माघ ११, काठमाडौं । नेपाल स्टक एक्सचेञ्ज (नेप्से)ले सञ्चालनमा ल्याएको अनलाइन प्रणालीको गलत प्रयोग भइरहेको छ । लगानीकर्ताको सहजताका लागि ल्याइएको अनलाइन प्राणालीको गलत प्रयोग गरेर सीमित लगानीकर्ताले फाइदा लिने गरेका छन् । बजारमा विक्री बढी देखाएर यस्ता लगानीकर्ताले बजार घटाउन लागि परेका छन् ।
गतल मनसाय बोकेका लागनीकर्ताले आफूसँग हुँदै नभएको शेयर बढी मात्रामा बेच्न राखेर कम्पनीको शेयरमूल्य घटाउन लागेको देखिन्छ । यसको उदाहरण सोमवारको बजारमा देखिएको छ । सोमवार एक लगानीकर्ताले गोर्खाज फाइनान्सको १ लाख कित्ता शेयर प्रचलित बजार मूल्यभन्दा कम मूल्यमा बेच्न राखेको देखियो ।
सामान्यतया शेयर बजारमा कुनै पनि कम्पनीको शेयर किन्ने मूल्यभन्दा बेच्ने मूल्य बढी हुन्छ । किन्नेले जहिले पनि कम मूल्यमा किन्न खोज्छ भने बेच्नेले जहिले पनि बढी मूल्य लिएर बेच्न खोज्छ । तर, सोमवार गोर्खाज फाइनान्सको शेयरमूल्यमा सामान्य नियम लागू भएको देखिएन । खरीदकर्ताले रू. ७८१ मा किन्न खोज्दै थियो भने बेच्ने १ जनाले त्यो पनि १ लाख कित्ता रू. ७६६ दशमलव ४ रुपैयाँमा बेच्न खोज्दै थियो । यो दृष्य २ बजेर ३८ मिनेट जाँदाको हो ।
‘यो त एक उदाहरण मात्र हो । यस्ता दृष्य त बजारमा दैनिक जसो देखिने गर्छन् । नियामक निकायले यसलाई ध्यान दिएको छैन्,’ लगानीकर्ता नवराज दाहालले भने । उनले नियामक मुखदर्शक भएर बस्दा साना लगानीकर्ता फस्ने सम्भावना बढ्दै गएको बताए ।
‘सोमवारको गोर्खाज फाइनान्सको त्यो स्क्रिन सटबाट नै धेरै कुरा बुझ्न सकिन्छ । त्योभन्दा महँगो मूल्यमा किन्नको लागि बसिरहेको छ खरीदकर्ता तर, उसले किन्न पाएको छैन । यो भनेको एओएन अप्सनको दूरुपयोग गर्न खोजिएको हो,’ उनले भने ।
पहिले एओएन अप्सन दुवैतर्फ रहेको तर, नियामक निकायले प्रलोभनमा परेर बाई तिरको हटाएर सेल तिरको मात्र राखेको दाहाल बताउँछन् । एओएन बटम भनेको बजार घटाउन प्रयोग हुने अस्त्र भएको उनको भनाइ छ ।
धेरै कित्ता शेयर विक्रीमा राखेको देखिएपछि बजार घट्ने हुँदा एओएन बटमले बजार घटाउन सहज बनाएको उनले बताए । यो बटम कि त दुवैतिर राख्नुपर्ने हो, कि त दुवैतिर हटाउनु पर्ने उनको माग छ ।
नियामक निकायमा यस्तो कम्प्लेन गर्दा प्रमुख नभएका कारण केही गर्न नसक्ने जबाफ दिने गरेको दाहाल बताउँछन् । पहिले प्रमुख हुँदा पनि यो विषयमा जबाफ दिने नगरेको दाहालको आरोप छ । ‘कुनै कुरा लगानीकर्ताको सहजताको लागि थप्नु पर्ने भयो भने धेरै कसरत गर्नु पर्छ । तर, हटाउनु पर्ने कुरामा जति विरोध भएपनि नियामकले ध्यान दिएको देखिदैन्,’ उनले भने ।
तर, नियामक निकायले भने बजारमा चलखेल गर्ने गरी कहिल्यै पनि नीति तथा नियम नबनाउने नेप्सेका प्रवक्ता मुराहरी पराजुली बताउँछन् । उनका अनुसार नियमावलीमा जे कुरा लेखिएको छ सोही अनुसारको सिस्टम विकास गर्दै जाने नेप्सेको काम हो । ‘बजार घटाउने वा बढाउने गरी कहिल्यै पनि सिस्टम बिगार्ने गरिदैन । धितोपत्र विनियमावलीमा जे गर्ने भनिएको छ, त्यही अनुसार सिस्टम विकास गरिएको हुन्छ,’ उनले भने ।
कतिपय लागानीकर्ताले आफूसँग शेयर नहुँदा नहुँदै पनि बढी सप्लाई देखाएर बजार घटाउने गरेको आकलन गरिएको छ । यस्ता लगानीकर्तालाई नेपाल धितोपत्र बोर्ड र नेप्सेले पहिचान गरेर कारबाही गर्नु पर्ने जानकार बताउँछन् । धितोपत्र बोर्ड र नेप्सेको कमजोरीले गर्दा ब्रोकर र लागनीकर्ताको मिलेमतो बढ्दै गएर साना लगानीकर्तालाई फसाउने खेल भइरहेको बजारका जानकार बताउँछन् ।
