फागुन २६, काठमाडौं। विश्वको शीर्ष पाम तेल आपूर्तिकर्ता देश इन्डोनेशियाले पाम तेलको निर्यात थप कसिलो बनाएको छ । घरेलुस्तरमा तेलको आपूर्ति बढाउन र स्थानीय बजारमा खाने तेलको मूल्यमा भइरहेको वृद्धि रोक्न बिहिवारदेखि लागू हुने गरी यस्तो कदम चालिएको हो ।
पछिल्लो घोषणा अनुसार इन्डोनेशियाली पाम तेल निर्यातकर्ताहरुले निर्यात योजनाको ३० प्रतिशत कच्चा पाम तेल र ओलिन घरेलु बजारमा विक्री गर्नु पर्नेछ । यस अघि यो अनुपात २० प्रतिशत मात्रै थियो । नयाँ प्रतिबन्ध कम्तिमा पनि ६ महीनासम्म रहनेछ ।
इन्डोनेशियाको पछिल्लो कदमले विश्व बजारमा प्रतिमहीना १ लाख टन पाम तेल कम आपूर्ति हुनेछ । यसले खाने तेलको उपलब्धता थप कसिलो हुनेछ । यस अघि नै सूर्यमुखी तेलको प्रमुख आपूर्तिकर्ता देशहरु रुस र युक्रेनबीच युद्धका कारण विश्वमा खानेतेलको आपूर्ति प्रभावित भएर भाउ बढिरहेको थियो ।
इन्डोनेशियाले पाम आयल निर्यात कडाई गरेपछि बुधवार मलेशियन बेञ्चमार्कको पाम फ्यूचर्स १० प्रतिशतले बढेर ७ हजार रिंगिट माथि पुगेर बन्द भएको थियो । खाने तेलको सञ्चिति कसिलो भएको र कालो सागर क्षेत्रबाट हुने खाने तेलको ढुवानी ठप्प भएकोले आगामी महीनाहरुमा पाम आयलको भाउ कीर्तिमानी स्तर नजिक रहने विश्लेषकहरुले बताएका छन् ।
इन्डोनेशिया पछि मलेशिया विश्वको दोस्रो ठूलो पाम आयल आपूर्तिकर्ता हो । विश्वको कुल पाम आयल आपूर्तिमा यी दुई देशको हिस्सा ९० प्रतिशत छ । विश्व बजारमा मूल्य बढेसँगै वर्षको शुरुमा घरेलु बजारमा खाने तेलको भाउ ४० प्रतिशतभन्दा धेरैले बढेपछि इन्डोनेशियाले जनवरीको अन्त्यतिर पहिलो पटक निर्यात कसिलो बनाएको थियो ।
विश्वभर आपूर्ति अभावका कारण विगत एक वर्षमा खाने तेलको मूल्य बढेको छ । पाम आयलको भाउमा भइरहेको वृद्धिका कारण भट्मासको तेल, सूर्यमुखी तेल र तोरिको तेल जस्ता अन्य तेलको माग बढेका छन् । विगत एक वर्षमा पाम आयल भट्मासको तेल र क्यानोलाको मूल्यले पटक पटक नयाँ उचाई छोएका छन् । बुधबार सिकागोमा भट्मासको तेलको मूल्य अहिलेसम्मकै नयाँ उचाईमा उक्लिएको थियो ।
इन्डोनेशिया नेपालको शीर्ष कच्चा पाम आयल आपूर्तिकर्ता हो । भन्सार विभागको तथ्यांकअनुसार चालु आर्थिक वर्षको सात महिनामा नेपालले २९ अर्ब २२ करोड रुपैयाँ भन्दा धेरैको कच्चा पाम आयल आयात गरेको छ । यसमध्ये २३ अर्ब ९३ करोड रुपैयाँ भन्दा धेरैको कच्चा पाम आयल इन्डोनेशियाबाट आयात भएको छ ।
नेपाली कम्पनीहरुले कच्चा पाम आयल प्रशोधन गरेर भारततर्फ निर्यात गर्दै आएका छन् । कच्चा पाम तेललाई प्रशोधन गरि भारत पठाउँदा नेपालको निर्यात व्यापारमा यसले हिस्सा ठूलो देखिदै आएकोमा अब भने त्यो पनि रोकिने अवस्था आएको हो । रुसले युक्रेनमाथि हमला गरेपछि हालैका दिनमा नेपाली बजारमा सुर्यमुखी देखि भट्माससम्म सबै प्रकारका खाने तेलको भाउ बढेको छ । इन्डोनेशियाले कच्चा पाम आयलमा कडाई गरेपछि बजारमा तेलको भाउ थप बढ्ने विश्लेषण गर्न लागिएको छ ।
