माघ १८, सिन्धुपाल्चोक । आफ्ना मागहरु पूरा नभएसम्म मेलम्ची खानेपानी आयोजनाको सम्पूर्ण काम बन्द गर्ने हेलम्बु मेलम्ची बाढीपहिरो पीडित सरोकार समितिले जानकारी दिएको छ ।
आयोजनाको कार्यकारी निर्देशक बासुदेव पौडेललाई मंगलवार विभिन्न ६ बुँदे मागसहितको ज्ञापनपत्र बुझाउँदै सरोकार समितिले स्थानीय बाढीपीडीत समुदायको साझा मागहरु कार्यान्वयनका चरणमा जाने सुनिश्चितता नभएसम्मका लागि मेलम्ची खानेपानी आयोजनाको सम्पूर्ण काम बन्द गर्ने बताएको हो ।
माघ २० गतेबाट आयोजनाको काम पूर्ण रुपमा बन्द गरिने हेलम्बु मेलम्ची बाढीपहिरो पीडित सरोकार समितिका अध्यक्ष भरत थापाले बताए । ‘हामीले स्थानीयको माग पूरा नभए माघ २० गतेबाट पूर्ण रुपमा आयोजनाको काम बन्द गर्ने जानकारी मेलम्ची खानेपानी आयोजना, एशियाली विकास बैंक र जिल्ला प्रशासन कार्यालय सिन्धुपाल्चोकलाई जानकारी गराएका छौं’, थापाले भने ।
बाढी पीडित, मेलम्ची खानेपानी आयोजना प्रभावित एवम् सरोकारवाला निकायबीच हेलम्बुको किउल बगरमा माघ २० गते सडक सार्वजनिक सुनुवाई गरी आयोजनाको काम बन्द गरिने उनको भनाइ छ । बाढी पहिरो गएको ९ महीना पुग्न लाग्दासमेत पीडित एवम् प्रभावित क्षेत्रमा काम गर्नुपर्ने जिम्मेवार र सरोकारवाला निकायको बेवास्ता र गैर जिम्मेवारीपन देखाएका कारण बाध्य भएर आयोजनाको काम बन्द गर्नुपर्ने अवस्था आएको थापाले बताए ।
समितिले सुरुङको मुहान सफा गर्दा निस्किएका ढुंगा, बालुवा, गिट्टी सुरक्षित स्थानमा भण्डारण गर्नुपर्ने, आयोजना पथान्तरणको काम शुरु हुनु पुर्व नै सरोकारवाला समिति, समुदाय तथा बाढी पीडीतबाट उठाइएका लेवीलगायतका दीर्घकालीन विकासको लागि भएको सम्झौता पालना गर्नुपर्ने, बाढीबाट विस्थापित समुदायलाई तत्काल बैकल्पिक व्यवस्थासहित दीर्घकालीन आवास र पुर्नस्थापनाको व्यवस्था गर्नुपर्ने माग गरेको छ ।
त्यस्तै, मेलम्ची नदी तटीय क्षेत्रका बाँकी घरबस्ती तथा खेतियोग्य जमिन संरक्षणका लागि आवश्यक उपकरणसहित बजेटको प्रबन्ध गर्नुपर्ने, मुहान जोड्ने मेलम्ची–तिम्बु सडकलाई वर्षायाममा पनि सञ्चालन हुनेगरी तत्कालै स्तरोन्नति गर्नुपर्ने, मेलम्ची नदीको उद्गम स्थल जलाधार क्षेत्रदेखि तल्लो तटीय स्थानको पुनर्निर्माण एवम् जोखिम न्यूनीकरणका लागि विस्तृत अध्ययन प्रतिवेदन तयार गर्नुपर्ने माग सरोकार समितिले राखेको छ ।
समितिले बुझाएको मागसहितको ज्ञापनपत्र बुझ्दै आयोजनाको कार्यकारी निर्देशक पौडेललाई मेलम्ची खानेपानी आयोजनाको हेडवक्र्स अम्वाथान र आयोजनाका अन्य भौतिक संरचना पुनर्निर्माण शुरु भएकोले स्थानीयको मागलाई क्रमैसँग पूरा गर्दै लैजाने बताए । ‘हामी क्रमिक रुपमा काम गरिरहेका छौं, स्थानीयले पनि आयोजनालाई सहयोग गर्नुपर्ने हुन्छ’, उनले भने ‘बन्द मात्रै समस्याको समाधान होईन, स्थानीयको माग सम्बोधन गर्ने प्रयत्न गछौं ।’
पौडेलले आयोजनाको काम बन्द नगर्न आग्रह गरेपनि आयोजनाले स्थानीयको मागलाई कहिल्यै पनि ध्यान नदिएको कारण माग पूरा हुने सुनिश्चितता नभएसम्म आयोजनाको काम बन्द गर्ने सरोकार समितिका सचिव अर्जुन भण्डारीले बताए । ‘अघिल्लो वर्षायाममा आएको बाढीको चोट र पीडाको खाटो बस्न नपाउँदै अर्को वर्षायाम आउनै लागेको छ,’ उनले भने ‘आयोजनाको बेवास्ता र गैरजिम्मेवारीपनले आगामी दिनहरुमा यस क्षेत्रको स्थानीयले थप विपत्तिसहितको अनेकन समस्याको सामना गर्नुपर्ने अवस्था सिर्जित छ ।’
मेलम्ची नदीमा आएको बाढीले क्षति पुर्याउनुको मुल कारण अम्बाथानमा आयोजनाले ठूलो मात्रामा जम्मा गरेको सिमेन्ट, डण्डी, केमिकललगायतका निर्माण सामग्री, हेभी इक्युमेन्ट, आयोजना स्थलमा थुप्राइएका कच्चा सामग्री एवम् अव्यवस्थित रुपमा डम्प गरिएको मकिङजस्ता वस्तुको कारण भएको समितिले निक्र्यौल निकालेको छ ।
आयोजनाले बाढी प्रभावितहरुको जीउधनको सुरक्षा, विस्थापितहरुको व्यवस्थित पुर्नस्थापना, स्थानान्तरण एवम् पीडित परिवारको जीविकोपार्जनका निम्ति मासिएका जग्गाजमिनको पुनर्निर्माण, तटीय क्षेत्रका जोखिम बस्ती, खेतबारी तथा व्यक्तिगत तथा सार्वजनिक सम्पतिको संरक्षण एवम् क्षतिग्रस्त सडक, सिँचाइ, विद्यालय भवन, शवदाह गृह, मन्दिरलगायतका सार्वजनिक पूर्वाधारको पुनर्निर्माण गर्नु पर्नेमा सरोकार समितिले जोड दिएको छ ।
असार १ गते र त्यसपछि मेलम्ची नदीमा आएको बाढीपहिरोले गम्भीर क्षति पु¥याएपछि आयोजनाको पुनर्निर्माण गरी पानी पठान्तरणको काम गर्न सरकारले चिनियाँ कम्पनी सिनो हाइड्रोसँग सम्झौता गरिसकेको छ । आयोजना मर्मत गर्न सरकारले ३६ करोड बजेट विनियोजन गरेपछि ठेक्का पाएको हाईड्रोले पुनर्निर्माणको काम समेत शुरु गरिसकेको छ ।
