पाल्पा । पाल्पा दरबार संग्रहालयमा पर्यटकको आकर्षण बढेको छ । संग्रहालयको प्रदर्शनी कक्षमा राखिएका संस्कृति झल्कने विभिन्न सामग्री अवलोकनका लागि पर्यटक आउने क्रम बढेको छ ।
पाल्पा दरबार २०६२ माघ १८ गते तत्कालीन विद्रोही नेकपा माओवादीको आक्रमणबाट क्षतिग्रस्त भएको थियो । अहिले लुम्बिनी प्रदेश उद्योग, पर्यटन वन तथा वातावरण मन्त्रालयअन्तर्गत सो दरबारमा संग्रहालय सञ्चालनमा रहेको छ ।
क्षतिग्रस्त पाल्पा दरबार निर्माण पूरा भएपछि २०७२ साल मङ्सिर ३ गते पाल्पा दरबारलाई संग्रहालय स्थापना गर्ने सरकारले निर्णय गरेको थियो । संग्रहालयको विकास भएसँगै लुम्बिनी प्रदेशकै पर्यटकीय गन्तव्यको रूपमा विकास भएको तानसेनका स्थानीय बासिन्दा दिवाकर अर्यालले बताए । २०७३ फागुन १५ गते दरबार संग्रहालयको उद्घाटन भएको थियो । तत्कालीन शान्ति तथा पुनर्निर्माण मन्त्रालयको आर्थिक सहयोगमा २०७० सालमा पुरानै शैलीमा पाल्पा दरबारको पुनर्निर्माण सम्पन्न भयो । क्षतिग्रस्त हुनभन्दा अघि सो दरबारमा जिल्ला प्रशासन कार्यालय, मालपोत, सरकारी वकिलको कार्यालय र प्रमुख जिल्ला अधिकारीको निवासलगायत संरचना थियो ।
पाल्पामा तैनाथवाला प्रतापशमशेर राणा १९८२ सालदेखि १९८९ सालसम्म निर्माण गरिएको संरचना हो पाल्पा दरबार । प्रतापशमशेर राणाको मृत्युपछि यो दरबार प्रयोगविहीन अवस्थामा थियो । बेलायती शैलीमा बेलायती इन्जिनियरको डिजाइनमा निर्माण गरिएको पाल्पा दरबार राजा महेन्द्रले २०१५ सालमा प्रशासनिक कार्यालयका लागि सञ्चालनमा ल्याएका थिए । पाल्पा दरबार संग्रहालयका कर्मचारी चन्द्रबहादुर ओलीका अनुसार पाल्पा दरबार संग्रहालयमा देश तथा विदेशबाट पर्यटक अवलोकन गर्न आउने गरेको बताए ।
पहिला निकै पर्यटक आउने गरेकोमा अहिले कोरोना भाइरस संक्रमणको उच्च जोखिमका कारण यसमा केही कमी आएको उनको भनाइ छ । ऐतिहासिक महत्त्व बोकेको पाल्पा दरबार संग्रहालय कोरोना महामारीका करण अहिले बन्द गरिएको छ ।
पाल्पा दरबार संग्रहालयभित्र बीचको तल्लामा जनजाति, थारू, मगर जातिको पहिचान झल्ने वेशभूषा रहेका छन् । माथिल्लो तल्लामा नेपाल अंग्रेज युद्धमा प्रयोग भएका तोप, हातहतियार, नेपाली सैनिकका पोसाक राखिएका छन् । तल्लो तल्लामा पाल्पा आसपासका क्षेत्रका तस्वीर राखिएको छ । राणाकालीन समयमा पाल्पा राजनैतिक तथा प्रशासनिक केन्द्रसमेत रहेको थियो । रासस
