता छ ।
नेपालमा कति वर्ष पुगेपछि किन्छन् पहिलो घर ?
नेपालमा भने घर किन्ने भन्दा पनि पहिला जग्गा किन्ने र त्यसपछि मात्रै विस्तारै आफै घर बनाउने प्रचलन देखिन्छ । रेमिट्यान्समा आधारित अर्थतन्त्र भएको नेपालमा विदेश जानेहरुले भने यहाँ पनि २५ देखि ३० वर्षको उमेरमै आफ्नो घर बनाइसकेको पाइन्छ ।
त्यस्तै आफ्नै व्यवसाय शुरु गर्ने केही युवाहरुले पनि ३० देखि ३५ वर्षको उमेरमा आफ्नो घर बनाएको पाइन्छ । सरकारी जागिरे, बैंक तथा वित्तीय संस्थाका जागिरे लगायतका उच्च तलव हुने जागिरेले पनि ३० देखि ३५ वर्षको उमेरमा आफ्नो घर बनाएको पाइन्छ ।
त्यस्तै प्राइभेट कम्पनीमा काम गर्ने नेपालीहरुले भने फरक फरक उमेरमा आफ्नो घर बनाएको पाइन्छ ।
