कैलाली । कैलाली धनगढी उपमहागनरपालिका–१० की प्रमिला बखरिया बगरखेतीमा व्यस्त छिन् । हिउँदे मौसममा उनको समय बगरमै बित्छ । ‘बाह्रै महीना बगरमा खेती हुँदैन, हिउँदमा मात्रै हुने गर्छ’, उनले भनिन्, ‘यसमा समयअनुसारको सबै तरकारी लगाउने गरेका छौं ।’ उनले बारीमा काँक्रा, लौका, फर्सी, करेला, प्याज, खरबुजा, खुर्सानीलगायत तरकारी उत्पादन गर्दै आएकी छिन् ।
हिउँदमा नदीको बहाव क्षेत्र साँघुरिने हुँदा बचेको बगरमा नै किसान तरकारी एवं विभिन्न किसिमका हिउँदे बाली लगाउने गर्छन् । कम खर्चमा राम्रो उत्पादन हुने भएकाले सदुपयोग हुन नसकेको बगरलाई बारीमा परिणत गर्ने किसानको संख्या बढ्दै गएको छ । धनगढी उपमहागनरपालिका–१० जुगेडाका भग्गु राना पनि तीन वर्षदेखि बगरखेती गर्दै आइरहेका छन् । ‘बगरमा हुने सबैखाले तरकारी लगाएका छौं, कम खर्चमा राम्रो उत्पादन हुन्छ,’ उनले भने । कुनै समय धान तथा गहुँ फल्ने जमीनलाई नदीले धार परिवर्तन गर्दै बगर बनाइदिएपछि त्यसैमा हिउँदे बाली लगाएर किसानले सदुपयोग गरिरहेका हुन् ।
धनगढीकै जुगेडाकै माया रानाले पनि सात वर्षदेखि बगरखेती गर्दै आएकी छिन् । ‘मोहनाले खेत सबै बगाएपछि धान रोप्न पाएनौं वर्षौंदेखि बाँझो रहेको बगरमा तरकारी लगाउने गरेका छौं,’ उनले भनिन्, ‘आम्दानी राम्रै भइरहेको छ ।’ नेपाल–भारत सिमाना हुँदै बग्ने मोहना नदीले हरेक वर्ष कैलालीका किसानको खेतीयोग्य जमीन कटान गर्दै बगरमा परिणत गरिदिन्छ । नदीले धार परिवर्तन गर्दै नेपालतिरको जमीन कटान गर्दै जाँदा नम्बरी जमीन पनि नदी पारिसम्म पुग्छ । बगर बनेको जमीन बाह्रै महीना प्रयोग गर्न नपाए पनि किसान यो समयमा भने बगरलाई तरकारी बाली लगाएर हरियाली बनाउँछन्, जसले उनीहरूलाई केही राहत दिन्छ । किसान बगरखेतीबाट मासिक रू. ३० देखि ५० हजारसम्म कमाउने गरेको बताउँछन् । किसानले बगरमा फलाएको तरकारी धनगढीको हाट बजारलगायत कैलालीका विभिन्न क्षेत्रमा पुग्ने गरेको छ । रासस