नेपालमा कुनै एक संस्था वा व्यक्तिले कुनै कामको शुरुआत गरेपछि अरू पनि त्यसैमा लाग्ने चलन बढी छ । त्यही भएर बैंक तथा वित्तीय संस्था खोल्ने क्रम शुरू ताका नेपालमा कति बैंक तथा वित्तीय संस्था चाहिन्छन् भन्ने होइन कि जसरी हुन्छ लाइसेन्स लिनुपर्छ भन्ने होड चल्यो । जब नेपालको अर्थतन्त्र र जनसंख्यालाई आधार मान्दा बैंक तथा वित्तीय संस्था बढी भएको निष्कर्ष निकालियो अनि मर्जर गर्ने अभियान चलाइयो, जुन आजपर्यन्त छ ।
यसका कारण स्थापना र मर्जरमा राज्यको स्रोत अनावश्यक रूपमा खर्च भइरहेको छ । आवश्यकताको आधारमा बैंक तथा वित्तीय संस्था स्थापना हुन सकेको भए अहिले न नियामक निकायलाई कसरी यी संस्था मर्जर गर्ने भन्ने टाउको दु:खाइ हुन्थ्यो न त बैंक तथा वित्तीय संस्था स्थापनामा लगानी गर्ने लगानीकर्ताले प्रतिफल न्यून भयो भनेर गुनासो नै गर्नुपथ्र्यो । कुन वस्तु र सेवा नेपालका लागि कति आवश्यक हो भनी स्पष्ट नभई लगानी गर्ने र पछि पछुताउने गरेका थुप्रै उदाहरण छन् । त्यस्तै मध्ये पछिल्लोपटक चर्चामा रहेको स्वास्थ्य बीमा पनि हो । सुन्दा आकर्षक लाग्ने तर सर्वसाधारण सन्तुष्ट हुन नसक्ने स्वास्थ्य बीमा नेपालमा विभिन्न संस्थाले गर्ने गरेका छन् । एउटै व्यक्तिको स्वास्थ्य बीमा धेरै संस्थाले गरेको अवस्था छ । यो दोहोरो बीमा हो । क्षतिपूर्ति एउटा संस्थाबाट मात्र पाइन्छ । यस्तोमा तिरिएको बीमा शुल्क अपव्यय हो । त्यो रकम अर्को सार्थक प्रयोजनमा लगाउन सकिन्छ ।
यस्तो बीमा सामाजिक सुरक्षा कोष, कर्मचारी सञ्चय कोष, स्वास्थ्य बीमा बोर्ड, विभिन्न बीमा कम्पनीहरूले सर्वसाधारणको गर्ने गरेका छन् । स्वाभाविक रूपमा स्वास्थ्य बीमा गर्नुको उद्देश्य सर्वसाधारणलाई कुनै समस्या पर्यो भने सहज उपचार होस् भनेर हो । स्वास्थ्य बीमा गर्ने/गराउने संस्थाको उद्देश्य जनताको उच्चतम स्वास्थ्य हो भने किन यति धेरै संस्थाले एउटै क्षेत्रमा काम गर्नु ? सरकार यतिखेर आर्थिक स्रोत जुटाउन नसकेर समस्यामा परेको छ तर त्यही सरकारका कार्यालयहरू एउटै कार्यक्रम चलाउँछन् । यो समस्या बीमाक्षेत्रमा मात्र नभएर अन्य थुपै्र संस्था र निकायमा छन् । यतिसम्म भएको छ कि संघ, प्रदेश र स्थानीय तहले गर्ने कैयौं काम दोहोरिएका छन् । सरकारले आउँदो आर्थिक वर्षमा स्वाथ्य बीमासँग जोडिएका कार्यक्रमलाई दोहोरिन नदिने घोषणा गरेको छ । त्यसैले घोषणा गरिएका कार्यक्रम कार्यान्वयन गरी राज्यको अनावश्यक रूपमा भइरहेको खर्चलाई कम गर्न सक्नुपर्छ ।
